Para politikasının düzenlenmesinde kullanılan açık piyasa işlemleri nedir? Açık piyasa işlemleri, Merkez Bankası tarafından yürütülür. Merkez Bankası, piyasada dolaşan para miktarını kontrol etmekle görevlidir. Bu para miktarının etkin bir şekilde düzenlenmesi için hisse senedi, hazine bonosu ya da tahvillerin alım satımının gerçekleşmesi gerekir. Bu işlem likiditeyi düzenlemek için yapılır.
Açık piyasa işlemleri, dolaşımdaki para miktarının kontrol edilebilmesi için Merkez Bankası tarafından hazine bonosu, hisse senedi ve tahvil alım satımı yapılmasıdır. Böylece banka rezervlerinin hareketlerini kontrol eden Merkez Bankası, piyasaya sunulan parayı etkilemeyi başarır.
Açık piyasa işlemleri, para politikası amaçları göz önünde bulundurularak gerçekleştirilir. Günlük para arzının kontrolü için etkin bir şekilde kullanılan bu işlemler, özellikle faizlerin fazla arttığı dönemlerde tercih edilir. Merkez Bankası, bu işlem ile birlikte kısa vadeli faiz oranlarının politika faizleri çevresinde oluşmasını sağlar.
Açık piyasa işlem türleri;
Depo: Merkez Bankası’nın bankalara sunduğu mevduat imkânıdır. Bu imkân belirli vade süreleri doğrultusunda teminat ve limitleri içerir. Bu şekilde bankalar TCMB’nin gün içerisinde belirttiği faiz oranları üzerinden TL cinsinde borç alıp verme avantajına sahip olur.
Repo: Açık piyasa işlemlerinden ikincisi ise repodur. Açık piyasada dönem dönem likidite sıkışıklığı yaşanabilme ihtimali vardır. Bu sıkışıklık olduğu dönemlerde başvurulan işlem, repo işlemidir. Bu dönemde Cumhuriyeti Merkez Bankası, geri satım vaadinde bulunur. Bu vaat ile tahvil ve bono gibi menkul kıymetlerin alımı gerçekleşir.
Ters Repo: Ters repo ise adından da belli olduğu üzere repo işlemlerinin tam tersini ifade eder. Bu işlemde menkul kıymetler, ilerleyen zamanlarda geri alınmak şartı ile satılabilir. Piyasada geçici likidite fazlası görüldüğü dönemlerde gerekli olmayan likiditenin piyasadan çekilmesi amaçlı ters repo işlemi yapılır.