Afganistan'da sular durulmuyor. Bölgeye dair Almanya, ABD ve İngiltere'den peş peşe açıklamalar gelirken Afganistan'daki Herat vilayetinin merkezinin Taliban’ın kontrolüne geçtiği öğrenildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Kabil Büyükelçiliğindeki personelinin önemli bir bölümünün tahliye edilmesi için asker gönderileceğini açıkladı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, basın brifinginde, Afganistan'da Taliban'ın askeri ilerleyişi, şiddet ve istikrarsızlığın artmasından derin endişe duyduklarını ve bu nedenle Kabil'deki büyükelçilik personelinin sayısını önemli ölçüde azaltma kararı aldıklarını söyledi.
Ülkedeki güvenlik durumunu değerlendirdikten sonra Afganistan'da "çekirdek bir diplomatik kadro" bırakacaklarını belirten Price, "Önümüzdeki haftalarda Savunma Bakanlığı, Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'na (tahliye için) geçici olarak askeri personel gönderecek." dedi.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin'in Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ile koordinasyon ve planlanma için konuştuğunu ifade eden Price, ''Şunu netleştirelim, Büyükelçilik açık kalıyor. Afganistan'daki diplomatik çalışmalarımıza devam etmeyi planlıyoruz. ABD, Özel Göçmen Vizesi başvuruları dahil konsolosluk hizmetlerini desteklemeye, Afgan hükümeti ve Afgan halkı ile diplomatik ilişkilerine devam edecek.'' diye konuştu.
Özel Göçmen Vizesi'ne başvuran Afganları ABD'ye yerleştirmeye yönelik çabaların devam edeceğini ve şimdiye kadar aralarında Afgan çevirmen ve ailelerinin de olduğu 1200 kişinin ABD'ye getirildiğini söyleyen Price, ''İlerleyen günlerde günlük ek uçuşlar başlayacak.'' ifadesini kullandı.
ABD'nin askeri birliklerinin ardından şimdi de Kabil Büyükelçiliği'ndeki personelini askeri uçaklarla çekmesinin Taliban'ın saldırılarıyla karşı karşıya olan Afgan halkına ne tür bir mesaj göndereceğinin sorulması üzerine Price, ABD'nin Afgan halkını ''terk etmediğini'', desteğinin devam ettiğini, büyükelçiliğin açık kalacağını ve insani yardımların süreceğini kaydetti.
Pentagon Sözcüsü John Kirby, ABD’nin Afganistan’daki tahliyelere destek için Kabil Havalimanına yaklaşık 3 bin asker göndereceğini açıkladı.
ABD’nin Kabil Büyükelçiliği, tüm ABD vatandaşlarına bir an önce Afganistan'dan ayrılmaları çağrısında bulundu.
Büyükelçilik, Afganistan’daki ABD vatandaşları için güvenlik uyarısı yayımladı.
ABD'lilerin mevcut ticari uçuş seçeneklerini kullanarak Afganistan'ı derhal terk etmeleri istenen uyarıda, uçak bileti satın alamayacak durumda olanların kendileriyle iletişime geçmeleri tavsiye edildi.
Uyarıda, ABD vatandaşı olup eşi veya reşit olmayan çocuğu için göçmen vizesi beklerken ülkeden ayrılmayı erteleyenlerin de büyükelçilikle temas kurmaları istendi.
ABD birliklerinin Afganistan’dan geri çekilme sürecinin başlamasının ardından Taliban’ın Afganistan’da ilerleyişi devam ediyor. Almanya, Afganistan’daki vatandaşlarına en kısa sürede Afganistan’ı terk etmeleri yönünde çağrıda bulundu. Vatandaşlarına ülkeyi tarifeli uçaklarla terk etmeleri uyarısında bulunan Almanya, güvenlik durumunun giderek kötüleştiği için ticari uçuşların ne kadar daha devam edeceği konusunda garanti verilemeyeceğini bildirdi.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas yaptığı açıklamada, Taliban güçlerinin Afganistan’da ilerleyişini endişeyle takip ettiklerini belirtti. “Taliban’ın halifeliği getirmesi, ülkeyi tamamen ele geçirmesi ve şeiratı getirmesi durumunda Afganistan’a her yıl yaptığımız 430 milyon euroluk yardımı da keserek 1 cent bile yardım etmeyiz” diyen Maas, NATO ve uluslararası yardımlar olmadan Afganistan’ın tek başına ayakta duramayacağı aktardı.
“Amerikan güçleri olmadan Afganistan’daki hiçbir NATO askeri güvende değildir”
Taliban’ın kontrolündeki bölgelerin her geçen gün arttığına dikkat çeken Maas, “ABD’nin Afganistan‘dan çekilme kararı tüm NATO birliklerinin de ülkeyi terk etmek zorunda olduğu anlamına geliyor. Çünkü Amerikan güçleri olmadan Afganistan’daki hiçbir NATO askeri güvende değildir“ dedi.
Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer yaptığı açıklamada, Taliban’ın 90 gün içinde ülke yönetimini ele geçireceği yönündeki iddialara değinerek, “Bu en kötü senaryodur“ dedi.
Alman İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Taliban‘ın ilerleyişinin artması neticesinde meydana gelen savaş ortamından dolayı, Almanya’da haklarında sınır dışı edilme kararı verilen Afganların sınır dışı edilmelerinin erteleneceği kaydedildi.
İngiltere de İngilizleri tahliye etmek amacıyla Afganistan’a 600 asker göndereceğini duyurdu.
ABD birliklerinin Afganistan’dan geri çekilme sürecinin başlamasının ardından Taliban, hakimiyet alanını genişletmeye devam ediyor. Taliban, Afganistan'ın en büyük 3. kenti Herat'ın ve 2. büyük kenti Kandahar'ın merkezini ele geçirdi. Afgan hükümet güçlerinin, son 8 günde Taliban'a karşı kontrolü kaybettiği vilayet merkezi sayısı, güneydeki Kandahar ile 12'ye yükseldi.
Haftalardır Taliban tarafından kuşatma altında olan Herat, önemli ticaret yolları üzerinde ve İran’a açılan bir kapı olarak görülüyor. Taliban ayrıca, başkent Kabil’e 150 kilometre uzaklıktaki stratejik öneme sahip Gazne vilayet merkezini de ele geçirdiğini duyurmuştu.
Kuzeydoğudaki Badahşan vilayetinin merkezi Feyzabad şehri de çarşamba Taliban’ın kontrolüne geçmişti.
Baglan ve batıdaki Farah vilayetlerinin merkezleri de son günlerde Taliban tarafından ele geçirilen bölgeler arasındaydı.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Afganistan'daki şiddeti kınayarak, hükümeti Taliban ile ilişki kurmaya, Taliban'ı müzakerelere dönmeye davet etti.
Borrell, yaptığı yazılı açıklamada, Taliban'ın devam eden saldırılarının, çatışmanın müzakere edilerek çözülmesine ve Doha barış sürecine yönelik beyan edilen taahhütleriyle doğrudan çeliştiğini belirtti.
AB'nin özellikle Taliban kontrolündeki bölgelerde artan insan hakları ihlallerini kınadığını ifade eden Borrell, "Afganistan'ı siyasi farklılıkları çözmeye, tüm paydaşların temsilini artırmaya ve Taliban ile birleşik bir perspektiften ilişki kurmaya teşvik ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Borrell, AB'nin Afgan halkına desteğini sürdürmeyi amaçladığını ancak bunun barışçıl ve kapsayıcı bir çözüm ile kadınlar, gençler ve azınlıklar dahil tüm Afganların temel haklarına saygı gösterilmesi şartına bağlı olacağını vurguladı.
Taliban'ı müzakerelere devam etmeye çağıran Borrell, şiddetin derhal durdurulması ve kapsamlı, kalıcı bir ateşkes sağlanması gerektiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Eğitime erişim de dahil olmak üzere, son yirmi yılda kadınlar ve kız çocukları tarafından elde edilen önemli kazanımların korunması kritik önem taşımaktadır. Aksi takdirde, iktidar zor kullanılarak alınırsa ve bir İslam emirliği yeniden kurulursa, Taliban tanınmama, tecrit, uluslararası destek eksikliği ve Afganistan'da devam eden çatışma ve uzun süreli istikrarsızlık olasılığı ile karşı karşıya kalacaktır."
Taliban ilerleyişi nedeni ile binlerce sivil evlerini terk ederek, çatışmalardan kaçmak için başkent Kabil’e göç ediyor. Birleşmiş Milletlere (BM) göre, Afganistan’da son bir ayda binden fazla sivil öldürüldü.
ABD’nin Afganistan Büyükelçiliği, Taliban’ın teslim olan Afgan askerlerini infaz ettiğine dair haberler olduğunu ifade ederek, bunun "son derece rahatsız edici olduğunu ve savaş suçu teşkil edebileceğini" belirtti.
Save the Children (Çocukları Kurtarın Vakfı) ise, son günlerde Kabil’e yaklaşık 72 bin çocuğun geldiğini ve bu çocukların çoğunlukla sokaklarda uyuduğu ifade etti.
ABD basının bir istihbarat raporuna dayandırdığı habere göre, adı açıklanmayan ABD’li bir yetkili Taliban’ın Afganistan’ın başkenti Kabil’i 30 gün içinde kuşatabileceğini ve potansiyel olarak 90 gün içinde ise ele geçirebileceğini öne sürmüştü.
ABD Başkanı Joe Biden, 14 Nisan’da yaptığı açıklamada Afganistan’daki ABD askerlerinin 1 Mayıs’tan itibaren geri çekilmeye başlayacağını ve sürecin 11 Eylül’e kadar tamamlanacağını duyurmuştu. Biden daha sonra ise çekilmenin 31 Ağustos’ta tamamlanacağını açıklamıştı.
(İHA/AA)