Moda devleri Christian Dior ve Giorgio Armani (daha yaygın isimleri ile Dior ve Armani), İtalya'daki üretim operasyonlarında ortaya çıkarılan etik dışı uygulamalar nedeniyle bir süredir eleştirilerin hedefinde.
İşgücü sömürüsüne izin verdikleri ve teşvik ettikleri şüphesiyle açılan soruşturmalar sonucu dünyaca ünlü markaların İtalya'daki üretim operasyonlarına kayyum atandı.
Fransa menşeili lüks marka devi LVMH'nin Dior marka çanta üreten İtalyan yan kuruluşun, işçi haklarını ihlal eden Çinli taşeron şirketlere iş verdiği iddiasına yönelik soruşturmanın ardından Haziran'ın başlarında mahkeme denetimine alındı.
Reuters'ın haberine göre, 34 sayfalık mahkeme kararında, işçilerin "24 saat boyunca çalıştırılması" amacıyla iş yerinde uyumaya zorlandığı belirtildi.
Elektrik tüketimi verileri, "tatiller de dahil olmak üzere kesintisiz gece-gündüz üretim döngülerini" ortaya koydu. Ayrıca, belgede belirtilene göre, makinelerin güvenlik cihazları da işçilerin daha hızlı çalışması için çıkarılmıştı.
Bu gibi yasa dışı yöntemlerle üretim maliyetleri düşürüldü. Buna göre, Dior çantaların tanesi 53 euro (yaklaşık 1.802 TL) gibi düşük bir ücrete üretilirken, bu çanta daha sonra mağazalarda 2.600 euroya (yaklaşık 91.000 TL) satıldı.
Dior hakkında verilen hüküm, İtalya'nın Milano kentinde mahkemenin bu yıl önleyici tedbirler kapsamında aldığı üçüncü karar oldu.
Benzer bir şekilde, geçtiğimiz Nisan ayında moda grubunun tedarikçilerini yeterince kapsamlı denetlemediği suçlaması ile Armani'ye ait bir şirketin yönetimine de kayyum atandı. Armani Grubu'ndan yapılan açıklamada, o dönemde tedarik zincirinde suistimalleri en aza indirmeye çalıştıklarını belirtti.
Mahekeme belgelerinde ayrıca, savcılığın, kural ihlalinin İtalya'da üretim kapasitesine sahip moda şirketleri arasında tek seferlik değil, kâr peşinde koşma ihtiyacı nedeniyle sistematik olduğu iddiaları yer aldı.
Kayyum atanması ile markaların üretim süreçlerinin denetlenmesi ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi hedefleniyor.
Moda endüstrisinde etik standartlar ve işçi haklarının korunması için önemli bir adım olarak değerlendirilen bu adımlar, tüketici ve yatırımcıların lüks sektörünün tedarik zincirine yönelik ilgisinde artış görüldüğü bir ortamda atıldı.
İtalyalı yetkililer, son birkaç yıldır lüks eşya üreticilerine ait taşeron şirketlerdeki çalışma koşullarını araştırıyor. Bu araştırmalar sonucunda İtalya'nın geleneksel deri endüstrisinin, Çin menşeili şirketler tarafından baltalandığı belirlendi.
Danışmanlık firması Bain'e göre, İtalya, küresel lüks eşya üretiminin yüzde 50-55'ini karşılayan binlerce küçük üreticiye ev sahipliği yapıyor.
Dev moda markaları, itibarlarına yönelik risklerini azaltmak için alt yüklenici sayısını azaltma ve üretimi içselleştirme yoluyla İtalya'nın büyük ölçüde Toskana'da bulunan ve Çinli göçmenlerin domine ettiği deri eşya endüstrisine darbe vurdu.
Mahkeme, tamamen Christian Dior Italia SRL'ye ait olan Manufactures Dior SRL'nin bir yıl süreyle yargı denetimine alınmasına, bu süre zarfında şirketin faaliyetlerine devam etmesine hükmetti.
Dior soruşturması, ikisi ülkede yasadışı olarak bulunan ve yedisi gerekli belgeleri olmadan çalışan 32 personel istihdam eden dört küçük tedarikçiye odaklandı.
Reuters'ın aktardığına göre, mahkeme belgelerinde, Mart ve Nisan ayları arasında İtalyan polisinin, Pelletteria Elisabetta Yang SRL, New Leather Italy SRLS, AZ Operations SRLS ve Davide Albertario Milano SRL adlı tedarikçilerde de incelemeler gerçekleştirildiği belirtildi.
Pelletteria Elisabetta Yang ve Davide Albertario Milano, Manufactures Dior SRL'nin doğrudan tedarikçileri olurken, Pelletteria Elisabetta Yang'ın 2023/24 mali yılı için Manufactures Dior'a 752.881 euro fatura kestiği, Davide Albertario'nun da 2024 yılı için 737.623 euro fatura kestiği ifade edildi.
Personelin "etik yaklaşım için gerekli minimum hijyen ve sağlık koşullarının altında" çalıştığı belirtildi.
Öte yandan, LVMH temsilcilerinden konuya ilişkin henüz bir yorum gelmedi.
LVMH'nin hisseleri, mahkemenin kararının ardından önceki kayıplarını artırarak yüzde 2.2 düşüş kaydetti.
Dior'dan yapılan açıklamada, "sözleşmeli şirketlerin gerçek çalışma koşullarını veya teknik yeteneklerini kontrol etmek için uygun önlemleri" almadı ve yıllar boyunca tedarikçilerini periyodik denetimlerden geçirmekte başarısız oldu.
Sözleşmeli ve alt sözleşmeli şirketlerin sahipleri, Milano savcıları tarafından işçileri sömürmek ve kayıtsız işçi çalıştırmakla soruşturma altında bulunuyor. Dior'un kendisi herhangi bir ceza soruşturmasıyla karşı karşıya değil.
Armani soruşturması da İtalya'daki Çinli üreticilerin işçi koruma yasalarını ihlal ettiğini ortaya çıkardı.