Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı Doç. Dr. Vahit Bıçak, 2004 yılında toplam 847 kişinin hak ihlali iddiasıyla başvuru yaptığını söyledi. Bıçak, başvuruların 354'ünün İnsan Hakları Başkanlığı'na, 466'sının İl İnsan Hakları Kurullarına ve 27'sinin İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapıldığını belirtti. En fazla başvurunun yapıldığı iller Ankara, İstanbul ve İzmir olarak belirlenirken, işsizler ve herhangi bir mesleği olmayanlar başvuruda ilk sırada yer alıyor.
Doç. Dr. Bıçak, düzenlediği basın toplantısında 2004 yılı insan hakları ihlal iddiaları istatistik verilerini açıkladı. Bıçak, 81 il ve 850 ilçede insan hakları kurullarının oluşturulduğunu ifade ederek, bu yıl ilk kez yapılan insan hakları ihlal iddialarına ilişkin sayısal verilerin kamuoyuna açıklandığını kaydetti. Bıçak, Türkiye genelinde oluşturulan 931 İnsan Hakları Danışma ve Başvuru Masası'ndan edinilebilecek olan başvuru formunun Başbakanlık web sayfasından da ( www.basbakanlik.gov.tr ) temin edilebildiğini hatırlattı.
Sayısal verilerin temel fonksiyonunun insan hakları alanında yapılan reformların uygulamaya ne ölçüde yansıdığını, uygulamada aksayan konuların neler olduğunu, hangi alanlarda ne gibi gelişmeler kaydedildiğini ortaya koyduğunu vurgulayan Bıçak, "Uygulama Barometresi olarak isimlendirdiğimiz, tüm il ve ilçelerimizde faaliyet gösteren insan hakları il ve ilçe kurullarımız toplumun tüm kesimlerinin temsiline olanak sağlayacak şekilde 2003 yılı Kasım ayında yeniden yapılandırılmıştır. Kamu görevlilerinin katılımıyla oluşmuş bulunan yapıya son verilerek sivil toplum temsilcilerinin ağırlıkta olduğu yeni bir yapı oluşturulmuştur, En az 16 üyeden oluşan mevcut yapıda sadece 2 kamu görevlisi bulunmaktadır" diye konuştu. Bıçak, kurullarda, insan hakları alanında faaliyet gösteren en az 3 dernek veya vakıf, muhtar temsilcisi, yerel basın mensupları, sendika temsilcileri, ticaret ve sanayi odası temsilcisi, tabip odası temsilcisi, baro temsilcisi, üniversitesi temsilcisi, TBMM'de grubu bulunan siyasi parti temsilcileri, il genel meclisi temsilcisi, ile belediye başkanının yer aldığını belirtti.
"BAŞVURANLARIN YÜZDE 36'SI EVLİ"
Bıçak, Türkiye'nin her tarafında yaygın bir örgütlenme gerçekleştirilmiş olması ve toplumun tüm kesimlerine kurullarda temsil imkanı tanınması nedeniyle, kurullara toplumun her kesiminden bilgi akışı gerçekleştiğini ifade etti. Kurullarda 14 binden fazla kişinin görev aldığını anlatan Bıçak, "Türkiye genelinde 2004 yılı içerisinde Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı'na 354, İl İnsan Hakları Kurullarına 466 ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına 27 olmak üzere toplam 847 kişi başvuruda bulunmuştur. Bir kişi birden fazla hak ihlaline maruz kaldığını iddia edebileceğinden dolayı, ihlal edildiği iddia edilen hak sayısı bin 634'tür" şeklinde konuştu.
Bıçak, başvuran 847 kişiden 661'inin erkek, 166'sının kadın olduğunu belirterek, en fazla işkence ve kötü muamele, adil yargılanma hakkı, kişi hürriyeti ve güvenliği, yaşam, sağlık ve hasta hakları konularında hak ihlali başvurusunun yapıldığını kaydetti. Bıçak, başvuruda bulunanların yüzde 2.1'inin okuryazar olmayan, yüzde 2.1'inin okuryazar, yüzde 8.5'inin ilkokul, yüzde 3.2'sinin ilköğretim, yüzde 4'ünün ortaokul, yüzde 13.1'inin lise, yüzde 18.2'sinin fakülte mezunu oluğunu belirtti. Başvuru sahiplerinin yüzde 97.4'ünün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, yüzde 1.9'unun ise yabancı uyruklu olduğunun altını çizen Bıçak, hak ihlali iddiası ile müracaat edenlerin yüzde 9'unun bekar, yüzde 36'sının evli olduğunu kaydetti. İşsiz ve mesleği olmayanların başvuru sıralamasında üst sırada yer aldığını anlatan Başkan Bıçak, en fazla başvurunun Ankara, İstanbul, İzmir illerinden geldiğini söyledi. Bıçak, başvurular içerisinde çözüme kavuşturdukları ve başarısız oldukları taleplerin de bulunduğunu ifade ederek, "Sistemin tam işlemesi için zamana ihtiyaç var. Bazı aksaklıklar var; ama bunlar toplumun desteğiyle çözülecektir" diye konuştu.
ABD'NİN TÜRKİYE RAPORU
Başbakanlık İnsan Hakları Başkanı Doç. Dr. Vahit Bıçak, basın toplantısı sonunda gazetecilerin sorularını cevaplandırdı. ABD'nin hazırladığı ve Türkiye'nin ağır şekilde suçlandığı '2004 Türkiye İnsan Hakları Raporu'na ilişkin bir soruyu cevaplayan Bıçak, "Bu raporlar Türkiye için yararlıdır. Raporlar incelenip yararlanılmalıdır. İnsan hakları konusu artık ulusal egemenlik sorunu değil, başka ülkeleri de ilgilendiren uluslararası bir konudur. ABD'nin daha önceki raporlarında, Türkiye'de işkence yapanların cezasız kaldığı yazarken, bu yıl raporda böyle bir ifade bulunmuyor" şeklinde konuştu. Bıçak, başvuru sayısının neden az olabileceğine ilişkin bir soruya ise, "70 milyonluk bir ülkede bir yıl içinde sadece 847 başvurunun olması çeşitli şekilde yorumlanabilir" karşılığını verdi. Bıçak, hak ihlali iddiası üzerine ne gibi adımların atıldığı konusundaki bir soruya ise şu yanıtı verdi:
"Başvuruyu ilk önce İhlal İddiasını İnceleme Alt Komisyonu inceler. Daha sonra gerekli görülürse konu insan hakları il veya ilçe kurulları gündemine alınır. Daha sonra gerekli bilgi ve belgeler toplanır. Kurullar bir kararı ispat ya da iptal yetkisine sahip değildir. Konu adli ve idari mercilere iletilir. Gerek görülürse bakanlık müfettişleri veya İnsan Haklarını İnceleme Heyetleri görevlendirilir."