Kasım ayına başlamasıyla ekonomi dünyasının yeni ajandasıda belli oldu. 4 Kasım sabahında TÜİK ekim ayı enflasyonunu açıkladı. Ekim ayı enflasyonu yüzde 2,88 olurken yıllık enflasyon ise 48,58 oldu. Yoğun ekonomi gündemini Fintables aktardı...
Cuma gecesi gelen not artışının ardından S&P Global Ratings Kıdemli Direktörü Frank Gill, faiz indirimlerinin 2025’te yapılmasını beklediklerini açıkladı. Asgari ücret hakkında da konuşan Gill, “Beklentimiz, asgari ücretin enflasyon hedefi ile geçen yıl ve bu yılın sonundaki enflasyon arasında bir ortalamada artırılması yönünde. Yani yüzde 44 ile hedef olan yüzde 17'nin ortalaması yaklaşık yüzde 30” dedi.
Trafo pazarında arz problemi yaşanıyor. Financial Times’ın haberine göre, dünyanın en büyük trafo üreticisi Hitachi Energy, sanayinin aşırı yük altında olduğunu ve artan talebe yetişmekte zorlandığını belirtti. Bu durum, yenilenebilir enerji alanında kritik altyapı projelerinde gecikme riski taşıyor.
İş Bankası CEO’su Hakan Aran, ekim ayı enflasyon beklentilerini değerlendirerek, “Ekim ayında aylık enflasyonun yüzde 2,5 civarında gelmesi yıl sonunda enflasyonu yüzde 48’e taşıyabilir. Kasım ayında faiz indirimi bekliyordum; ancak eğer ekim ayında aylık enflasyon yüzde 2,5 üstünde gerçekleşirse kasımda TCMB faiz indirimi yapmayabilir” diye konuştu.
Peki, ekonomi ajandasında bugün neler var?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistikleri ile ağustos ayına ilişkin finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülüklerini duyuracak.
Tofaş, Coca-Cola, Anadolu Isuzu ve İş Bankası’nın finansal tablolarını açıklaması bekleniyor.
AA Finans’ın beklenti anketine katılan 16 ekonomistin tahminleri belli oldu. Ankete katılan ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 2,46 seviyesinde. Beklentiler yüzde 2 ile yüzde 2,75 arasında değişiklik gösteriyor. Ekim ayı için ortalama beklentiye (yüzde 2,46) göre, yıllık enflasyonun bir önceki ayki yüzde 49,38 seviyesinden yüzde 47,98’e gerileyeceği öngörülüyor. 2024 yılı sonu enflasyon beklentisi ise ekim ayında yüzde 44,23 olarak belirlendi. Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi yüzde 2,97 oranında artış göstermişti.
TÜFE öncesinde cuma günü İTO İstanbul Geçinme İndeksi verilerini öğrendik. Ekim ayında İstanbul’da, perakende fiyat hareketlerini yansıtan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %3,64, toptan fiyatları yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise %0,15 artış kaydetti. Yıllık bazda, 2023 Ekim’e göre 2024 Ekim’de İTO’nun 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksi %59,10, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise %43,07 arttı. Kırılıma bakarsak enflasyon sepetinde yüksek yer tutan konutta %4,06’lık, giyimde %11,43, gıdada %3,40’lık artışlar dikkat çekiyor. Gıdanın içinde yaş kuru meyve sebzede artış %18.94 seviyesinde.
TÜİK'in açıkladığı enflasyon verisine göre ise Ekim ayı enflasyonu yüzde 2,88 olurken yıllık enflasyon ise 48,58 oldu.
