Akıl Sır Erdiremeyeceğiniz Bir Hayatta Kalma Hikayesi: Phineas Gage

Phineas Gage...

Adını muhtemelen hiç duymadınız ama tarih boyunca görülmüş fakat akıl sır erdirilememiş, psikolojik ve sinirsel bağlamda en garip "survivor".

13 Eylül 1848'de Gage, Rutland & Burlington Demiryolu için Vermont eyaletinin Cavendish kentinin dışında mıcır katmanı hazırlığı için, kaya patlatan bir grup işçinin ustası olarak çalışıyordu. Gage'in görevlerinden biri, bir kaya parçasının gövdesine delik açıldıktan sonra barutu, fitili ve kumu doldurup karışımı deliğin içinde; uzun bir demir levye yardımıyla sıkıştırmaktı.
Saat 16.30 sularında, kumun iyi yerleşmemiş olmasından kaynaklanlandığı düşünülen bir patlama gerçekleşti.

Kaza anını görgü tanıklarından biri şöyle anlatıyor: "... barut patladı ve o anda kullandığı 3 santimetre genişliğindeki ve 45 santimetre uzunluğundaki demir parçasını kafasına doğru fırlattı. Demir boru yüzünün yanından girip, ... sol gözünün arkasından geçti ve kafasının üzerinden çıktı."

İşler şimdi garipleşmeye başlayacak, hazır olun...

Asıl olay bundan sonra başladı zaten. Gage'in (üst görselde göreceğiniz gibi) sol alt gözünden girip kafatasını yararak dışarı çıkan demir çubuk yaklaşık 25 metre ileride, üzeri kan ve beyin parçaları kaplı bir şekilde yere düştü...

İşte asıl bomba; Gage olaydan hemen sonra yavaş yavaş doğruldu ve ayağa kalktı, birkaç dakika sonra ise normal olarak konuşmaya başladı! Hatta evine gidene kadar dik bir şekilde oturabildi arabada...

Yanına ilk gelen doktor olan Edward H. Williams olayı şu şekilde not alıyor; "Beynin kasılmaları o kadar belirgindi ki daha aracımdan inmeden, kafasındaki yarayı fark ettim. Ben yarasını incelerken, Bay Gage nasıl yaralandığını çevresindeki bekleşenlere anlatıyordu. O sırada Bay Gage'in söylediklerine inanmadım, ona öyle gelmiş olabileceğini düşündüm. Bay Gage ise borunun kafasının içinden geçtiği konusunda ısrar ediyordu. ... Bay Gage ayağa kalktı ve kustu. Kusarken harcadığı güç, yarım fincan miktarında beyni kafatasından dışarı itti. Bu parça yere düştü."

1 Saat sonra vaka ile ilgilenmeye gelen 2. doktor John Martyn ise şunları söylüyor; "Burada bunu belirteceğim için kusura bakmayın ama o anda karşılaştığım görüntü, askeri ameliyatlara alışkın olmayan biri için alabildiğine korkunçtu; ne var ki, hasta acısını kahramanvari bir güçle içine gömdü. Beni görür görmez tanıdı ve canının çok yanmayacağını umduğunu söyledi. Bilinci tamamen yerinde ama kanama yüzünden bitkin düşüyor gibiydi. Bedeni de yattığı yatakta, tam anlamıyla bir kan gölünün ortasında kalmıştı."Akıl alır gibi değil!

Yaklaşık 10 gün boyunca dinlenme süreci ve bitkin bir durum sergileyen Gage, sadece kendisine soru sorulduğu zaman konuşuyor, konuşsa bile bu 1-2 cümleyi geçmiyordu.

Tarih 7 Ekim'i gösterdiğinde ise Gage normal bir insan gibi yaşamaya başladı! Kalkıyor, yürüyor, pazar günleri hariç haftanın 6 günü dışarı çıkıp geziyor hatta ailesinin yanına gitme planları dahi yapıyordu!

Tam 12 yıl boyunca böyle yaşadı inşaat işçisi! 12 koca yıl! Bilim adamları bu duruma hiç bir zaman açıklık getiremedi; ta ki 2001 yılına kadar...

2001 yılında California Üniversitesi'nde görevli doktorlar, adamın anatomi müzesinde tutulan kafatasını alıp tomogrofi ile incelediler. Demirin giriş ve çıkış yerini hesapladılar ve aslında beynin orta yerine zarar vermediğini serebral dokuyu etkilediğini gördüler. Beyni sanal olarak taklit edilip tahrip olan yerleri inceleyerek davranış bozukluklarına açıklama getirebildiler.

Gage'in kazadan sonra o efendi ve kibar halinin gidip küfürbaz, kaba adama dönüşümü de bu yüzden olmalıydı. Serebral doku beynin davranışlarımız üzerindeki kontrolün sağlandığı yerdi.

Bu arada yukarıdaki fotoğraflarda Gage'in elinde tuttuğu demir parçası için; evet doğru tahmin ediyorsunuz... Kafasını delip geçen o demir çubuk, bu çubuktu :)