57. Hükümet'in kuruluşu ve icraatları

İSTANBUL (İHA) - 57. Koalisyon Hükümeti, Kenya'da yakalanan terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan'ı paketleyip Türkiye'ye getiren azınlık hükümetinin başbakanı olarak girdiği 18 Nisan seçimlerinde, partisi birinci olan DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit başkanlığında, DSP-MHP-ANAP ortaklığında kuruldu.

9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma yetkisini 18 Nisan 1999'da yapılan genel seçimlerde 136 millekvekili çıkararak birinci parti olan DSP'nin Genel Başkanı Bülent Ecevit'e verdi. Seçimlerden süpriz şekilde ikinci parti olarak çıkan MHP'nin, sağ partilerle koalisyon kurması beklenirken, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Çiller ve Kutan'a "Biraz dinlensinler" diyerek, Ecevit başkanlığındaki hükümete girdi. DSP-MHP-ANAP ortaklığında kurulan 57. Hükümet, uyum içinde devam ederken, 3. yılında DSP'de ve kabinede yaşanan istifalarla sarsıldı. Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan'ın istifasıyla başlayan ve DSP'li milletvekillerinin istifasıyla devam eden süreçte hükümet, sürekli kan kaybetti. Son istifalarla milletvekili sayısı 276'nın, yani salt çoğunluğun altına düşen 57. Koalisyon Hükümeti'ni oluşturan partilerin liderleri, sonunda 3 Kasım'ı 2002'yi erken seçim tarihi olarak belirledi. Sürekli hükümetin uyum içinde olduğunu belirten liderler, seçime aynı hükümetle devam etme kararı aldı.
18 Nisan seçimlerinden sonra ve 57. Hükümet dömeminde, Türkiye'de ve dünyada yaşanan önemli gelişmelerden bazıları şöyle:

Reklam
Reklam

1999 3 Mayıs 1999 - FP Milletvekili Merve Kavakçı TBMM'deki yemin törenine türbanla katıldı. MHP'nin türbanlı milletvekili Nesrin Ünal'ın başı açık halde yemini büyük alkış alırken, yemin töreninin ortasında Meclis Genel Kurul Salonu'na türbanıyla giren Kavakçı, DSP'li milletvekillerinde protesto edildi. MHP, ANAP ve DYP'liler ise olaya seyirci kalmayı tercih etti.
28 Mayıs 1999 - DSP-MHP-ANAP üçlüsü 17. koalisyon hükümetini kurdu. Böylece MHP 21 yıl aradan sonra ilk kez hükümete girmiş oldu.
9 Haziran 1999 - 354 kabul, 182 red oyuyla 57. hükümet Meclis'ten güven oyu aldı. Böylece Ecevit, 5. kez başbakanlık koltuğuna oturmuş oldu.
29 Haziran 1999 - 16 Şubat'ta Kenya'da yakalanarak, Türkiye'ye getirilen PKK lideri Abdullah Öcalan, vatana ihanet suçundan ölüm cezasına çarptırıldı.
13 Temmuz 1999 - Başbakan Bülent Ecevit, "Tahkim olmazsa yabancı sermaye gelmez" dedi.
17 Ağustos 1999 - 7,4 şiddetindeki deprem, Türkiye'nin en önemli sanayi merkezi olan Marmara Bölgesi'ni vurdu. 20 binden fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan felaket büyük maddi hasara yol açtı. Yunan ekiplerinin arama kurtarma çalışmalarına katılması, iki ülkenin yakınlaşmasına neden oldu.
12 Kasım 1999 - Düzce'deki 7.2'lik ikinci depremde de 1000'den fazla kişi hayatını kaybetti
11 Aralık 1999 - AB Helsinki Zirvesi Sonuç Bildirgesi'nde Türkiye'nin adaylığı resmen kesinleşti. Türkiye'nin 13'üncü aday ülke olarak ilan edildiği metinde; Romanya, Bulgaristan, Slovakya, Letonya, Litvanya ve Malta ile tam üyelik müzakerelerinin başlaması kararlaştırıldı. Önce seçim sonra yeni hükümetin kurulmasının ardından depremlerle yerle bir olan piyasalar ve borsa, Avrupa Birliği haberleri ile tarihi rekorunu kırdı.

