Şimdi ABD'de yaşanan normal bir hareket değil.Bence,bunda bir hatanın payı büyük kanaatindeyim.Bizim sistemlerimizde de olan ama yatırımcılar tarafından veya kurumlardaki fon yöneticilerimiz tarafından çok otomasyona bağlanmayan bir zincir emir türü var.Bu emir türü gelişmiş borsalarda oldukça fazla kullanılıyor.
Sistem şöyle işliyor;elektronik olarak şartlara bağlı birçok emri önceden girebiliyorsunuz.Mesela ''endeks şu seviyeyi görürse,belli hisseleri ya da tüm hisseleri sat'ya da al'',ya da örnek hisse şu fiyatı görürse şukadar al,stoploss a inerse,yeniden geri ver''gibi zincir emirler var.Eğer birisi endeksi etkileyecek boyutta bir alış ya da satış hatası yapsa,bu zincir emirler,arka arkaya devreye girmiş olabilir.Endeks 10.500 olursa elimdekileri sat,üç kademe alta alış gir,ama eğer gelen hisse düşmeye devam eder de,stoplosunu yeniden kırarsa,yeni alınmış hisseleri,yeniden zararına stoplossta sat''gibi.
Zamanında benzer bir hata İMKB elit(elektronik işlemler)piyasasında Ereğli hissesinde gerçekleşti(Ben 1994 yılında Ereğli'de oldugunu hatırlıyorum ama İMKB başkanı bu hisseyi Akbank diye söylüyor.Kaynak orası olsuğu için,Başkan haklı olabilir).Benim de brokerlık yaptığım bir günde,bir broker arkadaşımız,o zaman için endeks üzerindeki etkisi çok yüksek olan Ereğli hissesini bir anda tavana kadar aldı.Bir anda tüm borsada yoğun bir yükseliş trafiği yaşandı ama hata olduğu öğrenilince seans işleme kapatıldı.Daha sonra hata tespit edildi ve o seans o ana kadar olan tüm işlemler iptal edilmişti.
ABD'de aynı şekilde borsalarda işlem iptalleri var.Ama hata açıklaması yapılmadığı halde,işlemlerin iptalini de anlamak oldukça zor!
Neyse,şimdi işlem iptallerine rağmen Dow yine %3 eksi kapattığına göre,bu hareketin dalgalanması birkaç gün ya da belli bir süre devam edebilir.Bu görüntü şuan birçok kişiyi,satayım çıkayım korkusuna sokmuştur.
Bence yaşanılan bu borç-ödeme-finansman sıkıntısı sadece Yunanistan gibi ülkelere yeni borç vermek ile değil,belki de belli bir borç tuttarının bile silinmesi sonucuyla noktalanabilir!Malesef özellikle Avrupa,bu kriz yönetimine sınıfta kaldı.Tedbirlerini alamıyor ya da çok gecikiyorlar.Bu durum da alınan tedbirin bile önemini azaltıyor.
İMKB'de ne olur derseniz?Bu karışıklıkta bunu söylemek kolay değil.Ama ciddi bir eksi açılışla başlarız.Dün bahsettiğim desteklerden ikincisi olan 54.300 ilk hedef desteğimiz olur.Onun altında,
52.200 ve 50.000 seviyeleri var.Bunlar teknik görüntüler.İlk etapta 54300 görülecektir,52.200 de ihtimal dahilindedir ama devamını şimdilik beklemiyorum.
Elinizdeki hisselerin bilançolarının iyi olduğuna inanıyorsanız,belli bir zaman dilimini unutacaksınız.Hisseniz elinizdeki arsanız diye düşüneceksiniz.Değerlerine bakmayın ki,içiniz daralmasın.Ben piyasaların yakın zamanda toparlanmasını bekliyorum.
Nedendir bilmiyorum ama,ben bu yaşananları 2009 başındaki gibi korkarak izlemiyorum.Bana olası bu düşüşler,sonrası için çok büyük karlar yaratacak alım fiyatlarını yaşatacak diye düşünüyorum!Umalım da,kotrolün kaçtığı yeni bir kriz boyutunun içine girmemiş olalım.
Aydın Eroğlu