Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ilk adımını 16 Nisan’da referanduma sunulan Anayasa değişikliğinde atan AK Parti ve MHP, sistemin yasal çerçevesi konusunda da uzlaştı.
Gazete Habertürk'ten Saliha Çolak ve Volkan Yanardağ'ın haberine göre, yarın TBMM’ye sunulacak 26 maddelik paket, 3 bölümden oluşuyor. Düzenlemede; seçim ittifakı, seçim güvenliği ve yerel seçimler ile ilgili maddeler yer alıyor. Pakette yer almayan ancak siyasi görüşmelerle netleşecek AK Parti-MHP ittifakına üçüncü bir partinin katılıp katılmayacağı konusunda ise “görünmez ortak” formülü konuşuluyor. Buna göre; AK Parti ve MHP, pusulada ittifak partileri olarak görünecek. BBP gibi küçük partiler ise AK Parti ile yapacakları pazarlık sonucunda alacakları kontenjana göre belirlenecek ismi AK Parti listelerinden aday gösterecek.
BARAJ KALIYOR
Üçüncü bir partinin ittifaka katılmasına sıcak bakmayan MHP, başka partilerin ancak ittifakın iki ana partisinin çatısı altında seçime girebileceği tezini savunuyor. MHP’nin “İttifakı oluşturan ‘A’ ve ‘B’ partilerinin yanında bir ‘n’ konulmadığı” yolundaki uyarısına AK Parti’den de destek geldi. AK Parti kaynakları, BBP gibi küçük partilerin bu ittifakta “milli ve yerli” unsurlar olarak yer alabileceğini ancak, bu partilerin milletvekili çıkarmaları güç olduğundan AK Parti’nin listelerinden aday göstermelerinin gündemde olduğunu belirtiyor.
Bu durumda oy pusulasında ittifakın altında sadece AK Parti ve MHP görünecek. Ancak BBP, AK Parti listelerinde, anlaştığı sıralarda ve sayıda vekil adayları gösterecek. Bu da geçmişteki gibi hülle yoluyla yapılan ittifak ile yasal ittifakın birlikte uygulanması anlamına gelecek. “Görünmez ortak” formülüne milli ve yerli partiler olduğu sürece MHP de sıcak bakıyor.
Merak edilen konulardan biri de pusulada ittifakın nasıl yer alacağı. Bu konuda Milli Mutabakat Komisyonu, Avrupa’daki örnekleri dikkate aldı. İttifak istenirse bir isimle istenmezse ‘ittifak’ başlığı altında pusulada ‘tek parti gibi’ yer alacak. İttifak, partiler tarafından Yüksek Seçim Kurulu’na bildirilecek. İttifak kutucuğunda bu başlık ya da ittifakın ismi altında partilerin amblemleri yer alacak. İttifaka giren partilerde sayı sınırı olmayacak. Seçime ittifakla giren veya tek başına giren partiler için baraj yüzde 10 olacak. İttifakın toplam oyunun yüzde 10’u geçmesi gerekecek. Seçimlerde mevcut yüzde 10 barajı ve d’hont sistemi aynen korunacak. 2019 sonrasında hem baraj hem de seçim sisteminin değiştirilmesi için çalışma yapılacak. Yüzde 3’lük Hazine yardımı konusunda değişikliğe gidilmeyecek.
100 bin seçmenin imzasıyla cumhurbaşkanı adayı gösterilmesinin noter aracılığıyla yapılıp yapılmayacağı da önümüzdeki sürece bırakıldı. Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin düzenlemeler daha sonra hayata geçirilecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Lideri Devlet Bahçeli önceki gün bir araya gelerek ittifak görüşmelerindeki son durumu değerlendirmişti.
YEREL SEÇİMLERE YÖNELİK DÜZENLEMELER DE OLACAK
Gelecek yıl mart ayında yapılacak mahalli idareler seçimini etkileyecek yasal düzenlemelerin bir yıl öncesinden yapılması gerekiyor. Bu nedenle pakette yerel seçimlere dönük değişiklikler de olacak. Bu değişikliklerin 24 Mart’a kadar yasalaşması gerekiyor. Buna göre, belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği ve muhtar seçimlerinde de seçilme yaşı 18’e düşürülecek. Seçilme yeterliliğini taşımadığı anlaşılan muhtarların yerine ara seçime gidilmeyecek. Seçimde en çok oyu alan ikinci aday muhtarlık görevini üstlenecek. Belediye başkanı, meclis üyelikleri ve muhtarlık için ayrı ayrı kullanılan oy pusulaları tek zarfa konularak sandığa atılacak. Böylece oy pusulasının yanlış zarfa konulması nedeniyle oyların geçersiz sayılmasının önüne geçilecek.
VATANDAŞA KOLLUK ÇAĞIRMA YETKİSİ
26 maddelik pakette ittifakın yanı sıra seçim güvenliğine ilişkin düzenlemeler yer alacak. Sandık alanı ve sandık çevresi kavramlarında değişikliğe gidilecek. Sandık alanı ve sandık çevresinde sandık kurulu başkanı ve üyelerinde bulunan kolluk çağırma yetkisi vatandaşa da verilecek. Sandık kurulu başkanlarının seçiminde siyasi partilerin söz hakkı olmayacak. İlçe seçim kurulu başkanı, ilçede görev yapan kamu görevlilerinin listesini yapacak. Sandık kurulu başkanları bu listeden belirlenecek.
İSİM HENÜZ NETLEŞMEDİ
AK Parti ile MHP arasında 2019 seçimlerinde oluşturulacak ittifakın ismi henüz belirlenmedi. Ancak bu ad, “Ay-Yıldız” olmayacak. MHP kaynakları bu ismin MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi için zikredildiğini vurguladı. İttifakın isminin ise “cumhur ittifakı” ya da “milli mutabakat” olabileceği kaydedildi.