Reklam
Reklam

2000
1 Şubat 2000 - Japon rating kuruluşu JCR, Türkiye'nin kredi notunu 'BB'den 'BB+'ya yükseltti.
26 Şubat 2000 - OHAL, 30 Mart 2000'den itibaren 4 ay daha uzatıldı.
7 Mayıs 2000 - İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, Gazeteci-Yazar Uğur Mumcu'nun öldürülmesi eyleminin faillerinin de aralarında bulunduğu 9 üst düzey örgüt mensubunun yakalandığını açıkladı.
8 Mayıs 2000 - Devlet Bakanı Sadi Somuncuoğlu, bakanlık görevinden azledildi. Somuncuoğlu'nun yerine Devlet Bakanı Tunca Toskay, istifa eden Devlet Bakanı İrtemçelik'in yerine de Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen vekaleten atandı.
16 Mayıs 2000 - Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in görevi sona erdi. Partiler Meclis içinden cumhurbaşkanı adayı çıkaramayınca, Başbakan Ecevit, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer'i "Birden aklıma geldi, Anayasa Mahkemesi başkanımız Cumhurbaşkanlığı'na çok uygun" diyerek aday gösterdi.
1 Haziran 2000 - İşsizlik Sigortası yürürlüğe girdi. İşsizlik Sigortası'nın çalışma hayatına girmesiyle, Zorunlu Tasarruf uygulaması da sona erdi.
9 Temmuz 2000 - Egebank'ın eski sahibi Yahya Murat Demirel ile bankanın 2 yöneticisi hakkında, bazı kredi işlemleriyle Bankekspres'i dolandırdıkları gerekçesiyle 4.5 ile 7.5'ar yıl arasında ağır hapis cezası istemiyle dava açıldı. Bu olay, bankacılık sektöründe gerçekleştirilen operasyonların ilk basamağı oldu.
15 Temmuz 2000 - AB Komiseri Verheugen ile görüşen Cumhurbaşkanı Sezer, Kopenhag kriterlerinin yerine getirilmesi gerekliliği bilincinde olduklarını belirtirken, Mesut Yılmaz, "Kopenhag kriterlerini karşılama konusunda kararlıyız" mesajını verdi
17 Temmuz 2000 - MHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, ANAP Lideri Mesut Yılmaz'ın "312 ve idam konusunda MHP elini taşın altına koymalı" sözünü ve partisini eleştirenlere sert yanıtlar verdi.
8 Ağustos 2000 - Hükümetle cumhurbaşkanı arasında ilk gerginlik yaşandı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, irtica ve terörle mücadele amacıyla hazırlanan memurlara ilişkin KHK'yı iade etti. Sezer, iade gerekçesinde kararnamenin, hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu belirtti.
21 Ağustos 2000 - Cumhurbaşkanı Sezer, irtica ve bölücülükle mücadele amacıyla hazırlanan memurlara ilişkin KHK'yı ikinci kez iade etti.
2 Eylül 2000 - Başbakan Bülent Ecevit, Ordu'nun Mesudiye ilçesinde, "30 yıllık hayalim" dediği Çavdar Köyü ve çevresindeki köykent projesine start verdi.
19 Eylül 2000 - Egebank'ın eski sahibi Yahya Murat Demirel'e yurtdışına çıkış yasağı getirildi.
2 Ekim 2000 - Yahya Murat Demirel, Egebank soruşturması kapsamında Ankara DGM'ye sevkedilerek sorgulandı. Tutuklanma talebiyle DGM yedek hakimliğine gönderilen Demirel, gözaltına alınan 5 kişiyle birlikte tutuklandı.
19 Ekim 2000 - Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi nihai anlaşmaları, Devlet Konuk Evi'nde yapılan bir törenle imzalandı.
22 Ekim 2000 - Egebank soruşturması kapsamında, İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığı'nın istemi üzerine Cenajans Grey'in sahibi Nail Keçili ve eski Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu'na yurtdışına çıkış yasağı getirildi.
23 Ekim 2000 - Adana E Tipi Kapalı Cezaevi'nde tutuklu ve hükümlüler eylem başlattı. Eylemciler, 21 infaz koruma memurunu rehin aldı. Af talebinde bulunan, cezaevi penceresine pankart asan eylemciler, cezaevinin bazı bölümlerini ateşe verdi.
1 Kasım 2000 - Cenajans Grey Reklamcılık Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Nail Keçili, Egebank Soruşturması kapsamında Marmaris'te gözaltına alındı.
3 Kasım 2000 - Yurtbank'ın eski sahibi Ali Avni Balkaner ile 9 eski banka yöneticisi hakkında yurtdışına çıkma yasağı konuldu.
25 Kasım 2000 - Adalet Bakanlığı, cezaevlerinde başlayan açlık grevine 805, ölüm orucuna da 57 kişinin katıldığını açıkladı.
5 Aralık 2000 - Ecevit'in eşi ve partisinin Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Ecevit'in girişmeleri ile gündeme gelen "Şartla Salıvermeyi" öngören yasa tasarısı, imzalanarak, TBMM'ye gönderildi. Tutuklu annesi sebebiyle hapiste büyüdüğü için Rahşan Ecevit'in af gerekçesi olan küçük Aylanur, birçok cinayet, tecavüz ve hırsızlık suçlusu affedildiği halde hapisten çıkamayacaktı.
11 Aralık 2000 - Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi Başkanı Silvia Casala ve Komite İcra Sekreteri Traver Stevens, bir grup tutuklunun "ölüm orucu" eylemi yaptığı Bayrampaşa Cezaevi'nde incelemelerde bulundu.
11 Aralık 2000 - 27 Ekim 2000 tarihinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) kararı ile el konan Etibank'la ilgili incelemelerin tamamlanmasıyla birlikte Bankalar Kanunu uyarınca başta büyük medya patronlarından Dinç Bilgin olmak üzere Etibank'ın 7 eski yöneticisi hakkında soruşturma başlatıldı.
15 Aralık 2000 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Şartla Salıverme Yasası'nı bir kere daha görüşülmek üzere iade etti.
19 Aralık 2000 - Ölüm orucu ve açlık grevlerinin devam ettiği 20 cezaevine, müdahale edildi. "Hayata Dönüş" adı verilen operasyon, sabah saat 05.00'te başladı. Açlık grevleri ve hayata dönüş operasyonlarının toplam bilançosu 30 ölü, 237 yaralı.
21 Aralık 2000 - 23 Nisan 1999'a kadar işlenen suçlardan dolayı şartla salıvermeye, dava ve cezaların ertelenmesine olanak sağlayan yasa, TBMM Genel Kurulu'nda aynen kabul edildi. Yasa aynı gün Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylandı.

