Bugün 9 Eylül İzmir'in Kurtuluş Bayramı. 9 Eylül İzmir’in kurtuluşunun 93. yıldönümünde Valilik ve Büyükşehir Belediyesi tarafından ortaklaşa hazırlanan program, Hakkari’nin Çukurca ilçesindeki menfur terör saldırısı sebebiyle büyük ölçüde değiştirildi. Programda yer alan Basmane’den Cumhuriyet Meydanı’na “93. Yıl Zafer Yürüyüşü”, Cumhuriyet Meydanı’ndaki tören, fener alayı, Gündoğdu Meydanı’ndaki Kıraç konseri ve bando gösterileri iptal edildi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 10 Eylül 2015 akşamı Fuar İzmir’de vereceği Kurtuluş Resepsiyonu'nu da iptal ettiğini duyurdu. Buna göre 9 Eylül Çarşamba günkü 93. yıl programı, saat 10.00’da Cumhuriyet Meydanı’ndaki Atatürk anıtına çelenk koyulması ve İstiklâl Marşı ile başlayacak. Saat 10.30’da hükümet konağı önünde bayrak töreni yapılacak. Saat 16.00’da ise süvari birlikleri, Cumhuriyet Meydanı’ndan Gündoğdu Meydanı’na yürüyecek.
9 EYLÜL İZMİR'İN KURTULUŞU
9 Eylül İzmir'in Kurtuluşu, Kurtuluş Savaşı'nın sonlarında Türk ordusunun, Yunan işgali altındaki İzmir'e girmesini belirten tarih terimidir. Türk ordusu tarafından 26 Ağustos 1922'de başlatılan Büyük Taarruz sonucunda Yunan ordusu dağıtıldı ve 2 Eylül'de Uşak'a girildi. Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde kendisinin de haberdar olmadan Yunanistan Küçük Asya Ordusu'nun başkomutanlığına getirilmiş General Nikolaos Trikupis tutsak edildi.
Türk birlikleri, İzmir'e doğru hızla ilerledi. Yunan birlikleri ve Rum siviller Anadolu'dan çekildiler. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Bey komutasındaki 2. Süvari Fırkası, ardından Mürsel Paşa komutasındaki 1. Süvari Fırkası birlikleri İzmir şehrine girdi. Ardından 5. Süvari Kolordusu Komutanı Mirliva Fahrettin Paşa, komutasındaki birliklerle saat 10.00'da İzmir'e girdi. Türk bayrağı Hükûmet Konağı ve Kadifekale'ye çekildi. Fransız deniz kuvvetleri bakanlığının aldığı haberlere göre, İzmir'e giren Türk birliklerinin düzgün davranış sergiledikleri belirtildi.
Sonradan 9 Eylül günü, "İzmir'in Kurtuluş Bayramı" ilan edildi.
9 EYLÜL CUMHURİYET HALK PARTİSİ'NİN KURULUŞU
Cumhuriyet Halk Partisi’nin kökleri Sivas Kongresi'ne dayanır. CHP'nin 1. Kurultayı olarak da kabul edilen, 4-11 Eylül 1919'da toplanan Sivas Kongresi'nde, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde işgale direnmek amacıyla kurulan müdafaa-i hukuk cemiyetleri Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (ARMHC) adı altında birleştirilmiştir. 23 Nisan 1920'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi ARMHC delegelerinden oluşmuş, ancak 1922'de meclis, Birinci Grup ve İkinci Grup adıyla iki gruba ayrılmıştır. Millî Mücadele zaferinden sonra Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki Birinci Grup, ülke çapında siyasi örgütlenmeye girişmiş ve 8 Nisan 1923'te yapılan seçimlere tek liste ile girerek biri dışında bütün milletvekilliklerini elde etmiştir.
Lozan Antlaşması'nın kabulü nedeniyle mecliste baş gösteren yoğun tartışmalar üzerine Mustafa Kemal Paşa, 9 Eylül 1923'te 9 Umde adı verilen siyasî programı ilan etti ve iki gün sonra İçişleri Bakanlığı'na verilen bir dilekçeyle kendisine bağlı milletvekillerinden oluşan Halk Fırkası'nı kurdu. (Halk Fırkası'nın resmî kuruluş tarihi 11 Eylül 1923 olmasına rağmen, partinin kuruluş tarihi partileşme kararının alındığı 9 Eylül 1923 olarak kabul edilir.) Parti kurucuları Refik Saydam, Celâl Bayar, Sabit Sağıroğlu, Münir Hüsrev Göle, Cemil Uybadın, Kazım Hüsnü, Saffet Arıkan ve Zülfü Bey, ilk genel sekreter ise Recep Peker'di.