DURBAN (İHA) - Afrika Birliği Örgütü bugün tarihe karışıyor. Güney Afrika'nın Durban kentinde toplanan 52 Afrika ülkesinin devlet ve hükümet başkanlarının hedefi, Afrika Birliği Örgütü'nü sona erdirmek ve yerine Afrika Birliği'ni kurmak. Afrika Birliği bugün resmen kuruluyor ve başkanlığına da Güney Afrika Devlet Başkanı Thabo Mbeki seçiliyor.
Bir sohbet forumundan öteye gidemeyen Afrika Birliği Örgütü'nün yerine geçen yeni birlik için Avrupa Birliği örneğinde parlamento, güvenlik konseyi ve barış birlikleri kurulmasını planlanıyor. Merkezi Adis Abeba'da olan Afrika Birliği Örgütü, kıtanın en önemli politik forumu idi, ancak kıtadaki çok sayıda kriz ve anlaşmazlığa çare bulmayı başaramadı.
Bununla birlikte Afrika Birliği Örgütü'nün sömürgeciliğin tamamen sona erdirilmesi ve ırk ayrımcılığına karşı mücadeledeki başarıları unutulmamalı. Ama yeni iktidar sahipleri, kendilerine yardımcı olan Afrika Birliği Örgütü'nün işlerine karışmasına pek yanaşmadı. Kuzey Afrika'daki Arap kökenli halkların yaşadığı ülkeler de Afrika Birliği Örgütü ile işbirliğine yanaşmadı.
KADDAFİ'NİN ÖRGÜTE YANAŞMASI Fas, tek Afrika ülkesi olarak birlik üyesi bile değildi. Bu eğilim 90'lı yılların ortasında, Birleşmiş Milletler'in yaptırımlarından kurtulmak için yandaş arayan Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin 90'lı yılların ortalarında örgüte yanaşması ile değişti. Muammer Kaddafi'nin bu taktiği Afrika Birliği'nin kuruluşuna kadar varan süreci başlattı.
Libya liderliği önce 70'li ve 80'li yıllarda tartışılan Birleşik Sahra Devletleri önerisini yeniden gündeme getirdi. 1997 yılında batı ve güneydeki komşularına sınırlarını açarak, su kaynaklarının kullanılması karşılığında, petrol ve doğal gaz kaynaklarından yararlanma hakkı tanıdı.
Aynı yıl Cezayir, Tunus, Mali, Nijer, Çad ve Burkina Faso ile Akdeniz'deki limanların gümrüksüz kullanımı üzerine anlaştı. Bir yıl sonra Sudan'ın da katılımı ile güvenlik konusunda işbirliğinin kararlaştırıldığı Sahra Ülkeleri Birliği, kısa adıyla COMESSA kuruldu. 1999'da Libya devriminin 30. yıl kutlamaları vesilesiyle Afrika Birliği Örgütü'nü olağanüstü toplayan Libya lideri, katılımcıların önüne Afrika Birleşik Devletleri projesini koydu.
ÜZERİNDE ANLAŞMA SAĞLANDI Ama birçok ülkenin devlet ve hükümet başkanı için bu proje kabul edilmezdi ve sonuçta Afrika Birliği modeli üzerinde anlaşma sağlandı. Afrika Birliği Örgütü'nün Lome Zirvesi'nde yeni birliğin kuruluş bildirgesi kabul edildi. 2001 yılına kadar tüm Kuzey Afrika ülkeleri ile siyah Afrika'nın çoğunluğu Afrika Birliği projesini parlamentodan geçirerek karara bağladı.
Böylece bugüne gelindi. Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi, dün başlayan toplantıda yaptığı konuşmada Afrika Birliği'nin Avrupa Birliği ile karşılaştırılmasını eleştirmekten geri kalmadı. Kaddafi'ye göre, Afrika kıtasının Avrupa ve ABD'nden farklı yaşam tarzı Afrika Birliği'nin işleyişine de yansıyacak.