Reklam
Reklam

2001 13 Ocak 2001 - Enerji Bakanlığı'nda düzenlenen "Beyaz Enerji" operasyonu kapsamında, Birsel Sönmez'in de aralarında bulunduğu 4 kişi tutuklandı.
24 Ocak 2001 - Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okan uğradığı silahlı saldırı sonucu 5 polis memuruyla beraber şehit oldu.
31 Ocak 2001 - TBMM'de, MHP'lilerle tartışan DYP'li Fevzi Şıhanlıoğlu geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
19 Şubat 2001 - MGK Toplantısı'nda cumhurbaşkanı ve başbakan arasında yaşanan gerginlik, krizin ilk işaretlerini verdi. Borsa yüzde 14.6 düştü, repo faizleri yüzde 760'a vurdu. Merkez Bankası'ndan yaklaşık 7.6 milyar dolarlık döviz çıkışı oldu.
21 Şubat 2001 - Başbakanlık'ta ekonomi zirvesi düzenlendi. 13 saat süren tarihi toplantının ardından, dalgalı kura geçildi
22 Şubat 2001 - IMF Başkanı Kohler, dalgalı kura geçişi desteklediklerini açıkladı.
23 Şubat 2001 - ABD Başkanı Bush, Başbakan Ecevit'i telefonla arayarak destek verdi. Kredi kartlarında aylık faizler yüzde 600'lere kadar tırmandı. Wall Street Journal Türkiye'deki krizin faturasının IMF'ye ait olduğunu yazdı. Standart and Poors Türkiye'nin kredi notunu düşürdü.
24 Şubat 2001 - Devalüasyon öncesi bütün parasını dolara çevirmekle suçlanan Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, emekli olmak üzere izne ayrıldı.
28 Şubat 2001 - Ulusal Bank'a el konuldu.
2 Mart 2001 - ABD'den getirtilen Kemal Derviş, ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı olarak kabineye girdi.
3 Mart 2001 - BDDK Başkanı Zekeriya Temizel istifa etti. Telizel'in istifası üç nedene bağlandı: 1- Batık banka operasyonlarında hükümetten gelen olumsuz baskılar. 2- Ekonominin tamamen IMF'ye bırakılması. 3- BDDK'nın Derviş'e bağlanması.
15 Mart 2001 - İktisat Bankası'na el konuldu
2 Nisan 2001 - Fitch İbca, Türkiye'nin borçlanma notunu düşürdü.
2 Nisan 2001 - Etibank Davası'nda Dinç Bilgin tutuklandı. Bilgin, DGM'de bankayla ilgili bazı bilgiler için "siyasidir açıklayamam" dedi.
3 Nisan 2001 - Devlet Bakanı Kemal Derviş ve Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz Telekom özelleştirmesi için bir araya geldi, Öksüz anlaştıklarını açıkladı.
4 Nisan 2001 - İşçi ve esnaf eylemleri yayıldı. Yine aynı tarihte Dinç Bilgin'in "siyasidir, açıklayamam" sözleri üzerine Etibank'ı özelleştiren siyasilerle ilgili inceleme başlatıldı. DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel'in gerek Etibank'ın satışıyla gerekse içinin boşaltılmasıyla ilgili konularda bilgi aldığı öğrenildi.
10 Nisan 2001 - TÜSİAD hükümette revizyon isterken, TOBB istifa çağrısında bulundu.
11 Nisan 2001 - Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Derviş, ünlü spekülatör Soros'un üç özel temsilcisi ile makamında yarım saat süren bir görüşme yaptı.
11 Nisan 2001 - Esnaf eylemleri Türkiye geneline yayıldı. Ankara'daki esnaf eylemleri büyük olaylara sahne olurken, gösteriler 6 ay süreyle yasaklandı.
