Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Strasbourg'daki merkezinde bugün düzenlenen basın toplantısıyla mahkemenin 2020 bilançosunu açıkladı.
AİHM raporunda, 62 bin civarında başvurunun değerlendirilmeyi beklediği, bunların 11 bin 750'sinin Türkiye'den olduğu belirtiliyor.
2020 yılı sonu itibariyle 24 bini aşkın öncelikli başvurunun değerlendirilme sürecinde olduğu, yıl içinde yapılan öncelikli başvurular listesinde Rusya, Türkiye ve Romanya'nın ilk sıralarda yer aldığı, Türkiye'den gelen başvuruların çoğunlukla "hukuk dışı gözaltılar" ile ilgili olduğu belirtildi.
AİHM Başkanı Robert Spano, geçen yıl Türkiye'den gelen başvuruların bir yıl öncesine oranla yüzde 27 artış gösterdiğini belirtti.
Bu durumun, Türkiye'de 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Türk mahkemeleri gündemine gelen davaların sonuçlanmaya başlamasından kaynaklandığını belirten Spano, Türkiye'den gelen başvurulardaki artışın daha ziyade Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) adil yargılanma hakkıyla ilgili maddesi temelinde yapıldığını söyledi.
Rapora göre AİHM, kurulduğu yıl 1959'dan günümüze kadar 23 bin 406 dosyayı karara bağladı. En az bir hak ihlali içeren 3.309 karar ile Türkiye ilk sırada, 2.724 karar ile Rusya ikinci, 1.857 karar ile İtalya da üçüncü sırada yer alıyor.
Genel başvuru bakımından ise 13 bin 800 dava başvurusuyla (yüzde 22,4) Rusya ilk sırada yer alıyor. Ardından 11 bin 150 başvuruyla Türkiye (yüzde 18,1) ikinci, 10 bin 250 başvuruyla Ukrayna (yüzde 16,7) üçüncü sırada geliyor.
AİHM pandeminin yarattığı elverişsiz şartlara rağmen geçen yıl toplam 871 davada karar açıkladı. Bunların 762'sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) en az bir maddesinin ihlaline hükmederken, 84'ünde ihlal bulmadı. Davaların 6'sı dostane çözümle, 24'ü ise diğer yollardan sonuçlandı.
Hakkında en fazla karar açıklanan devletler sırasıyla Rusya (185), Türkiye (97), Ukrayna (86), Romanya (82) ve Azerbaycan (37) oldu.
Türkiye hakkında açıklanan 97 karardan 85'inde AİHS'nin en az bir maddesinin ihlal edildiği sonucuna varılırken, altı davada ihlal bulunmadı; bir dava dostane çözümle, beş dava ise diğer yollardan sonuçlandı.
Türkiye davalarında en fazla AİHS'nin ifade özgürlüğüyle ilgili 10'uncu maddesinin ihlaline hükmedildi. Türkiye'nin 31 davada 10'uncu maddeyi ihlal ettiği hükmüne varıldı.
Türkiye davalarında açıklanan kararlarda 21 kez adil yargılanma hakkı, 16 kez özgürlük ve güvenlik hakkı, 14 kez mülkiyet hakkı, 11 kez de toplanma ve dernek kurma özgürlüğüyle ilgili maddelerin ihlal edildiği sonucuna varıldı.
AİHM'in Türkiye hakkındaki en son kararlarından biri, eski HDP eş başkanı Selahattin Demirtaş'ın başvurusuyla ilgiliydi.
Mahkeme, Demirtaş'ın ifade, özgürlük ve güvenlik, serbest seçim haklarının ihlal edildiğine hükmetti ve derhal serbest bırakılmasına karar verdi.