İlimiz ilçelerinde doğası gereği üretimin her aşamasında olan kadınların çalışma biçimleri, bir istihdam şekli olmayan “aile işçiliği” olarak görülmektedir. Kadınlarımız geleneksel yöntemlerle ürettikleri yöresel ürünleri düşük ücretlere satmakta ve sürdürebilir satış sağlayamamaktadır. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek adına öncelikle örgün eğitimin dışına çıkan kadının, hayat boyu öğrenme süreciyle gelir getirici faaliyetlere katılmasını sağlamak üzere uygun mekanlar oluşturmak için adım attık. Öncelikle kamuya ait atıl binaları tadilattan geçirerek tüm ilçelerimizde ve beldelerimizde Kadın Kültür Evleri açmaya başladık. Kadın Kültür Evleri’mizde girişimcilik, e-ticaret, pazarlama ve satış vb. alanlarda uzman kişilerle kadınlarımızın buluşmasını sağladık. İkinci aşamada kadınların istihdama katılımını arttırmak üzere 18 kadın kooperatifi kurduk. Ocak 2021’de kooperatifleşme sürecimiz başladığında, ülkemizdeki pek çok kadın kooperatifi ile temas kurma imkânı bulduk. Yaptığımız ihtiyaç analizi ile kooperatiflerimize yönelik merkezi danışmanlık hizmetine yöneldik. Şu an tüm kooperatiflerimiz müşteri ilişkileri, satış, pazarlama, dijital pazarlama, sosyal medya, dijital reklamlar, internet satışları vb. konularda doğrudan danışmanlık hizmeti almaktadır.
Faaliyete başladığınızda finansa erişimde sıkıntı yaşadınız mı? Nasıl desteklerden faydalandınız?
Kooperatiflerimizin kuruluş aşamasında gerekli olan hammadde, makine ve ekipman alımlarının tamamı, 2021 proje teklif çağrıları döneminde başarılı olarak hibe almaya hak kazandığımız projelerimiz ile karşılanmaya çalışılmıştır. Nitekim, SOGEP (Sosyal Gelişmeyi Destekleme Program) 2021 çağrısında yaklaşık 2.500.000 TL, PRODES (Proje Destek Sistemi) çağrısında 157.000 TL, KOOPDES (Kooperatiflerin Destek Programı) çağrısında 750.000 TL bütçe oluşmuş ve bu kamu kaynaklı hibelerden bünyemizdeki tüm kooperatiflerimiz aşamalı bir şekilde yararlanmıştır.
Hangi ürünleri üretiyorsunuz? Ürünlerinizi ulaştırmak istediğiniz hedef kitleniz kimlerden oluşuyor?
Kadınlarımız hediyelik eşyadan ev tekstiline, gıdadan tarımsal üretime kadar 500’ün üzerinde ürün üretmektedir. Kooperatiflerimizin ürünleri, ilimiz genelinde kurulan 6 tane Kadın Kültür Markette satışa çıkarılmıştır. Ayrıca kadın kooperatiflerimizin e-ticaretteki pazar payını arttırmak üzere Afyon Eğitim Vakfı bünyesinde kurduğumuz albikere.com online alışveriş sitesi ile kadınlarımız e-ticarette de yer almıştır.
Kuruluşundan bugüne kooperatifiniz nasıl bir gelişim trendi izledi? Kaç kişiyle başladınız, şu an kaç üyeniz var?
Kadın Kültür Evleri Kooperatiflerimizde 340 kadınımız kendi işinin sahibi olmuş ve 68 kadınımız da sigortalı istihdam edilmiştir. Kooperatiflerimiz; evlerinden üretim yapan 290 kadına da destek olmaktadır. Kooperatiflerimizdeki kadınlarımız ülke ekonomisine yaklaşık bir yıl gibi bir sürede 10.000.000 TL katkı sağlanmıştır.
İstihdam ve ihracata ilişkin neler söyleyebilirsiniz? Bu konulardaki hedeflerinizi paylaşabilir misiniz?
Kadın Kültür Evleri ve Kooperatiflerimiz yaklaşık 22 ay gibi bir sürede ilimiz genelinde yaşayan yaklaşık 100.000 kadının hayatına dokunmuştur. Bu sayılar kısa ve uzun süreli hedeflerimizin gerçekleşme ihtimalini göstermesi açısından oldukça önemlidir. Kısa süreli hedeflerimiz elbette kooperatiflerimizde üye sayısını arttırarak daha fazla kadına ulaşmaktır. Bunu yapabilmek için yurt içi ve yurt dışı pazarda kooperatiflerimizin hatırı sayılır bir pazar payı hacmine ulaşması gerektiğinin farkındayız. Bu anlamda kadınlarımıza; müşteri yönelimleri, ürün tasarımı, satış ve pazarlama stratejileri vb. konularda eğitimler ve danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. Oluşturduğumuz bu yapı ile ilimiz ve ülkemizde kadınların, kooperatifler aracılığıyla sosyal ve ekonomik hayatta daha fazla yer edinmesine katkı sağlamayı hedefliyoruz.
Kadın kooperatifi olmanın ne gibi zorlukları var? Siz bu zorluklar karşısında neler yapıyorsunuz?
Ülkemizde kadınları kooperatifçiliğe iten ortak fikir, kadınlar arasında çok yaygın olan ve bir istihdam şekli olmayan ev eksenli çalışma biçiminin kooperatif bünyesine aktarılmasıdır. Dolayısıyla kadınların geçmişten gelen üretim ve pazarlama deneyimlerinin mevcut piyasa şartlarına uygun bir şekilde revize edilmesi zorunluluğu en büyük zorlukların başında gelir diyebiliriz. Bir diğeri ise günümüz dünyasının vazgeçilmezi olan e-ticarette yer edinebilmektir. Bünyemizdeki kadın kooperatiflerimizin tamamına bu zorlukları aşabilmek için merkezi danışmanlık hizmeti verilmektedir.
Diğer kooperatiflere göre sizi farklı kılan yönleriniz nelerdir?
Ülkemizde kadın kooperatifçiliği denildiğinde akla ilk olarak sezonluk üretim ve satış yapan kadınlardan oluşan ticari yapılar gelmektedir. Nitekim ülkemizdeki pek çok kadın kooperatifinin durumu bu şekildedir. Afyonkarahisar Kadın Kültür Evleri ve Kooperatifleri olarak bu geleneksel yapının dışına çıkmış bulunmaktayız. Nitekim kooperatiflerimizin tamamı yılın on iki ayında üretim yapan, perakende ve toptan satışlarda sürdürülebilir pazar ağı bulunan kooperatiflerdir. 17 kooperatifimizin üretim ve pazara ait tüm çalışmaları merkezi olarak anlık kontrol edilmekte, oluşabilecek olumsuzluklara karşı tedbir alınmaktadır.
Halkbank Üreten Kadınlar Yarışması’ndan kazandığınız ödüllerin kooperatifinize nasıl bir katkısı olacak?
Aldığımız ödül kadınlarımız için büyük bir motivasyon kaynağı; diğer kadınlarımıza ise örnek olmuştur.
Gelecek hedeflerinizden bahsedebilir misiniz?
Kadın Kültür Evleri ve Kooperatifleri olarak en büyük hedefimiz Afyonkarahisarlı kadınların sosyal, üretken ve girişimci bireyler olarak birbirlerine ve çevrelerine liderlik eden kadınlar olmasını sağlamaktır.