Cuma günü S&P Ratings’in not kararını öğrendik. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P Ratings (S&P), Türkiye’nin kredi notunu B+’dan BB-‘ye yükseltirken, görünümü pozitiften durağana çekti. S&P, 2024 içinde ikinci kez Türkiye’nin notunu artırdı. S&P Global Ratings Kıdemli Direktörü Frank Gill, Türkiye'nin kredi notunu bu yıl iki kez yükselttiklerini belirterek, "Bu, tek bir yıl için oldukça yüksek bir not artışı. Türkiye gibi çeşitli, açık ve dirençli bir orta gelirli ekonomi için düşük bir nottan başladık, ancak bu yıl iki kademe not artışı iyi haber" dedi. Gill, faiz indirim sürecine ilişkin değerlendirmesinde, "Faizde düşüşün muhtemelen 2025’in ilk çeyreğinin sonuna doğru olacağını düşünüyoruz. Merkez Bankası oldukça muhafazakar bir faiz indirimiyle ilerleyecektir" ifadesini kullandı.
S&P not karar metninde asgari ücret konusunda ise, ücret artışlarının hükümetin 2025 sonu enflasyon hedefi olan %17 yerine, 2024 yılı %44 enflasyon oranına göre belirlenmesinin enflasyonla mücadelede risk oluşturacağı ifade edildi. Asgari ücret artışı konusunda ise Gill, "Beklentimiz, asgari ücretin enflasyon hedefi ile geçen yıl ve bu yılın sonundaki enflasyon arasında bir ortalamada artırılması yönünde. Yani yüzde 44 ile hedef olan yüzde 17'nin ortalaması yaklaşık yüzde 30" şeklinde bir tahminde bulundu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye'nin, üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu tarafından notu iki kademe artırılan tek ülke olduğunu belirtti. Şimşek, "Daha yüksek notu ima eden piyasa göstergelerimiz, önümüzdeki dönemde olumlu gelişmelerin süreceğine işaret ediyor" ifadesini kullandı.
Dünya transformatör pazarında arz problemi yaşanıyor. Financial Times’ın haberine göre, dünyanın en büyük trafo üreticisi Hitachi Energy, sanayinin aşırı yük altında olduğunu ve artan talebe yetişmekte zorlandığını belirtti. Bu durum, yenilenebilir enerji alanında kritik altyapı projelerinde gecikme riski taşıyor. Hitachi Energy CEO’su Andreas Schierenbeck, trafo üreticilerinin şebekeleri yenilemek için üretimi yeterince hızlı bir şekilde artırmalarının zor olduğunu ve tedariklerin, yapay zeka için veri merkezlerinin artan ihtiyaçları nedeniyle baskı altında kaldığını ifade etti. Schierenbeck, "Kapasiteyi artırmak kesinlikle bir sorun. Kolay değil ve muhtemelen yeterince hızlı artış göstermeyecek" dedi.
Eskiden altı ila sekiz ay olan termin süreleri, ani talep artışıyla uzadı. 48 milyar dolarlık trafo pazarının, 2030 yılına kadar 67 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Schierenbeck, enerji şirketlerinin kritik altyapı için artık üç ila dört yıl beklemeleri gerektiğini belirtti. Enerji sistemleri, yaşlanan altyapı ve yenilenebilir enerjilerin artan payı nedeniyle iletim ekipmanı talebiyle karşı karşıya. Bu durum, yeni projeler için şebeke bağlantısı taleplerini karşılamak amacıyla şebeke güncellemelerini acil bir ihtiyaç haline getiriyor. Rystad Energy’den Edvard Christoffersen, "Trafo endüstrisi eşi benzeri görülmemiş bir baskı altında" diyerek fiyatların 2019’dan bu yana %40 arttığını ve tedarik sıkıntısının 2026 sonuna kadar süreceğini öngörüyor.
