Akıl zıt anlamlısı nedir? Akıl kelimesinin zıt anlamlıları ile örnek cümleler

Türk dili çok geniş bir yapıya sahiptir. Geçmişten bugüne kadar birçok farklı kültürden dilimize sözcük girmiştir. Sözcükleri gerek günlük konuşma dilinde gerekse yazılı metinlerde anlamlarını bilerek kullanmamız gerekir. Tekrara düşmemek adına bazı sözcüklerin eş anlamlıları kullanılırken bazılarının ise tam tersini ifade eden yani zıt anlamlıları kullanılmaktadır. Türkçemizde her sözcüğün zıt anlamlı karşılığı yoktur. Arapça kökenli akıl kelimesinin zıt anlamlısı nedir?

Akıl sözcüğü dilimize Arapçadan girmiştir. Arapça “ˁḳl” kökünden gelen “ˁaḳl” kelimesinden türetilmiştir. Akıl kelimesi cümle içerisinde genellikle isim hâliyle kullanılmaktadır. Türk Dil Kurumuna göre bu sözcüğün birden fazla karşılığı vardır. Bu manalar şu şekildedir:

  • (İsim) Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us
  • (İsim) Öğüt
  • (İsim) Düşünce, kanı
  • (Ruh Bilimi) Bellek

Akıl kelimesinin içerisinde geçtiği “akıl dışı", "aklı sıra", "akıl almaz", "akıl küpü", "akıllara ziyan" gibi birleşik sözcükler vardır. Ayrıca “akıl akıldan üstündür", "akılda kalmak", "akıl almak", "akıl para ile satılmaz", "akla sığmamak" gibi deyim, atasözü ve birleşik fiiller de vardır.

Reklam
Reklam

Akıl kelimesinin zıt anlamlısı olan sözcük nedir?

Birbirinin tam aksini anlatan sözcükler zıt yani karşıt anlamlı olarak tanımlanır. Karşıt anlamlı sözcüklerin hem yazılış şekilleri hem de okunuş şekilleri birbirinden farklıdır. Aklın zıt anlamlısı olan herhangi bir kelime mevcut değildir. Akıl sözcüğünün yalnızca eş anlamlısı olan "us" kelimesi bulunur. Akıl ve us kelimeleri aynı manaya gelir. Akıl zıt anlamlısı olan bir sözcük yoktur.

Zıt anlamlılarda birçok kişinin en sık yaptığı yanlışlardan biri kelimelerin olumsuz hallerini karşıt anlamlı olarak düşünmektir. Örneğin “akıl” sözcüğünün olumsuz hâli “akılsız” sözcüğüdür. Ancak bu sözcük akıl kelimesinin zıddı değildir. Çoğu kişinin kafasını karıştıran önemli konulardan biridir. Akılsız kelimesi aklın zıt anlamlısı olarak kullanılmamalıdır.

Reklam
Reklam

Aklın zıt anlamlıları ile örnek cümleler

Karşıt anlamlı sözcükler yaşamımızın birçok farklı alanında karşımıza çıkar. Zıt anlamlı yani karşıt anlamlı sözcükleri doğru bir şekilde öğrenmek hem cümlelerin doğru kurulmasına hem de kelime haznemizin genişlemesine aracı olur. Akıl kelimesinin zıt anlamı olmadığı için örnek cümle kurmamız mümkün değildir. Akıl sözcüğüyle ilgili örnek cümleler vermek gerekirse:

  • Aklın sayesinde bugün bu muazzam başarıyı elde ettin.
  • Annemin aklında kim bilir ne vardı.
  • Bu akılla devam edersen daha çok sürünürsün.
  • Gençliğim dün gibi aklımda.
  • Kar yağacak gibi iyi ki akıl edipte beremi taktım.