Merkez Bankası geçen cuma günü TL mevduat oranında tahsis tesis yükümlülüğü oranını yüzde 60’a yükseltmiş, TL mevduat dönüşüm oranı hedeflemesini geri getirdi. Bunun yanı sıra ihtiyaç ve ticari kredi faizinde üst limitin aşılması durumundaki menkul kıymet tesis yükümlülüğü oranını yüzde 150'ye çıkardı ve TL mevduat oranı yüzde 60'ın altında kalan bankalara da yabancı para mevduat oranı için zorunlu karşılık oranını 5 puan artırdı.
Ekonomi Gazetesi’nin bankacılık kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Merkez Bankası’nın tahvil tesisi zorunluluğu ile ilgili yükleri ağırlaştırması sonrasında bankalarda kredi kanalları neredeyse kapandığı ifade edildi. Bu kapsamda ihtiyaç kredisinde 70 bin liranın üzerinde kredi verilmediği, ticari kredilerde ve KOBİ kredilerinde yavaşlamaya gidildiği iddia edildi.
Uygulanan tedbirler ve menkul kıymet alım zorunlulukları bankacılık sektörünün ilk çeyrekte özellikle taksitli ticari krediler konusunda iştahsız davrandığını ortaya koydu. Ancak cuma günkü değişiklik sonrası bu iştahsızlık genele yayıldı. Bir kamu bankası kaynağı cuma günü yaşanan Merkez Bankası değişiklikleri sonrasında yazılı olarak ihtiyaç kredilerinde 70 bin sınırının konut kredilerinde ise 250 bin sınırının aşılmaması yönünde talimat geldiğini dile getirdi.
Kamu bankaları bu konuda yalnız değil. Haberde, üç ayrı yerli özel ve yabancı banka kaynaklarının da 70 bin lira sınırının ihtiyaç kredisinde aşılmamaya çalışıldığını söylediği bilgisi yer aldı. Bir kaynak 70 bin lira altında kredi vermeye devam ettiklerini ancak üstüne çıkmaya hevesleri olmadığını dile getirirken ihtiyaç kredisi faizlerinin daha yüksek miktarlarda kredi vermeyi güçleştirdiğini vurguladı. Aynı kaynak 70 bin liranın üzerinde kredi vermek için aylık en az yüzde 3,5-4 seviyesinde faiz uygulamak gerektiğini ancak bunu ne kredi alanın ne de bankanın bu yüksek kredi faizi sonrası menkul kıymet alım zorunluluğunu karşılayabileceğini ifade etti. KOBİ’lere de her ne kadar regülasyonlardan muaf olsa da kredi faiz oranı düşüklüğü nedeniyle kredi vermekten kaçınıldığını söyleyen aynı kaynak seçim belirsizliğinin de sektörü zorladığını dile getirdi.
Bir diğer bankacılık sektörü kaynağı ise 70 bin lira olan limite verilen vadenin de 24 aya gerilediğini ifade ederek bankaların kredi arzını oldukça daralttığını vurguladı. Tüm özel bankalarda seçim öncesi kredinin olabildiğinde vermemeye doğru evrildiğine dikkat çeken kaynak bireysel ihtiyaç kredisinde eğer 70 bin liranın üzerine çıkılırsa da en fazla 200 bin lira verildiğini onun da 12 ay vade ile sınırlandığını vurguladı. KOBİ kredilerinde de iştahsızlığın sürdüğünü söyleyen aynı kaynak seçim öncesi hiçbir bankanın elini taşın altına koymak istemediğini söyleyerek aslında kredi talebi olduğunu talep edenlerin de faizi sorun etmediğini asıl sorunun kredi arzının bilinçli olarak daraltılması olduğuna vurgu yaptı. Bankacılık sektörü kaynağı seçimlerin ikinci tura kalması durumunda ise o 2 haftalık süreçte kredi arzının sıfırlanacağına da dikkat çekti.
Bir başka bankacılık sektörü kaynağı bireysel kredilerde çok iştahlı olmadıklarını ancak 70 bin liraya olan kredileri vermeye devam ettiklerini belirtti. Aynı kaynak bu tarz kredilerin toplam kredilerin yüzde 70’ine yakının oluşturduğuna işaret ederek mevduat faizlerinde de hafif de olsa yükselişin sürdüğünü vurguladı.
BDDK haftalık verilerinden yapılan hesaba göre, sektörde TL mevduat oranı yüzde 59,24 seviyesinde. Bireyseller için bu oran yüzde 55,34, tüzel müşteriler için ise yüzde 57,95 olarak hesaplandı. Kamu mevduat bankaları toplamda yüzde 61,72 ile TL mevduat oranında yüzde 60 sınırını aşarken bireysel müşterilerde yüzde 54, tüzel müşterilerde ise yüzde 58,2 oranında bulunuyor. Yerli özel mevduat bankaları yüzde 55,15 ile sektörde yüzde 60 sınırının altında kalan kategoriyi oluşturuyor. Yerli özel mevduat bankalarında bireysel müşterilerde oran yüzde 53,3, tüzellerde yüzde 57,1 seviyesinde. Yabancı mevduat bankaları ise tüm kategorilerde yüzde 60 sınırını yakalamış durumda. Toplamda yabancı mevduat bankalarında TL mevduat oranı yüzde 61,45, bireysel müşterilerde yüzde 61,03, tüzel müşterilerde ise yüzde 60,93 seviyesinde.