Gürcistan'a insani yardım taşıyan Amerikan donanmasına ait iki geminin Boğazlar'dan geçişi Türkiye ile ABD arasında krize yol açtı Karadenİz'de Rusya'ya karşı boy gösterisi yapmak isteyen Amerikan savaş gemilerine Montrö Anlaşması gereğince izin verilemiyor Anlaşması gereğince izin verilemiyor.
ABD ile Türkiye arasında son dönemdeki en büyük kriz, Amerikan askerlerinin Irak işgali için Türk topraklarını kullanmasına izin veren tezkerenin 1 Mart 2003 tarihinde TBMM tarafından reddedilmesiyle yaşanmıştı. İki ülke şimdi bir kez daha "izin" kriziyle karşı karşıya...
Gürcistan ile Rusya arasındaki çatışmaların noktalanmasının ardından NATO adayı Gürcistan'ın yanında olduğunu göstermek için bölgeye sürekli yardım taşıyan ABD, Amerikan Deniz Kuvvetleri'ne ait iki dev hastane gemisini Karadeniz'e göndermek için düğmeye bastı. Ancak gemilerin Boğazlar'dan geçişi Türkiye ile Bush yönetimi arasında sıkıntı yarattı.
Limana yanaşamıyor
Amerikalı yetkililer, Boğaz geçişi için Türk hükümetinden 5 gün önce izin talep etti. Ancak Türkiye, Lozan Anlaşması'ndan sonra imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca bu geçişe izin verilmesinde sıkıntı olduğunu Amerikalılar'a iletti. Ve iki ülke arasında kriz başgösterdi.
ABD, savaş gemilerinin bile yanında minik kaldığı dev gemileri Karadeniz'e sokarak Rusya'ya gözdağı vermek istiyor. Aynı zamanda şimdiye kadar 14 kez Gürcistan'a sefer yapan uçaklarının mesaisini de azaltma planı içinde. Gürcistan'ın Poti limanına yanaşamayacak kadar büyük oldukları için Karadeniz açıklarında demirleyecek olan gemiler Rusya üzerinde de psikolojik etki yaratacak.
Türkiye ile çalışıyoruz'
ABD'nin ünlü haber kanalı CNN, dün bu planların Türkiye'nin izin vermemesi nedeniyle suya düşebileceğini kaydedince ABD Savunma Bakanlığı'nın günlük brifinginde de en önemli gündem maddesi bu kriz oldu. Amerikalı gazetecilerin ısrarlı soruları üzerine Pentagon sözcüsü Bryan Whitman, "Amerikan Dışişleri Bakanlığı, Amerikan donanma gemilerinin Boğazlar'dan geçişi için gereken bir anlaşma üzerinde Türkiye ile çalışıyor" ifadesini kullandı. ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı James Cartwright da "Washington, Gürcistan'a USS Mercy ve USS Comfort adlı iki gemiyi göndermek için çalışıyor" dedi.
Tatsız anıyı hatırlattı' ‘Tatsız anıyı hatırlattı'
ABD'deki düşünce kuruluşu Heritage Vakfı'nın Rusya ve Avrasya Çalışmaları uzmanı Ariel Cohen ise dün yaptığı açıklamada "Türkiye'nin tutumunu 1 Mart 2003'teki tezkere krizine" benzetti.
Cohen, Kafkasya'daki krizle ilgili düzenlenen oturumda "Türkiye bizim NATO müttefikimiz ve Gürcistan'ın da bir dostu olarak, komşusu Gürcistan ve Amerikalı müttefiklerine karşı daha destekleyici bir tutum almalıydı. Son olay, Türkiye ile yaşanan tatsız bir anıyı hatırlatıyor. O da, Türk-Amerikan ilişkilerine derin zarar veren, 2003'te Amerikan askerlerinin Türk topraklarını kullanarak Irak'a girmesine izin verilmemesidir. Şu ana kadar, bu olayı geride bıraktığımızı umuyordum" dedi.
Kaynak: Vatan