Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ile Ulusal Birlik Partisi (UBP) arasında kurulan geniş tabanlı hükümet, 2 Nisan'da koalisyon ortağı UBP'nin hükümetten çekilmesiyle dağıldı. Ülkedeki hükümet krizinde bu noktaya gelene kadar neler yaşandı ve şimdiden sonra ne olacak?
İşte 5 soruda KKTC'de hükümet krizi:
1-KKTC Meclisi'nde hangi partiler temsil ediliyor? Hükümette kimler vardı?
50 sandalyelik KKTC Meclisi'nde Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) 20, Ulusal Birlik Partisi (UBP) 18, Demokrat Parti (DP) 5, Toplumcu Demokrasi Partisi'nin (TDP) 3 milletvekili bulunuyor. Meclisteki 4 sandalyede ise bağımsız milletvekilleri oturuyor.
2015 yılında CTP ile DP arasındaki koalisyonun bozulmasının ardından, KKTC'nin iki büyük siyasi partisi olan, ülkede merkez solu temsil eden CTP ile merkez sağı temsil eden UBP arasında büyük koalisyon kuruldu. CTP-UBP büyük koalisyonu da geçtiğimiz günlerde hükümet ortağı UBP'nin çekilme kararının ardından bozuldu.
2-Hükümet krizi nasıl patlak verdi?
Koalisyon hükümetini oluşturan iktidarın merkez sağdaki ortağı Ulusal Birlik Partisi memurların maaşı tam ödenemeyince hükümetten çekildi. Hükümetten çekilme kararı parti meclisi toplantısında oy birliğiyle alındı.
KKTC Başbakanı ve CTP Başkanı Ömer Kalyoncu, hükümetin bozulması ile ilgili yaptığı açıklamada, UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün'ün gerekçelerinin tutarlı olmadığını belirterek, "Böyle olacağı belli idi; onlar sivrisinek avlama peşinde. Biz bataklıkla ilgilendik" dedi.
UBP Başkanı Hüseyin Özgürgün ise parti meclisi toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, "Gerek su konusu gerekse mali protokol ile yaşanan zaman kayıpları bizleri etkilemiştir. Son olarak da yapılan maaş kesintisi, hükümetin zamanını doldurduğunun göstergesi olmuştur. Bu nedenle hükümetten ayrılma kararı almış bulunuyoruz" diye konuştu.
3-KKTC'ye su temini projesinin krizde ne payı var?
Aslında koalisyon ortakları arasındaki ilk derin görüş ayrılığı Türkiye'den KKTC'ye su temini projesinde suyun nasıl dağıtılacağı konusunda anlaşmaya varılamaması üzerine başlamıştı.
Merkez soldaki CTP suyun belediyelerin oluşturduğu bir şirket tarafından dağıtılmasını savunurken; merkez sağdaki UBP, Türkiye'nin isteği doğrultusunda, su dağıtımının özelleştirilmesini, özel bir şirket tarafından yönetilmesini istiyordu.
4-Türkiye'nin bu krizde rolü var mı?
Türkiye KKTC'ye Mersin Anamur'dan gönderilen suyun özel bir şirket tarafından yönetilmesini savunuyor. KKTC hükümeti ise halkın özelleştirmeye sıcak bakmadığı gerekçesiyle, sorumluluğu belediyelerin üstlenmesinde ısrar ediyor. 2012 yılında Türkiye ile KKTC devleti arasında imzalanan Ekonomik Program’da suyun yönetimine ilişkin, yap-işlet-devret, yap-işlet ve kamu özel ortaklığı modelleri öngörülmüştü.
2015 yılının Kasım ayında KKTC yönetiminin suyun özelleştirilmesini kabul etmemesinin ardından Türkiye vanayı kapatarak KKTC'ye su akışını durdurmuştu. Taraflar arasında yapılan ikili görüşmelerin sonunda orta yol bulunarak anlaşma sağlanmıştı. Yapılan anlaşmaya göre; KKTC’de tarımsal ve kullanım amaçlı işletme konusunda kamu-özel işbirliğinde 2 ihale yapılacak. Tahsilatı, ihaleyi kazanan şirket yapacak ve KKTC devleti ile belediyelere pay verecek. İşletmeyi alan şirket KKTC içindeki 600 milyon lirayı aşan alt yapı yatırımlarını yapacak.
Koalisyon ortaklarının arasını açan bir diğer konu da Türkiye’den mali yardım alınabilmesi için Ankara ile imzalanması gereken mali protokol konusu. 2015 Kasım ayından bu yana imzalanmayan protokolde Türkiye, KKTC’deki elektrik ve telekomünikasyon hizmetleriyle limanların özelleştirilmesi şartını koşuluyor. UBP buna onay verirken ortağı CTP karşı çıkıyordu.
5-Şimdi ne olacak?
CTP-UBP hükümetinin dağılmasının ardından KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, yeni hükümeti kurma görevini UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün'e verdi. Özgürgün yeni hükümeti kurmak için mecliste 5 sandalyesi bulunan Demokrat Parti ve bağımsızlarla görüşmelerde bulunacak.
UBP Parti Meclisi, 15 Nisan Cuma günü yeniden toplanarak, hükümet kurma çalışmalarını görüşecek. Özgürgün'ün ise hazırlayacağı bakanlar kurulu listesini, 16 Nisan Cumartesi günü Cumhurbaşkanı Akıncı'ya sunması bekleniyor.