WASHINGTON (AA) - GÜLBİN YILDIRIM - Son dönemde açıklanan uluslararası veriler ve şirket finansalları, ABD'nin gümrük vergileriyle başlayan ticaret savaşlarının, küresel ekonomiye zarar vermeye başladığını gösteriyor. Dünyanın önde gelen finans kuruluşları, yükselen tarifelerle artan maliyetin trilyonlarca dolara ulaşabileceği uyarısında bulunuyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın korumacı ticaret politikalarıyla yükselen gerilim ve belirsizliğin küresel ekonomiye etkileri yavaş yavaş ortaya çıkıyor.
Avro Bölgesi, Japonya, Çin ve ABD’de son dönemde açıklanan bazı veriler ve finansallar, ticaret savaşlarının sanayi üretimine, güvene ve bilançolara zarar vermeye başladığını gösteriyor.
Uluslararası ekonomik araştırma kuruluşu IHS Markit Economics'in verilerine göre, Avro Bölgesi'nde öncü imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) haziranda 54,9 puanla son 18 ayın en düşük seviyesine geriledi.
IHS Markit Economics Başekonomisti Chris Williamson, endekse ilişkin değerlendirmesinde, büyümenin riskler nedeniyle yavaşladığına işaret etti. 19 ülkeyi içeren Avro Bölgesi’nde öncü hizmet sektörü PMI da temmuzda 54,4 puana düşerek son ayların en düşük seviyesini kaydetti.
Japonya'dan gelen veriler de imalat sektöründe zayıflama yaşandığına işaret etti. IHS Markit/Nikkei PMI temmuz ayında 51,6'ya gerileyerek Kasım 2016'dan bu yana en düşük seviyesini gördü.
Çin'de imalat sanayi PMI haziranda 51,5'e inerek, ticaret savaşlarının dünyanın ikinci ekonomisinde yavaşlamaya neden olacağı endişelerini artırdı. Ülkede İhracat Siparişleri Endeksi ise haziranda 51,2’den 49,8’e gerileyerek şubat ayından bu yana ilk düşüşünü gösterdi.
Verilere göre, ABD’de imalat sektöründeki yavaşlamadan payına düşeni aldı. ABD Merkez Bankasının (Fed) verilerine göre, ülkede sanayi üretimi, mayısta önceki aya kıyasla yüzde 0,5 azalarak 4 ayın ilk düşünü kaydetti.
- Ticaret savaşları güveni de baltalıyor
Son dönemde gerileyen iş dünyası ve tüketici güven endeksleri, ticaret savaşlarının etkisinin daha da güçlendireceğine işaret ediyor.
Amerikalı tüketicilerin eğilimlerini ölçen Michigan Üniversitesi, tüketici güven endeksinin temmuzda 97,1’e düştüğünü duyurdu.
İlgili raporda, Amerikalıların ekonomiye yönelik değerlendirmelerinin ticaret savaşının ekonomiye yönelik olumsuz etkileri nedeniyle kötüleştiği vurgulandı.
Kurumsal yatırımcı ve analistlerin ekonomiye duyduğu güveni ölçen Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi (ZEW), Avro Bölgesi’nde Ekonomik Güven Endeksinin temmuz ayında hazirana kıyasla 6,1 puan azalarak eksi 18,7 puana indiğini açıkladı.
Merkezi Münih'te bulunan Ekonomi Araştırma Enstitüsü (Ifo) ise Almanya’da sanayi ve ticarete ilişkin temmuz ayı İş Dünyası Güven Endeksi'nin 101,7 puana indiğini bildirdi.
Japonya Merkez Bankası’na göre, ülkedeki büyük imalatçıların ekonomiye duyduğu güven yılın ilk çeyreğinde 13 yılın zirvesine çıktıktan sonra ikinci çeyrekte geriledi.
- Şirketler gelir beklentilerini aşağı çekti
ABD’nin fitilini ateşlediği ticaret savaşlarının olumsuz etkilerini ortaya koyan bir başka gösterge ise şirket finansalları oldu.
Ünlü otomobil üreticilerinden Ford, General Motors ve Fiat-Chrysler’ın bu hafta açıklanan ikinci çeyrek bilançoları otomotiv sektörünün çelik ve alüminyuma getirilen tarifelerden olumsuz etkilendiğini kanıtlıyor.
Buna göre, ABD’nin en büyük otomobil üreticisi General Motors, 2018 yılına yönelik kar beklentisini 6,30-6,60 dolar aralığından 6,00 dolara çekti. İkinci çeyrekte elde ettiği gelirle beklentileri karşılamayan Ford ise bu yıla yönelik gelir beklentisini hisse başına 1,45-1,70 dolar aralığından 1,30-1,50 dolar aralığına indirdi. Fiat-Chrysler ise ikinci çeyrekte gelirinin, Çin’deki satışların azalmasıyla yüzde 35 düştüğünü açıkladı. Şirketin bu yıla yönelik toplam gelir beklentisi ise 146 milyar dolardan 134-137 milyar dolar aralığına revize edildi.
Her üç şirkette beklentileri aşağı çekmelerine neden olarak çelik ve alüminyuma yönelik tarifelerin girdi fiyatlarını yükseltmesi ve otomobillere yönelik gümrük vergilerinin artma olasılığını gösterdi.
- Maliyet 2 trilyon doları bulabilir
ABD'nin çelik ve alüminuma yönelik ek vergilerle mart ayında başlattığı ticaret gerilimlerinin, küresel ekonomiye doğrudan ve dolaylı etkileri konusunda farklı tahminler olması dikkati çekiyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kısa süre önce yayımladığı Dünya Ekonomik Raporu'nda ticaret savaşlarının direkt etkisinin, küresel büyümeyi 2020 yılına kadar 0,5 puan daha düşürebileceği bildirildi. Yaklaşık 90 trilyon dolarlık dünya ekonomisinin, yüzde 0,5 daha az büyümesi 450 milyar dolarlık kayba işaret ediyor.
Yükselen tarifelerin küresel ticaret hacmine yönelik etkisiyle hesaplanan bu rakam, ticaret savaşlarının iş dünyasının güvenine, yatırımlara, finansal piyasalara yönelik dolaylı etkisini ise ölçmüyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings'in projeksiyonları ise ticaret savaşının maliyetinin çok daha yüksek olabileceğine işaret ediyor.
Fitch'e göre, ABD’nin şu ana kadar açıkladığı tarifeler ve ticaret ortaklarından gelen misillemeleri ve NAFTA’nın çökmesinin küresel ekonomiye maliyeti 2 trilyon doları bulabilir.
Bu arada, ABD Başkanı Donald Trump ile Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker'ın hafta ortasında sağladığı uzlaşının ticaret gerilimlerini ve potansiyel maliyeti ne kadar düşüreceği ise belirsizliğini koruyor.
İkilinin Beyaz Saray'da yaptıkları görüşmeden, otomotiv harici sanayi ürünlerine yönelik ticaret bariyerlerini sıfırlamanın yanı sıra enerji, tarım, kimyasal ve tıbbı ürünler alanındaki ticareti artırma konusunda birlikte çalışma kararı çıkmıştı.