ANKARA (İHA) - Avrupa'daki büyük marketler, sadece tarım ürünlerinin temizliğini gösteren Eurepgap belgeli ürünleri satıyor. Türk tarım üreticileri de yakında Avrupa'ya mal satmanın şartı olacak belgeyi almak için çalışmalara başladı.
Avrupalı süper marketlerin aldığı Eurepgap sertifikalı ürün satma kararının ardından Türkiye'de de benzer bir uygulama başlatıldı. Eurepgap'tan önce Türkiye'de ilk kez 2002 yılında kontrollü üretim projesi uygulandı. Türkiye, Avrupa'nın yaş sebze ve meyve ithal etmeyi tercih ettiği ülkelerin başında geliyor. Ancak Avrupalı perakendeciler, artık Eurepgap adı verilen ve ürünün bir çeşit 'temiz kağıdı' niteliğindeki sertifikası olmadan mal alıp satmamaya karar verdiler. Avrupa'da 1 Ocak 2004'ten itibaren yürürlüğe giren bu uygulama, Türkiye'de 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olacak. Tarım Bakanlığı bir yandan Avrupa'ya ihraç edilecek ürünlerin bir an önce Eurepgap sertifikası alması için çalışmalar yürütülürken, önümüzdeki günlerde Eurepgap'ın iç pazarda satılacak ürünler için de zorunlu olabileceği sinyalini veriyor.
DEV MARKETLERİN KARARI Eurepgap, Avrupa Perakendeciler Tarım Ürünleri Çalıma Grubu'nun (EUREP), Yararlı Tarım Uygulamalar (GAP) başlığı altında, tarımsal üretim de kullanılması gereken asgari standardın belirlendiği bir protokol. Sertifika halihazırda sadece taze sebze ve meyve ile kesme çiçek üretimi konusunda uygulamaya geçirilebildi. Ancak yakın gelecekte hayvansal üretim, hububat, kahve ve hayvan yemi konularında da geçerli olması için çalışmalar yürütülüyor. Eurepgap'ın aradığı standartlar, üretimin yapılacağı topraktan başlayıp tarlalarda çalışan işçilerin sosyal haklarına kadar çok geniş bir yelpazeye uzanıyor. Standartlar üç gruba ayrılıyor. "Teknik Standartlar" olarak nitelendirilen uygulamalarla, zararlılarla mücadelede kullanılan kimyasalların asgariye indirilmesi ve doğru uygulanmamasıyla insan sağlına ve çevreye zarar verebilecek etkilerin giderilmesi amaçlanıyor. Hasat edilen tarımsal ürüne hiçbir kimyasal, fiziksel ya da mikrobiyolojik bulaşma olmamasını sağlayan tedbirlere ilişkin standartlar ise 'hijyenik standartlar' adı altında toplanıyor. Çalışma ortamı standartlarıyla da tarımsal üretimde çalışanların işçi sağlığı ve sosyal haklar bakımından suistimal edilmesinin önlenmesi hedefleniyor.
Öte yandan, bu şartları yerine getirmek için sertifika alan Türk firmalarının sayısı ise şuana kadar ancak 63'e ulaştı. Eurepgap sertifikası, Türkiye'de yetkili kılınan çeşitli bağımsız sertifikalama kuruluşları tarafından veriliyor. Sertifikalama kuruluşları, ihracatçı firmanın pazar paylarını artırmak ve korumak için bu sertifikanın önemli rol oyladığını belirtiyor. Ayrıca, Eurepgap'a uygun üretimle üreticinin de toprağını ve bulunduğu çevreyi koruma olacağını dile getiren yetkililer, "Hem üretim yaptığımız yerde refah düzeyinin artmasına neden olacaksınız, hem de zaman içinde de daha az maliyet üretim yapar hale geleceksiniz. Eurepgap ne kadar çok bilinir hale gelirse bizim yurt içi satışlarımız da o kadar artış olur" diye konuştu.
Nihai hedefin tarımın kontrollü yapılmasını sağlamak olduğunu ifade eden yetkiler, hatta 2007 yılında bir danışmanlık sistemi getirmeye çalıştıklarını kaydetti. Yetkililer, söz konusu sisteme göre, üreticiler ziraat mühendislerine giderek, ürününe hangi gübreyi ne kadar kullanacağını öğreneceklerini belirtti.
BELGE NASIL ALINIR Sertifika almak isteyen üreticiler bireysel başvuru yapabilecekleri gibi birleşerek kurabilecekleri Tarım Ürünleri Pazarlama Organizasyonları aracılığıyla da başvurabiliyorlar. Sonuçta üreticiyi Eurepgap markası kullanma izni veriliyor ve bu izin bir yıl süreyle geçerli oluyor. Yeniden yapılacak kontrollere bağlı olarak bu geçerlilik süreci uzatılabilecek. Üreticiler geçmişe yönelik en az 3 aylık bilgi içeren kayıtları mevcutsa, ilaç kalıntısı analizi, toprak analizi, sulama suyu analizi ve yıkama suyu analizlerini yaptırdıysa, Eurepgap sertifikası almak için sertifika kuruluşlarına hemen başvurabilecekler. Şuanda Türkiye'de bu sertifikayı İstanbul'da Det Norske Veritas, İzmir'de İntegre VBA IMO,Skal İnternational ve BCS ÖkO Garantie isimli kuruluşlar veriyor.
Eurepgap sertifikası, bu sertifikaya sahip olan bir ürünün insan sağlığına zararlı kimyasal mikrobiyolojik, fiziksel kalıntılar içermediği, çevreyi kirletmeden veya doğal dengeye zarar vermeden üretildiğini garanti ediyor. Ayrıca üretim sırasında üretimle ilgili insanların veya diğer canlıların refahının olumsuz olarak etkilenmediğini, yapılan işlemlerin de tüketicilerin bulundu ya da ürünün yetiştirildiği ülkenin tarımsal mevzuatına uygun olduğunu kanıtlıyor. Avrupa'nın dev süpermarketleri tarafından 1999 yılında uygulanmaya başlanan Eurepgap sertifikası, Avrupa Birliği'ne üye olmak isteyen diğer ülkeleri de kapsıyor. Avrupa'daki dev süpermarketler, Eurepgap belgesi olmayan üreticilerden herhangi bir tarımsal ürün almama kararı aldılar.