İş Bankası CEO’su Hakan Aran, S&P’nin son artırımına ilişkin, “Üç reyting kuruluşu ikişer basamak notumuzu arttırmış oldu, bu durum tarihe geçti. Not artışı, borçlanma maliyetlerimize olumlu yansıyacak. Şu anda en büyük sorunumuz, çok yüksek faiz maliyetine katlanmak zorunda kalmamız” dedi. Aran, ekim ayı enflasyon beklentilerini değerlendirerek, “Ekim ayında aylık enflasyonun yüzde 2,5 civarında gelmesi yıl sonunda enflasyonu yüzde 48’e taşıyabilir. Kasım ayında faiz indirimi bekliyordum; ancak eğer ekim ayında aylık enflasyon yüzde 2,5 üstünde gerçekleşirse kasımda TCMB faiz indirimi yapmayabilir. Temkinli bir yaklaşımla faiz indiriminin ocak ayına sarktığını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı son 7 yılın en yükseğinde. TL mevduat, 25 Ekim haftasında %55,78’e çıkarak 17 Ekim 2017’deki %56,13 seviyesinden sonra ilk kez bu seviyelere ulaştı. Yedi yılın zirvesine çıkan standart TL mevduatın oranına karşılık, Kur Korumalı Mevduat’ın (KKM) payı %7,63’e, döviz mevduatın payı ise %36,6’ya düştü. Standart TL mevduat, tarihte ilk kez 25 Ekim haftasında 10 trilyon lirayı aştı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, lüks segment araç kiralayan şirketlerden başlayarak araç kiralama sektöründeki denetimlerini yoğunlaştırdı. Bakanlık, toplamda 5 bin 600 firmada 1,7 milyar liralık kayıt dışı hasılat tespit etti ve 500 milyon lira ceza uyguladı. AA'nın Bakanlıktan aldığı bilgilere göre, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında farklı sektör ve meslek kollarında denetimlerini sürdürüyor. Araç kiralama sektörünün hızla büyümesi ve bu alandaki firma sayısı ile hasılatlarda yaşanan artışlar, Maliyenin dikkatini bu sektöre yöneltti.
ABD seçimlerine 1 gün kaldı. Harris ve Trump, kararsız seçmenlere son çağrılarını yaparak destekçilerini kritik eyaletlerde harekete geçirmeye çalışıyor. Anketlere göre seçim kıran kırana geçecek. Pensilvanya, seçimin belirleneceği yer olacak. Dün Trump, Pensilvanya’daydı. Bugün de Harris son mitingini Pensilvanya’da yapacak. The Economist’in modeli, Pensilvanya’da seçimi kazanan adayın Oval Ofis’e gitme ihtimalinin %89 olduğunu söylüyor. 2016’da Trump, 2020’de Biden Pensilvanya’yı kazanıp Beyaz Saray’a ulaşmıştı.
Brent petrol, tekrar 74 doların üzerinde. Dünyanın en büyük üreticilerinin oluşturduğu OPEC+, gelecek aydan itibaren günde 180 bin varil üretim artışı planlasa da yılın geri kalanında arzı sınırlı tutma kararı aldı. Petrol fiyatlarında volatilite devam ederken, önümüzdeki yıl aşırı arz endişeleri ve en büyük ithalatçı olan Çin’deki zayıf talep, Orta Doğu’daki huzursuzluklara karşı bir denge unsuru oluşturuyor. Petrol piyasası, bu hafta ABD seçimleri ve Çin’in en üst düzey yasama organının toplantısı gibi bir dizi önemli olayı izliyor olacak.
Warren Buffett ve Berkshire Hathaway, üçüncü çeyrekte hisse senetlerinden çıkışını artırdı. Şirket, elindeki Apple hisselerinde satışlara devam ederken nakit varlığı 352,2 milyar dolara ulaştı. Cumartesi günü yayımlanan çeyrek raporuna göre Berkshire, birkaç milyar dolarlık Bank of America hissesinin yanı sıra yaklaşık 100 milyon Apple hissesi sattı. Aynı çeyrekte şirketin kendi hisselerinde geri alım yapmadığı dikkat çekti. Bu durum, Buffett'ın kendi şirketinin hisselerinin bile henüz uygun bir değerlemeye gelmediği düşüncesini yansıtabileceği şeklinde yorumlanıyor.
Kaynak: Fintables