İSTANBUL (AA) - Anadolu Ajansının (AA) global iletişim ortağı olduğu 38. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı kapsamında, "Atatürk ve Cumhuriyet: Kültür ve Tarihte Değişimler" başlıklı söyleşi gerçekleştirildi.
TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım AŞ tarafından Türkiye Yayıncılar Birliği iş birliğiyle düzenlenen fuarda, Demirören Medya tarafından düzenlenen vefatının 81. yılında Atatürk'ün ve Cumhuriyet'in konuşulduğu söyleşide, Doğan Hızlan ve Prof. Dr. İlber Ortaylı konuşmacı olarak yer aldı.
TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi-Büyükçekmece'de Interexpo Salonu'nda düzenlenen söyleşide konuşan Ortaylı, iki harp arasında zor şartlar yaşandığını belirterek, "İnsanlar açtı, imparatorluklar yıkılmıştı ve işsizlik artmıştı. Bugün aklınıza gelmeyecek şeyler vardı. Mesela herkese eğitim verilmezdi. Parası olanlar okurdu. Bütün bu vakaları bilmeden Cumhuriyet dönemi değerlendirilemez. Türkiye'nin o yüzden kıymetini bilmek lazım." dedi.
- "Eski vesikaları okuyamayanlar tarihi bilemez"
Türkiye tarihçiliğinin teknik olarak "eski vesikaları okuyanlar" ve "eski vesikaları okuyamayanlar" şekilde iki sınıfa ayrıldığını belirten Ortaylı, okumayanların daha çok siyaset bilimi, sosyoloji gibi disiplinlerden gelenlerden olduğunu ve çoğunlukla bu kişilerin tarihi bilmediklerini söyledi.
Ortaylı, tarih bilmeden Mustafa Kemal Atatürk devrini yazmanın mümkün olmadığını vurgulayarak, "Bir işi ortaya attığınız zaman oturur okursunuz. Tarihçi olmak için önce kronoloji, sonra senkronoloji bilmeniz gerek. Ardından metin okuma, el yazısı okuma... El yazısı bilmediğiniz bir dildeyse o dilini öğreneceksiniz. Bunlar yapılmadan tez yazılmaz." diye konuştu.
Doğan Hızlan da Ortaylı'nın hürriyet kitaptan çıkan "Nutuk" için yazdığı ön sözde Cumhuriyet tarihindeki figürlerin nesnel bir şekilde görülebileceğini aktardı.
Atatürk'ün ve Cumhuriyet tarihinin temel kitaplarının bilinmesi gerektiğine değinen Hızlan, özellikle Cumhuriyet'in edebiyata yansıyan isimlerinden Şevket Süreyya Aydemir, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin'in muhakkak okunması gerektiğini anlattı.
Hızlan, Cumhuriyet devri üzerine yabancılardan bir eser okumak isteyenlere Bernard Lewis ve Türkiye tarihi uzmanı Andrew Mango'yu tavsiye ederek, Lewis'in çok sesli müzik ile tek sesli müzik arasındaki farka yönelik şu görüşlerini aktardı:
"Tek sesli müzikte birisi söyler ve idare eden birisi olmaz çünkü aynı nota çalınır. Ama çok sesli Batı müziğinde her sazın, her enstrümanın partisyonu ayrıdır. O sonra bir şef tarafından yönetilir ve bu uyumu sağlar. İşte Lewis bu demokrasidir diyor."