13 Nisan 2001 - DHL firması, "Türkiye'den mal al" kampanyası başlattı.
18 Nisan 2001 - Bakan Derviş'in istediği 15 yasa içinde yer alan şeker üreticileri ile işçi sendikalarının iptalini istediği Şeker Kanunu, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylandı.
19 Nisan 2001 - Dünya Bankası Başkanı James Wolfenson'dan destek mektubu geldi.
21 Nisan 2001 - İşadamı Cavit Çağlar Türkiye'ye iade edilerek tutuklandı.
24 Nisan 2001 - Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 15.3 milyar dolar civarında dış kaynak beklendiğini ve Emlakbank'ın kapatılacağını açıkladı
27 Nisan 2001 - Beyaz enerji iddianamesinin tartışıldığı ortamda hükümetin geleceğini tehdit eden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer istifa etti. Borsa fırladı, döviz düştü. Standart and Poors, Türkiye'nin görüntüsünü negatiften çıkardı.
7 Mayıs 2001 - Telekom'um özelleştirilmesinde yine pürüz çıktı. Ertesi gün Derviş ve Öksüz, Telekom için yine bir araya geldi.
10 Mayıs 2001 - ANAP Lideri Yılmaz ve İçişleri Bakanı Sadettin Tantan arasındaki gerginlik ile Telekom konusu ve niyet mektubu nedeniyle MHP'nin hükümetten çekilmeyi tartıştığı haberleriyle, borsa 11 bin 779'a indi.
15 Mayıs 2001 - IMF İcra Direktörleri Kurulu, Türkiye'nin ekonomik programı ve finansal paketini onayladı. IMF, Türkiye'ye mayıs ayında 3.8 milyar dolar olmak üzere toplam 19 milyar dolarlık kredi kullandırılacağını bildirdi. Derviş, ekonomik programa ilişkin düzenlediği toplantıda öncelikli hedefleri anlattı. Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti de, programın parasal ayağını açıkladı. BDDK da bankacılık sektörünü yeniden yapılandırma programını duyurdu. Buna göre, Ziraat ve Halk Bankası'nın 3 yılda özelleştirilmesi, Emlakbank'ın tasfiye edilerek Ziraat'e devredilmesi benimsendi.
17 Mayıs 2001 - Türk Telekom'un özelleştirme ihalesi iptal edildi
18 Mayıs 2001 - IMF'den 3.9 milyar dolar tutarında kredi dilimi geldi.
14 Ağustos 2001 - İstanbul eski Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve arkadaşları Adalet ve Kalkınma Partisi'ni kurdu
11 Eylül 2001 - NewYork'taki Dünya Ticaret Merkezi'ne ait ikiz kulelere terörist saldırı düzenlendi. Kuleler, saldırı sonucu yerle bir oldu. Enkaz altında kalan binlerce kişi hayatını kaybetti. Amerikan'ın "Teröre Karşı Savaş" kampanyasında güvendiği müttefiklerinden olan Türkiye, yeni IMF yardımları için pozisyonunu güçlendirmiş oldu.
1 Kasım 2001 - Türkiye, Afganistan'a asker gönderme kararı aldı. Amerika'nın Afganistan'da yürüttüğü "Sürekli Özgürlük Harekatı" çerçevesinde yaklaşık 90 kişilik bir özel harekat grubunun görevlendirilmesini kararlaştırıldı.
22 Aralık 2001 - Arjantin'de patlak veren ekonomik krizle Türkiye'nin kıyaslanması ve George Soros'un bugünlerde yaptığı açıklama "Arjantin ile Türkiye kıyaslanamaz, çünkü Türkiye'nin ihraç edecek bir ordusu var" açıklaması gündeme oturdu.
23 Aralık 2001 - Başbakan Ecevit, yazar kasa eylemcisini bir TV programında affetti.

