Aile terapisi, sorunlarının üstesinden gelmesinde yardım etmek için ailenin güçlerini ve sağlamlığını arttırmayı amaçlayan, bireye ve bireyin sosyal destek ağlarına yönelik bir terapi yaklaşımıdır. Memorial Ankara Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uz. Psi. Melek Abca, ailenin işleyiş biçimini, aile üyelerinin birbirleriyle ilişkisini ve iletişimini ele alan aile terapisi ve amaçları hakkında bilgi verdi.
AİLE TERAPİSİ İLE DAHA SAĞLIKLI İLİŞKİLER KURULUYOR
Aile terapisinde öncelikle aile bireyleri arasındaki iletişim biçimi esas alınmaktadır. Bu terapide müdahale ilişkilere yapılmakta, söz konusu problemin oluşumunda, devam etmesinde ya da çözümünde her bir aile üyesinin rolü anlaşılmaya çalışılmaktadır. Aile bireyleri arasındaki iletişim dili, sevgi dili değerlendirilmekte, öfke ve kızgınlıkların veya iletişimsizliklerin altındaki sebeplere bakılarak çözüme odaklanılmaktadır. Aile terapisi sadece sorun olduğunda uygulanacak bir terapi yöntemi değildir. Aile bireylerinin birbirlerine farkındalık geliştirmeleri ve daha sağlıklı ilişkiler kurmaları için de bir fırsattır. Sadece eşler arasındaki dinamikleri değil, kardeşler arasındaki, anne baba ve çocuk arasındaki, sistemdeki aile büyükleri ve diğer bireyler arasındaki ilişkilerin de ele alınması mümkündür.
TERAPİDE GİZLİLİK ESASTIR
Terapist veya danışman terapinin amacını, katılan üyelerin (ana-baba ve gerekirse çocuklar) sorumluluklarını, (birbirlerini dinleme-göz iletişimi kurarak birbirlerine hitap etmeleri gibi) belirtmektedir. Grup süresince üyeler birbirleriyle açık ve dürüst bir iletişim içerisinde olmalı, sorunlara odaklanmalı, birbirlerini suçlamaktan kaçınmalıdırlar. Seansların sıklığı sorunların içeriğine göre değişmektedir. Terapide gizlilik esastır. Diğer bir deyişle terapist aile üyelerinden biri ile yapacağı görüşmeyi o üyenin izni olmadıkça diğerleri ile paylaşamaz.
KAYGI GİDERİLİYOR, AİLENİN DAYANIKLILIĞI ARTIYOR
Aile terapisinin temel amaçları arasında kişilerarası ilişkilerin ışığında kaygı ve çatışmaların giderilmesi, algının-içgörünün artırılması ve diğer duygusal gerilimler için aile üyeleri ile işbirliği kurulması bulunmaktadır. Etkili iletişimin kurulması ve kullanılması, iç ve dış krizlere karşı ailenin dayanıklılığını artırmak, problem çözebilme yeteneği, becerisi ve yolları göstermek de amaçlar arasında yer almaktadır. Aile terapisinin amaçlarından bir diğeri de nesiller, kuşaklar ve cinsler arası ilişkilerin artırılması ve düzeltilmesidir.
SAĞLIKLI AİLE ÇÖZÜM ODAKLIDIR
Sağlıksız işlev gösteren ailelerde; rollerin birbirine karışması, ailedeki hiyerarşinin bozulması, çatışma yönetiminde yetersizlik, problem çözme becerilerinin azlığı, iletişimde birbirine karışık mesajlar verme gibi özellikler görülmektedir. Aile sisteminde bu tür problemler olduğunda bu durum kaçınılmaz olarak ruhsal sağlıkla ilgili problemleri de beraberinde getirmektedir. Aile bireylerinden birinde ortaya çıkan belirti aslında aile sistemindeki bu sorunlardan kaynaklanmaktadır. Ailedeki bireylerin bireyselleşme veya ilişkilerdeki içiçe geçme düzeyi, ailenin esnek ya da katı olan yapısı, aile üyelerinin rollerinin net olup olmaması gibi özellikler ailenin sağlıklı ya da sağlıksız işleyişini etkileyebilmektedir. Sağlıklı ve işlevsel aile problem yaşamayan değil problemlerini çözebilen ailedir.
KENDİNE ÖZGÜ YAKLAŞIM BİÇİMİ BULUYOR
Aile terapisini diğer terapilerden ayıran asıl belirleyici unsur; kiminle çalışıldığından çok, sorunlara yaklaşım biçimidir. Aile terapisti sorunlara arkadaş, anne, baba vb.çerçevesinin dışında daha objektif ve resmin bütününe bakarak bir değerlendirme yapmakta ve haklı-haksız, suçlu-suçsuz gibi ayrımlarla değil, birbirini tetikleyen döngüsel süreçlerle düşünmektedir. Aile terapistleri, hayatının herhangi bir alanında bireysel bir sorunu çözmek isteyen bir kişiyle de bu yaklaşımı kullanarak çok etkili bir şekilde çalışmaktadır. Aynı zamanda eşiyle sorun yaşayan, ancak eşini terapiye gelmeye ikna edemeyen bir kişiyle, evlilik terapisine tek başına geldiğinde çok iyi sonuçlar elde edebilmektedir.