Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının yürürlüğe girmesi ile 3 Mart’ta başlayan emeklilik başvurusu süreci devam ediyor. 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlamış olan EYT’lilerden, çalışma statüsüne göre yaş dışındaki koşulları yerine getirenler emeklilik başvurusu yapıyorlar. Prim günü koşulu Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) için 5.000 gün olarak açıklansa da vatandaşlar “EYT ile 3600 günden emekli olunur mu?, “Şartlar neler?” sorusuna hala yanıt arıyor. Bu kapsamda bir grup sigortalı ise 3600 prim gününü tamamlamışlar ise EYT’den yararlanarak emekli olacak. İşte detaylar…
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre SGK, EYT kanunu ile ilgili genelge yayımlayarak kanunun uygulanmasına açıklık getirdi. Buna göre, 4A (SGK) statüsündeki EYT’liler, kadın ise 20, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresinin yanı sıra sigortalı çalışmaya başladığı tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim gün sayısını yerine getirerek emekli olabilecekler. 4B (Bağ-Kur) statüsündeki EYT’lilerden kadınlar 7200, erkekler 9000 günü tamamlayarak emekliliğe hak kazanacaklar.
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan ve 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla 3 yıldan az hizmeti bulunan Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’lu kadınlar 20 tam yıl, erkekler ise 25 tam yıl koşulunu sağlamaları halinde emekli aylığı bağlatabilecekler.
Örneğin, 8 Haziran 1998 tarihinde SSK’lı olarak işe giren ve 47 gün çalışan 1980 doğumlu bir kadın, 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren de Bağ-Kur kapsamında 7410 gün çalışmış olsun. Bu kadın, son yedi yıl en çok Bağ-Kur kapsamında çalıştığından ve bu statüde emeklilik için gereken 7200 prim gün koşulunu yerine getirdiğinden 4B’li olarak emekli edilecek.
1999 ve 2002 yılında çıkartılan kanunlarla kademeli emeklilik yaşı getirilirken 2925 Sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi olanlar da kademeli emeklilik yaşına tabi tutulmuştu. Emeklilik yaşı kadınlarda 40 ile 54, erkeklerde ise 44 ile 58 arasında kademelendirilmişti. Ancak, SGK’lıların aksine tarım işçilerinde 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü koşulu değiştirilmemişti.
EYT kanunu ile kademeli yaş koşulu tümüyle kaldırıldığından, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan 2925 Sayılı Kanun’a tabi tarım işçilerinden 3600 gün primi bulunanlar hemen emeklilik başvurusunda bulunabilecekler. Henüz 3600 günü tamamlamamış olanlar da tamamladıkları tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verebilecekler.
EYT kanununa göre, 9 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı çalışmaya başlayanlardan, sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre borçlanma yapanlar sonradan EYT kapsamına girerek emekli olabilecek.
Örneğin, sigortalı çalışmaya başlamadan önce askerlik yapmış olanlar, askerlik süresini borçlanarak sigorta başlangıç tarihini 8 Eylül 1999 öncesine çektiklerinde EYT kapsamında emeklilik hakkından yararlanabilecek.
Genelgede, 4C (Emekli Sandığı) statüsünde çalışan kamu görevlilerinin borçlanma ile EYT’den yararlanması konusuna da açıklık getirildi. Buna göre, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalılığı başlayan kamu görevlilerinden askerler fakülte ve yüksekokullarda kendi hesabına okudukları dönemi, 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışında geçen öğrenim sürelerini ve 3201 Sayılı Kanun uyarınca yurt dışı süreleri için borçlanma yaptıklarında sigorta başlangıç tarihini öne çekebilecekler. Bunların dışındaki hizmet borçlanmaları hizmet sürelerine sayılacak ancak sigorta başlangıçlarını öne çekmeyecek.
Örneğin, 22 Ocak 2001 tarihinde 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olarak çalışmaya başlayan bir memur 1996 – 1997 yıllarındaki 18 ay askerlik süresini borçlandığı takdirde, borçlanılan bu süre toplam hizmet süresine eklenecek ancak sigortalılık başlangıç tarihini değiştirmeyecek.
Buna karşılık, askerlerin fakülte ve yüksekokullarda kendi hesabına okudukları dönem ile 1416 ve 3201 sayılı kanunlar kapsamındaki süreler için borçlanma yapmış olanlar, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra kamuda çalışmaya başlamış olsalar bile, borçlandıkları süreler sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 tarihinden önceye çekmeye yeterli ise EYT’den yararlanabilecekler.
8 Eylül 1999 tarihinden sonra ilk defa 4A’lı (SGK) olarak çalışmaya başlayan ve sonradan memurluğa başlayanlar, sigortalı çalışmaya başlamadan önceki askerlik borçlanması ile EYT’li olamayacaklar. Örneğin, 25 Aralık 1999 tarihinde SGK’lı çalışmaya başlayan ve sigortalı çalışmaya başlamadan önceki 18 aylık askerlik süresini SGK kapsamında borçlanan bir kişi, 22 Haziran 2001 tarihinde memurluğa başlamış olsun. Emekli Sandığı Kanunu’na göre askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihini öne çekmediğinden, bu kişi Emekli Sandığı Kanunu kapsamında EYT’den yararlanamayacak.
SGK veya Bağ-Kur’lu olarak 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başladıktan sonra ilk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra 4C (Emekli Sandığı) kapsamında çalışmaya başlayanlardan kadınlar 7200, erkekler 9000 günü tamamlayarak EYT kapsamında emekli olabilecekler.