Aflatoksin sorununa bentonitli çözüm

HAYATİ AKÇAY - Ordu'nun Ünye ilçesinde çıkarılarak 30'u aşkın ülkeye ihraç edilen beyaz bentonitin, başta fındık olmak üzere birçok işlenmiş üründe oluşabilecek aflatoksin oranını düşürdüğü tespit edildi.

Ünyeli bir firma, kedi kumu, deterjan, kozmetik ve bazı gıda ürünlerinin ham maddesi olarak kullanılan ve halk arasında "kil" olarak da bilinen bentonitin, birçok işlenmiş üründe oluşan aflatoksin oranını azaltması konusunda çalışma yaptı.

Firmanın, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Gıda Mühendisliği ile yürüttüğü Ar-Ge çalışmasından olumlu sonuç alındı.

Ünye Maden Yönetim Kurulu Başkanı Maden Mühendisi Hamit Tecer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bentonitin yenilebilir doğal bir kil minareli olduğunu belirterek, dünyada en çok kullanıldığı alanın gıda sanayi olduğunu söyledi.

Bentonitin herhangi bir gıdanın içerisine girmesinde sakınca bulunmadığını ifade eden Tecer, bu maddenin, kullanımına sınır getirilmeyen doğal katkı maddesi olduğunu aktardı.

Bentonitin tıbbi kil olarak bilindiğine işaret eden Tecer, vücutta toksin, ağır metal, radyasyon, virüs, bakteri ve parazitleri bağlamasının bu maddenin en önemli unsuru olduğunu kaydetti.

Tecer, bentonitin bağlayıcı özelliği nedeniyle hem gıda hem de sağlık sanayisinde çok geniş olarak kullanıldığını söyledi.

- Yapılan Ar-Ge çalışması olumlu sonuç verdi

Güneşte kurutulmuş tüm gıda maddelerinde aflatoksin oluşabileceğine dikkati çeken Tecer, aflatoksinin gıdanın içerisine girmesinin ardından eliminasyonunun mümkün olmayacak derecelere çıkacağını belirtti.

İnsan sağlığı açısından oldukça zararları bulunan aflatoksinin bazı çeşitleri olduğunu aktaran Tecer, "Özellikle B1 çeşidinin, fındık, fıstık gibi kuru gıdalarda milyarda altının altında olması istenir. Bu nedenle fındığın ya da güneşte kurutulmuş ürünler içerisinden aflatoksini bertaraf etmek çok çok önemlidir. Bentonit bunu da muazzam şekilde yapmaktadır." diye konuştu.

Tecer, ellerinde çok ciddi Ar-Ge çalışması olduğunu ifade ederek, "İTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü ile beraber yaptığımız çalışma sonucunda bentonitin yüksek bağlayıcı özelliğinin gıdaların içerisine bulaşmış olan aflatoksini yüzde 94 oranında düşürdüğünü tespit ettik." dedi.

Hem insan sağlığı hem de Karadeniz Bölgesi'nin en önemli ihraç kaynağı ürününün değer bulması açısından fındığın aflatoksinden arınmış olması gerektiğini vurgulayan Tecer, şöyle devam etti:

"Bu nedenle işlenmiş fındığın ve güneşte kuruyan diğer gıda maddelerinin içerisine bentonit katılarak aflatoksini bertaraf etme gelecekte önümüze çok büyük ufuklar açacak diye düşünüyorum. Bundan Türkiye Cumhuriyeti devletinin ve Türk gıda sanayinin kesin faydalanması lazım. Bu konunun da oldukça önemsenmesi gerektiğini düşünüyoruz."

- Ordulu firmalar fındık ezmesinde kullanmaya başladı

Tecer, Ar-Ge sonucunun olumlu neticelenmesinin ardından bazı firmaların fındık ezmesinde kullanmak üzere kendilerinden işlenmiş bentonit tedarik ettiğini belirterek, "3-4 firmamız, bentoniti kendi üretim sanayilerinde kullanmaya başladı. Eğer fındık ezmesi yapıldıktan sonra içerisinde aflatoksine rastlanırsa bunun tek sonucu ürünün itlaf edilmesidir. Oysa fındık ezmesinin içerisine yüzde 1 oranında bentonit katıldığı zaman B1 aflatoksin oranının yüzde 94 oranında düştüğünü görüyoruz." diye konuştu.

Bentonitin fındık bahçeleri ve ürünün kurutma aşaması için yeni bir Ar-Ge çalışmasına başladıklarını, bunun için Ünye Ziraat Odası ile protokol imzaladıkları ifade eden Tecer, şunları söyledi:

"Bu çalışmamız da nisan ayı içerisinde, yani fındığın filizlenme döneminde başladı. Bentoniti fındık dallarına kuru ve sıvı şekilde uygulayarak çalışmamızı sürdürüyoruz. Aynı zamanda ürünün kurutma aşamasında üzerine bentonit serpilerek aflatoksin oranını düşürme çalışmasına başlanmıştır. Umuyorum kasım ya da aralık ayında çalışmalar olumlu şekilde sonuçlanacaktır."

- "Sonuç sektör adına oldukça olumlu"

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kimya Metalurji Fakültesi Dekanı ve Gıda Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Beraat Özçelik ise çalışmanın uzun süredir yapıldığını, olumlu sonucun ise yaklaşık bir ay önce alındığını belirtti.

Bentonitin doğal bir kil olup uluslararası kodeks komisyonuna göre E-558 koduyla kullanımına sınır getirilmemiş bir gıda katkı maddesi olduğunu kaydeden Özçelik, "Aynı zamanda Türk Gıda Kodeksi'nde de bentonitin gıdada kullanımına izin verilmiştir. Akredite bir laboratuvar sonuçlarına göre bentonit kilinin bazı gıdalara ilavesinin en tehlikeli tür olan aflatoksin B1'i yaklaşık yüzde 94 oranında azalttığı tespit edilmiştir." dedi.

Özçelik, bu sonucun sektör adına olumlu olduğunu vurgulayarak, "Uygulanabilirse yaygın bir etkisi olabilir çünkü aflatoksin gerçekten gıdalarımızda çok önemli bir sorun. Bu nedenle ürünlerimiz hem ihracattan geri dönüyor hem de kanserojen bir madde." ifadesini kullandı.