Son yıllarda, akciğer kanseri araştırmalarında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Genetik testlerin gelişimi, hastaların tedaviye daha iyi yanıt vermesini sağlayacak kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesine olanak tanımıştır. Ayrıca, erken teşhis yöntemlerinin geliştirilmesi ve tarama programlarının yaygınlaştırılmasıyla, hastalığın erken evrelerinde yakalanma ve tedavi edilme şansı artmaktadır.
Akciğer kanseri nedir?
Akciğer kanseri, akciğerlerde (genellikle bronş ve bronşçuklarda) başlayan ve buradan diğer dokulara yayılan bir kanser türüdür. Akciğer kanseri, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucunda ortaya çıkar. Bu hücreler normal akciğer dokusunu yer değiştirir ve işlevini bozarlar. Akciğer kanseri çeşitli tiplere ayrılabilir, en yaygınları; küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük hücreli olmayan (non-small cell) akciğer kanseri şeklindedir.
Tedavi seçenekleri, kanserin tipine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi, hedefe yönelik ilaçlar ve immünoterapi gibi yöntemlerden biri veya birkaçının kombinasyonu kullanılabilir.
Akciğer kanseri neden olur?
Akciğer kanseri, genellikle sigara içmek gibi zararlı alışkanlıklarla ilişkilendirilse de, sigara içmeyenlerde de görülebilir. Bununla birlikte, sigara içmek, pasif sigara içimi, hava kirliliği, radyasyona maruz kalma, genetik faktörler ve bazı mesleki maruziyetler gibi çeşitli risk faktörleri, akciğer kanserinin gelişiminde rol oynar. Akciğer kanseri nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Sigara içmek, akciğer kanseri gelişme riskini artıran en önemli faktördür. Sigara içenlerin akciğer kanserine yakalanma olasılığı sigara içmeyenlere göre çok daha yüksektir.
- Puro, pipo ve nargile gibi diğer tütün ürünleri de akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Hava kirliliği, endüstriyel maruziyetler (örneğin asbest, arsenik, radyasyon gibi), evdeki radon gazı gibi çeşitli çevresel faktörler akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Ailesinde akciğer kanseri öyküsü olan kişilerin bu kansere yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir.
- Asbest, arsenik, nikel, kromat, gaz ve duman gibi bazı maddelere mesleki hastalık kanser riskini arıtabilir.
Akciğer kanseri belirtileri nelerdir?
Akciğer kanseri belirtileri ortaya çıkmadan önce ilerleyebilir ve çoğu zaman geç evrelerde teşhis edilir. Solunum güçlüğü, kronik öksürük, kan tükürme, kilo kaybı ve göğüs ağrısı gibi belirtiler genellikle hastalığın ilerlemiş evrelerinde ortaya çıkar. Ancak, bu semptomlar diğer solunum yolu rahatsızlıklarıyla da ilişkili olabileceğinden, tanı genellikle ileri görüntüleme teknikleri ve biyopsi gerektirir. Akciğer kanseri kadınlarda erkeklere kıyasla genellikle daha az görülür. Ancak kadınlarda akciğer kanseri belirtileri genellikle erkeklerde olduğu belirtilere benzerdir.
Akciğer kanseri belirtileri şunlardır:
- Özellikle sigara içen kişilerde veya akciğer kanseri riski altında olanlarda uzun süreli devam eden öksürük yaygın bir belirtidir.
- Kanlı veya paslı renkte balgam çıkarma, özellikle öksürük sırasında, akciğer kanserinin belirgin bir işaretidir.
- Nefes darlığı, hırıltılı veya zorlu solunum, göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma hissi gibi solunum problemleri akciğer kanserinin belirtileri olabilir.
- Akciğer kanseri, ses tellerine veya çevresindeki yapıları etkileyerek ses kısıklığına neden olabilir.
- Tekrarlayan veya uzun süreli akciğer enfeksiyonları, özellikle akciğer kanseri olan kişilerde gözlenebilir.
- Aniden kilo kaybı, iştahsızlık ve halsizlik gibi belirtiler akciğer kanseriyle ilişkilendirilebilir.
- Akciğer kanseri ilerledikçe, kanser hücreleri kemiklere yayılabilir ve kemik ağrılarına neden olabilir.
- Akciğer kanseri, beyne metastaz yaparak baş ağrıları, baş dönmesi, denge bozukluğu, hafıza kaybı ve diğer nörolojik belirtilere neden olabilir.
Akciğer kanserinin 4. evresi, kanserin vücutta yayıldığı ve diğer organlara metastaz yaptığı aşamadır. Bu evrede belirtiler genellikle daha şiddetlidir ve genellikle kanserin ilerlemiş olduğunu gösterir. Akciğer kanseri 4. evre belirtileri şöyledir:
- Solunum zorluğu (dispne) 4. evrede daha yaygın hâle gelir.
- Kronik öksürük daha da artabilir ve balgamda kan görülme olasılığı artabilir.
- Akciğer kanseri yayıldığında, kemiklere, lenf düğümlerine, karaciğere veya beyne metastaz yapabilir. Bu durumda, kemik ağrıları, sırt ağrıları veya baş ağrıları sıkça görülebilir.
- İştahsızlık, kilo kaybı ve genel halsizlik sık rastlanan belirtilerdir. Kanser vücuttaki enerji ve besin kaynaklarını tüketir, bu da kilo kaybına neden olabilir.
- Kanser karaciğerde metastaz yaparsa, sarılık belirtileri ortaya çıkabilir. Sarılık, cilt ve gözlerin sarımsı renk almasıyla kendini gösterir.
- Kanser beyne metastaz yaparsa, baş ağrıları, baş dönmesi, denge bozukluğu, unutkanlık ve diğer nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir.
Akciğer kanserinin ilk belirtileri nelerdir?
Akciğer kanserinin ilk belirtileri genellikle diğer solunum rahatsızlıklarına benzer ve bu nedenle gözden kaçırılabilir. Dikkat edilmesi gereken, akciğer kanserinin ilk belirtileri şöyledir:
- 2 haftadan uzun süren, kuru veya balgamlı öksürük, akciğer kanserinin erken belirtisi olabilir.
- Öksürükte kan veya kanlı balgam da fark edilebilir. Balgamda kan veya kan pıhtıları fark edilirse, derhal tıbbi yardım almak önemlidir.
- Özellikle egzersiz yaparken veya normal aktiviteler sırasında nefes darlığı hissediliyorsa, bu akciğer kanserinin bir işareti olabilir.
- Göğüste keskin veya donuk ağrı, nefes alırken veya öksürürken daha da kötüleşebilir.
- Sesin nefesli veya boğuk çıkması, ses tellerinin yakınındaki bir tümörün göstergesi olabilir.
- Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissi, iştahsızlık ve nedeni bilinmeyen bir nedenden dolayı kilo kaybı yaşamak ve zatürre veya bronşit gibi solunum yolu enfeksiyonlarının tekrarlaması, akciğer kanserinin bir belirtisi olabilir.
Akciğer kanseri riskli midir?
Akciğer kanseri, Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, akciğer kanseri dünya çapında en sık görülen kanser türüdür ve her yıl yaklaşık 2,2 milyon insanın ölümüne neden olmaktadır. Akciğer kanseri riski, sigara içmek, pasif sigara içiciliği, radon gazına maruz kalma, asbest ve diğer kanserojen maddelere maruz kalma, ailede akciğer kanseri öyküsü ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi bir dizi faktöre bağlıdır.
Bu bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi bir sorununuz varsa lütfen doktorunuza danışınız.