Kişinin sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen, toplum içinde utanma ve diğer psikolojik problemlere yol açan, hatta ilişkileri evlilikleri bitirebilen bir durumdur.
Ağız kokusu, ister ağızdan ister burundan çıkıyor olsun genel olarak hoş olmayan nefes kokusunu ifade etmek için kullanılan bir terimdir, halitozis olarak da adlandırılır.
Kişinin kendisinin, koku alma sinirlerinin kokuya alışması nedeni ile kendi ağız kokusunu hissetmesi zordur. Bu nedenle ağız kokusu rahatsızlığı, çoğunlukla kişinin çevresindekiler tarafından fark edilir. Söylemek ise söyleyen kişiyi oldukça tedirgin eder ve zor olduğu için de kişi kendi farketmediği zaman durum devam edebilir.
Toplumda neredeyse her iki kişiden biri bu sıkıntıyı yaşamaktadır. Çoğunlukla erkekler daha geç fark ederler.
Sosyal yaşamı çok olan kişiler çözümü gargara, sakız, naneli şeker gibi çözümlerde ararlar. Özellikle bu tip ürünlerin kullanımı ile bastırılan koku tedavi edilmediği için problemin ilerlemesine de neden olabilir. Ağız kokusu çoğunlukla ağız bakımı yetersizliği ve çeşitli rahatsızlıkların semptomu niteliğindedir ve nedenleri iki temel noktada incelenebilir:
Ağız boşluğu kaynaklı olanlar,
Ağız dışı diğer nedenlerden kaynaklananlar.
Kronik Ağız Kokusunun Ağız boşluğu kaynaklı olanlar:
Ağız bakımının yetersiz olması. Günümüzde gıdaların daha yapışkan olması, atıştırmaların çok olması ile diş ve dil yüzeyine gıdalar sıkıca yapışır. Sadece diş fırçalama yeterli olmaz. Diş ipi ve dil fırçalanması aynı derecede önemlidir. Dil pürtüklü bir yapıdır ve üzerine gıda artıkları yapışır.
Ağız içinde ise özellikle diş eti hastalıkları: Kanayan diş etinde daima ağız kokusu vardır.
Diş çürükleri, yarım gömülü yirmi yaş dişleri ya da kırılmış ve çekilmesi gereken dişler
Hatalı, kırık dolgu ya da protezler koku için çok uygun zemin hazırlar.
Kronik Ağız Kokusunun Ağız Dışı Diğer Nedenlerden Kaynaklı Olanlar:
Bu grup ağız kokusu rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların semptomu niteliğindedir, teşhisi ve tedavisi daha zordur. Ağız kokusuna yol açan bazı hastalıklar ve yol açtıkları kokular aşağıda verilmiştir:
Şeker hastalığında (aseton kokusu),
Tüberküloz, akciğer apsesi, pnömoni, kanser, bronflektazi gibi solunum sistemi hastalıkları (çürümüş et kokusu),
Difteri, dizanteri, kızamık gibi hastalıklar,
Sinüzit, farenjit, tonsillit gibi üst solunum yolu kaynaklı enfeksiyonlar,
Böbrek yetmezliği (balık kokusu, amonyak kokusu),
Akut eklem romatizması (asit kokusu),
Karaciğer yetmezliği (çürük yumurta ve sülfür kokusu),
Metabolizma bozuklukları (kötü bir balık kokusu), Ağız kuruluğuna yol açan antihistaminik, antidepresan, antipsikotik, antihipertansif, antikolinerjik, diüretik ve narkotik grubu ilaçların kullanımı.
Stres (tükürük salınımını azaltarak etkili olur).
Kendine has koku ve tatları olan soğan, sarımsak, turp ve çeşitli baharatların yenilmesi
Sigara ve diğer tütün ürünleri,
Uygulanan diyetler, oruçlu olmak ya da uzun süreli açlık durumları da ağız kokusu yapabilir.
Çeşitli metabolizma olayları (örneğin açlık veya vücutta sıvı eksilmesi durumunda vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar, bu çözünme sonucu ortaya çıkan ürünler ağız kokusuna yol açar.)
Kokunun Tespit ve Tedavisi
Ağız kokusu hassas bir konudur. Doğru değerlendirme ve nedeni bulmak çok önemlidir. Çoğunlukla ağız içi kaynaklı çıksa da özellikle kokuyu ölçen ve hangi gazın olduğunu belirleyen bazı testler uygundur.
Bu doğrultuda ağız içi kaynaklı ise:
Diş eti tedavilerin tamamlanması ve çok iyi hijyen eğitimi. Düzenli diş, dil fırçalamalı ve diş ipini her gün kullanmalıdır. Gargaralar tedavi etmez. Özellikle alkol içeriyorsa kokuyu artırabilir. Diş fırçalama özenerek yapılmalı amacın diş yüzeyine yapışan artıkları çıkarmak olduğu unutulmamalıdır.
Çürük dişlerin tedavisi
Eski ve kırık protez dolgu yenilenmesi
Özellikle eksik dişler var ve hasta tek taraflı ve yanlış çiğniyorsa eksik dişlerin yapılması gereklidir.
Hasta tüm dişleriyle çiğnemeli ve tükürük dişlerin arasından geçmeli ve dişleri temizlemelidir. Dil yüzeyi sabah ilk iş olarak arkadan öne iyice özel fırçası ile temizlenmelidir.
Sigaradan uzak durulmalı.
Ağız kuruluğuna engel olmak için düzenli aralıklarla su içilmelidir.
Su ve posa içeriği bol olan sebze yemekleri tercih edilmelidir. Peynir gibi gıdalar tüketiliyorsa bol su içilmelidir.
Özellikle toplum içine çıkılacaksa sarımsak, soğan gibi kokulu yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Diş hekiminiz koku konusunda sizi gerekirse yönlendirmeli ve uygun hekimlerle görüş alış verişi yapmalıdır.
Dr. Sibel Örsal