ABD Başkanı Obama'nın açıkladığı finansal denetleme reform planı, tezgahüstü türev enstrümanlarının denetimini ve Fed’in yetkilerinin genişletilmesini kapsıyor.
ABD Başkanı Barack Obama, finansal denetim reform planını açıkladı. Dün Washıngton'da bir konuşma yapan Obama, finansal denetim sistemini yenilemek için oluşturulan planın, Büyük Buhran’dan bu yana yapılan en büyük reform paketi olduğunu kaydetti.
Plan, büyük firmaların sermaye standartlarını yükseltmeleri, tezgah üstü türev ve sekürizasyon enstrümanlarının denetimi, ABD Merkez Bankası Fed’in yetkilerinin genişletilmesi gibi maddeleri içeriyor.
Plan Temmuz ortasına kadar Kongre’nin çeşitli komitelerinde ele alınacak. Ancak Fed'in yetkilerininin arttırılması maddesi daha şimdiden tartışma konusu oldu. Senato’nun Bankacılık Komitesi Başkanı Christopher Dodd, Fed’İn en büyük ABD şirketlerini denetleme yetkisi alması konusunun tartışmaya açık olduğunu söyledi. Dodd, mevcut durumda Fed’e çok fazla güven duyulmadığını ifade etti.
Dodd'un açıklamaları üzerine konuşan ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner, alternatifler üzerinde durduklarını ancak bu iş için Fed’den daha iyisini bulamadıklarını söyledi.
*****
PLANDA NELER VAR?
Obama yönetiminin yeni ABD finansal denetleme ve düzenleme sistemini hakkında dün açıkladığı plan şu ana düzenlemelerden oluşuyor.
ULUSAL BANKA DENETLEME KURUMU
Bankaları düzenleme görevini şu anda yürüten Office of Thrift Supervision ve Office of the Comptroller of the Currency'nin görevlerini devralacak bir Ulusal Banka Denetleme Kurumu yaratılarak, bankacılığın denetlenmesi hızlandırılacak. Buna göre ABD'de mevduat ve kredi hizmetlerini altyapısını oluşturan düzenlemeler de değişecek.
SİSTEMİK RİSK DÜZENLEME KURUMU
Obama yönetimin planına göre finansal sistemin istikrarı açısından önemli, büyük ve bağlantılı şirketlerin denetimi görevini ABD Merkez Bankası Federal Reserve alacak.
*****
FİNANSAL HİZMETLER İZLEME KURULU
Hazine Bakanlığı tarafından başkanlık edilecek kurul, denetleme ve düzenleme sistemindeki boşlukları dolduracak. Kurul, şu anda ABD Başkanı'na bağlı Finans Piyasaları Çalışma Grubu'nun yerini alacak ve denetimi Fed tarafından yapılacak sistemik açıdan önemli kurumların belirlenmesi görevini yürütecek. Kurul, Hazine bakanı, Fed başkanı ve yeni kurulacak Ulusal Banka Denetleme Kurumu başkanı, yine yeni kurulacak Tüketiciyi Finansal Koruma Kurumu, Sermaye Piyasaları Düzenleme Kurulu (SEC) başkanı, Federal Mevduat Sigorta Şirketi (FDIC) başkanı ve Federal Konut Finansmanı Kurumu başkanından oluşacak.
DAHA SIKI SERMAYE VE LİKİDİTE STANDARTLARI
Finans şirketleri, zor piyasa koşullarında alabilecekleri zararları karşılamak için sermaye seviyelerini artırmak zorunda olacak. Şirketler ayrıca likidite seviyelerini yüksek tutmak veya ellerinde bulunan menkul kıymetleri hızlı değiştirmek zorunda olacaklar. Obama yönetiminin tasarısına göre "en büyük ve en derin bağlantılı şirketlerin (sermaye ve likidite) zorunlulukları daha yüksek olacak".
*****
KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI
Denetleme kurumlarının borç ihraçlarını değerlendirme konusunda kredi derecelendirme kuruluşlarına bağımlılığı, kredi notlarının kullanımını özendiren bazı yasal zorunluluklar hafifletilerek azaltılacak.
MENKUL KIYMETLEŞTİRME
Varlığa dayalı menkul kıymet ihraç eden kurum ve kuruluşlara daha ayrıntılı belgeleme yükümlülükleri getirilecek. Kurumlar, menkul kıymetleri oluşturan krediler bazında aracılara, ihraççılara ve sponsorlara verilen komisyonlar da dahil olmak üzere ayrıntılı bilgi sunmak zorunda olacak. Bilgiler, menkul kıymetin ömrü süresince yatırımcılara ve kredi derecelendirme kuruluşlarına açık olacak.
Menkul kıymetleştirmeyi yapanlar, sponsorlar ve aracılar, menkul kıymetin performans riskinin en az yüzde 5'ini üzerlerine almakla yükümlü olacaklar. Menkul kıymeti oluşturan krediyi ihraç eden kişi ve kurumlar bu riski başkalarına transfer edemeyecekler.
Menkul kıymetlerin değerlerini daha saydam belirlemek amacıyla menkul kıymet işlemleri hakkındaki belgelemelere yeni standartlar getirilecek.
*****
TÜKETİCİ VE YATIRIMCININ KORUNMASI
Tüketiciyi Finansal Koruma Kurumu (Consumer Financial Protection Agency) adıyla yeni bir bağımsız kurum kurulacak. Bu kurum, adil borç verme alanında faaliyet gösteren finans şirketlerinin uyacakları kuralları uygulamak ve yeni kurallar belirlemekle görevlendirilecek.
Kredi veren kuruluşların, kredi riskinin yüzde 5'ini taşımasına karar verme yetkisi de bu kurumda olacak. Kurum, mortgage kredileri gibi alışılagelen ve yaygın kullanılan ürünlerin kullanım standart ve kurallarını belirleyecek. Bankaların, banka dışı kurumların ve bağımsız aracı kurumların bu kurallara uyduğunu takip edecek.
TEZGAHÜSTÜ TÜREV ARAÇLARI
Tezgahüstü işlem gören türev araçlarına denetim getirilecek. Ödeme ve işlem sonlandırma sistemlerini tanımlayan kurallar sıkılaştırılacak.
*****
ŞİRKETLERİN FONA DEVREDİLMESİ
Federal devlete bağlı yasal bir mekanizma vasıtasıyla "Başarısızlıkları finansal sistemin istikrarını tehdit edecek finansal holding şirketlerinin kamu kontrolüne alınması" sağlanacak.
ABD yönetimi bu yeni "devralma" rolünün Federal Mevduat Sigorta Şirketi'ne (FDIC) verilmesini daha önce teklif etmişti.
YATIRIM BANKALARI
Obama yönetiminin planına göre ABD Sermaye Piyasaları Kurulu'nun (SEC) büyük yatırım bankalarını denetleme programı sonlandırılacak. Konsolide denetleme isteyen yatırım bankalarının denetim ve düzenlemesi Fed tarafından yapılacak.