New York Times gazetesinde yer alan habere göre, bu durumdan NATO üyeleri ile İsrail, Mısır, Japonya, Güney Kore ve Avustralya gibi önemli müttefikler ve Amerika ile ikili anlaşma imzalamış ülkeler muaf tutuluyor. Haberde, Amerikan Dışişleri Bakanlığı'nın, çeşitli ülkelerden diplomatları çağırarak, Bush yönetiminin yeni politika çerçevesini anlattığı ve gerekli uyarılarda bulunduğu belirtiliyor.
Washington yönetiminin, ikili muafiyet onay anlaşmaları için tüm NATO ve AB ülkelerine başvurduğu ifade edilen haberde, şimdilik sadece İsrail ve Romanya'nın, Amerika ile ikili anlaşmalara imza atarak, her iki tarafın onayı olmadan birbirlerinin vatandaşlarını mahkemeye teslim etmeyecekleri güvencesini verdikleri bildiriliyor. Haberde, AB adayı Romanya'nın Amerika ile böyle bir anlaşma imzalamasını 'üzücü' bulan Avrupa Komisyonu'nun, bu tür bir ikili anlaşmanın hukuki sonuçlarının değerlendirileceğini bildirdiği kaydediliyor.
İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARINDAN ELEŞTİRİ Bu arada, insan hakları grupları ise Amerika'nın yeni Terörle Mücadele Yasası'nı sert dille eleştiriyorlar. İnsan Haklarını İzleme örgütü, "Uluslararası Ceza Mahkemesi saplantısı, neredeyse delilik sınırına ulaştı" diyor. Washington'daki dış politika uzmanları da Amerika'nın bu son adımla aşırı tepki verdiği görüşünü dile getiriyorlar. Avrupa ülkeleri ise Uluslararası Ceza Mahkemesi konusunda Amerika'ya özel haklar vermemekte diretiyor.
BM İLE UZLAŞMAYA VARILMIŞTI
Uluslararası Ceza Mahkemesi konusundaki çekişmede, Amerika en son temmuz ayında, BM Güvenlik Konseyi ile bir uzlaşmaya varmıştı. Buna göre, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kuruluş anlaşmasını onaylamamış ülkelerin mavi bereli askerleri -ki bunların başında Amerika geliyor-, bir yıllık muafiyete sahip olacak. Bununla birlikte Amerika, vatandaşlarının mahkemeden muafiyetinin bir yılla sınırlı kalmayıp sürekli olması için her türlü imkanı değerlendireceğini de sürekli vurguluyor.
1 TEMMUZ'DA YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİ Savaş ve insanlık suçları, soykırım gibi davalara bakacak olan ve merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kuruluş anlaşması, Amerika'nın tüm direnişine rağmen Avrupa'nın kararlı tutumu sonucu 1 Temmuz'da yürürlüğe girmişti. Kriz, Amerika'nın, Bosna - Hersek'teki polis gücünün görev süresinin uzatılmasını veto etmesiyle tırmandı.
Amerika'nın direnişinin ardında yatan, kriz bölgelerinde görev yapan Amerikan askerlerinden siyasi sebeplerle mahkemede hesap sorulması korkusu. Amerikalı yetkililer, uluslararası kamuoyunda Amerika'yı küçük düşürmek isteyen güçlerin Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni bu hedef doğrultusunda kullanabilecekleri endişesini gerekçe gösteriyorlar.