Reklam
Reklam

2002
16 Ocak 2002 - Kıbrıs sorunu çözmek için Clerides ve Denktaş doğrudan barış görüşmelerine Lefkoşe de başladılar.
19 Mart 2002 - ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheny olası Irak operasyonuna destek toplamak amacıyla çıktığı 12 ülkeyi kapsayan Ortadoğu turunda Türkiye'ye de gelerek Başbakan Ecevit ve Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu ile görüştü.
30 Mart 2002 - Ecevit, Filistin Lideri Arafat ile telefonda görüştü.
4 Nisan 2002 - Ecevit, Afganistan Devlet Başkanı Karzai'yi konutunda kabul etti.
4 Mayıs 2002 - Ecevit, rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı ve ertesi gün taburcu oldu.
17 Mayıs 2002 - Ecevit yeniden hastaneye kaldırıldı.
21 Mayıs 2002 - Liderler zirvesi Başkent Hastanesi'nde yapıldı.
27 Mayıs 2002 - 77. doğum gününü hastanede kutlayan Ecevit taburcu oldu.
30 Mayıs 2002 - MGK tarihinde ilk kez başbakansız, Cumhurbaşkanı Sezer başkanlığında toplandı.
7 Haziran 2002 - AB sürecinin masaya yatırıldığı liderler zirvesi Ecevitsiz, Sezer başkanlığında gerçekleşti.
9 Haziran 2002 - Artan spekülasyonlar sonucu, Ecevit haftalar sonra ilk kez kameralar karşısına çıktı ve soruları yanıtladı.
20 Haziran 2002 - Tümgeneral Hilmi Akın Zorlu komutasındaki Türk kuvvetleri, ISAF'ın komutasını İngiliz birliğinden devraldı.
27 Haziran 2002 - Ecevit, yaklaşık 2 ay sonra ilk kez Meclis'e giderek, DSP Grup Toplantısı'na katıldı.
7 Temmuz 2002 - Bahçeli 3 Kasım'da erken seçimin yapılması çağrısında bulundu.
8 Temmuz 2002 - Hüsamettin Özkan istifa etti. Özkan'ın istifası DSP de bir çözülme hareketinin başlangıcı oldu, kimileri bakan, onlarca milletvekili ve parti üyesi istifa ederek Ecevit'le yollarını ayırdı.
11 Temmuz 2002 - İsmail Cem ve Kemal Derviş de istifalarını verdi. Ancak Sezer'in devreye girmesiyle Derviş görevini sürdürme kararı aldı.
12 Temmuz 2002 - İsmail Cem, Özkan ve Derviş ile birlikte bir yeni oluşum hareketi başlattıklarını açıkladı.
15 Temmuz 2002 - Bahçeli, halen hükümette yer almasına karşın, yeni oluşumcuları destekleyen Derviş'i sert bir dille eleştirdi.
16 Temmuz 2002 - Koalisyon ortakları bir araya gelerek 3 Kasımda erken seçim yapılmasına karar verdiler. Yine aynı gün Paul Wolfowitz olası Irak Operasyonu'nda Türkiye'nin desteğini sağlamak için temaslarda bulunarak, Ecevit, Kıvrıkoğlu ve Şükrü Sina Gürel ile görüştü. Ayrıca iktidarı sırasında Başbakanlık Konutu yerine kendi çalışma ofisini tercih eden Ecevit, erken seçimin gündeme geldiği bu dönemde Başbakanlık Konutu'na taşındı.

Reklam
Reklam