Avrupa Birliği liderleri Portekiz'deki ekonomik ve siyasi kriz, Libya'da devam eden operasyon ve nükleer enerji tartışmalarının öne çıktığı yüklü bir gündemle Brüksel'de toplandı.
Portekiz hükümetinin, sunduğu kemer sıkma paketinin reddi üzerine istifa etmesi, bu ülke için de bir kurtarma paketi gerekebileceği endişelerini güçlendirdi.
Lizbon yönetimine Yunanistan ve İrlanda'ya sunulan türden, IMF ve AB destekli bir kaynak paketi önerilebileceği düşünülüyor.
Başbakan Socrates dün istifasını açıklarken, muhalefetin paketi reddederek "iktidar koşullarını ortadan kaldırdığını" söyledi.
Avrupa Para Birliği üyelerindeki borç krizinin yayılmasının orta ve uzun vadede nasıl engelleneceği de zirvenin ağırlıklı gündem maddesi.
Bu konuda 'kapsamlı bir paket' oluşturulması hedefleniyor.
Avrupa Mali İstikrar Fonu'nun (EFSF) kredi havuzunu 250 milyar eurodan 440 milyar euroya yükseltecek. 2012 yılında ise EFSF yerine kalıcı bir Avrupa İstikrar Mekanizması oluşturulması düşünülüyor.
27 ülkenin liderleri, zirve kapsamında Libya, Tunus ve Mısır'daki olayları da ele alacak.
BBC Avrupa Editörü Gavin Hewitt, Libya krizi sırasında, "Avrupa tutum belirlemekte güçlük çekerken, liderlerin tek tek harekete geçtiğine" dikkat çekiyor.
Avrupa Birliği bugünden itibaren Kaddafi ailesi ve yakın çevresiyle bazı Libya bankaları, Merkez Bankası, yatırım kuruluşu ve firmalara ek olarak Libya petrol şirketleri ve iştirakleri ile iş yapılmasına da yaptırım getirmeye başlıyor.
Listeye son eklenen şirketler Ez Zaviye Rafineri, Ras Lanuf Petrol ve Gaz, Bureyke Petrol, Surt Petrol ve Vaha Petrol şirketi.
Japonya'daki deprem ve tsunami sonucu ortaya çıkan nükleer kriz ışığında, nükleer enerjide güvenlik konusu da, görüşülecek bir diğer başlık.
Zirve öncesinde binlerce kişi uygulanan kemer sıkma politikaları ve kesintileri protesto etmek için kentin AB kurumlarının bulunduğu kesiminde eylemler düzenledi.
Sendikaların desteklediği ve Almanya ve İspanya ile eşgüdümlü olarak yapılan eylemler büyük oranda barışçı geçti.
Eylemcilerin beraberlerinde getirip AB kurumları yakınına astığı pankartlarda "Rekabetçilik Paktı'na HAYIR. Kemer Sıkma Paktı'na HAYIR. Dayanışma Paktı'na EVET!" deniyor.
Belçika polisi, Birlik kurumlarına yürümeye çalışan göstericileri basınçlı su ve gözyaşartıcı gaz kullanarak uzaklaştırdı.
Küçük bir grupla çıkan arbedede 3 polis memuru yaralandı.
Zirve başlarken, Portekiz ekonomisi üzerindeki baskı da arttı. Ülkenin 10 yıl vadeli tahvillerinde borçlanma faizi yüzde 7,91 ile şimdiye kadarki en yüksek orana ulaştı.
Portekiz'in 15 Nisan'da 4,3 milyar euro tutarında borç geri ödemesi gerekiyor.
Socrates krizin mali piyasaların güveni açısından çok ciddi sonuçlar yaratabileceği uyarısında bulundu.
Merkel Portekiz hükümetine muhalefetin destek vermemesini eleştirdi
Belçika Maliye Bakanı Didier Reynders, istenirse, Portekiz'e yardıma hazır olduklarını kaydetti.
Reynerds, yardım sayesinde Portekiz'in piyasadan aldığına göre daha düşük faizle borç alıp yeniden yapılanma sürecini tamamlamak için vakit kazanabileceğini savundu.
Almanya Başbakanı Angela Merkel ise Almanya Parlamentosu Bundestag'da yaptığı konuşmada, Portekizli milletvekillerinin hükümetin kesinti ve vergi artırımları öngören paketini reddetmesini 'esef verici' diye niteledi.
Socrates'in "cesur" girişimlerde bulunduğunu belirten Merkel, "İhtiyacımız olan tutarlı bir konsolidasyon ve reform süreci. Dün yaşananlar bunun ne kadar güç olduğunu gösterdi." dedi.
İngiliz Maliye Bakanı George Osborne da, Socrates hükümetinin yenilgisini "endişe verici" olarak ifade etti. Oylamada muhalefetteki beş partinin beşi de, azınlık hükümetinin önergesini reddetmişti. Bu Portekiz'de hükümetin sunduğu dördüncü kemer sıkma paketiydi.
Jose Socrates bugünkü zirveye "emanetçi" hükümetin lideri olarak katılıyor. Ülkenin erken genel seçime gitmesi bekleniyor. Kararı ise Cumhurbaşkanı Anibal Cavaco Silva verecek.
Lizbon yönetimi durumunun Yunanistan ve İrlanda'dan farklı olduğunu, bütçe açığı ve borçlarının bu ülkelerden daha düşük olduğunu ve ayrıca emlak sektörüyle bankacılık alanlarında bir sıkıntı bulunmadığını belirtiyor.