Aklı başında nasıl yazılır? Aklı başında mı aklıbaşında mı, TDK'ye göre doğru yazılışı nedir?

Bir kelime Türkçe dilinde birden fazla anlama karşılık gelebilir. Aynı zamanda bir kelimenin birden çok eş anlamlı karşılığı da bulunabilir. Farklı iki ya da daha fazla kelime bir araya gelerek birleşik türde olan yeni kelimeler üretebilirler. En çok yazım yanlışı da bu birleşik türdeki kelimelerin bitişik ya da ayrı yazılması konusunda yaşanır. Olası yazım hatalarını engelleyebilmek için yazım ve telaffuz kurallarına uyulması gerekir.

Aklı başında nasıl yazılır?

Akıl ve baş kelimelerin bir araya gelmesi ile oluşturulmuş olan aklı başında kelimesi birden fazla anlama ve tanıma sahip bir kelimedir. Birleşik türdedir ve hem asıl hem de mecaz anlamları bulunur. Aklı başında TDK (Türk Dil Kurumu) resmî yayınlarında ya da internet sitesinde 3 farklı tanıma sahiptir. Sıfat türünde olan bu kelimenin hem mecaz hem de asıl anlamlı tanımları şunlardır:

• Bilinci yerinde olan kişi ya da kişiler için kullanılır. (Sıfat türünde asıl anlamı)
• Sürekli olarak akılı davranan kişi ya da kişiler için kullanılır. (Mecaz anlamı bulunur.)
• Ne yaptığını bilen ve ne yaptığının farklında olan kişiler için kullanılır. (Mecaz anlamdadır.)

Aklı başında mı aklıbaşında mı?

Türk Dil Kurumu, aklı başında yazımının ayrı olması gerektiğini belirtmiştir. Aklı başında doğru yazılışı ayrı olmalıdır çünkü bitişik olarak yazılması yazım hatası kabul edilir. Türkçe yazım kurallarına göre ayrı yazılması gereken bitişik kelimeler bazı durumlara uygun olmalıdır. Bu durumlardan bazıları şunlardır:

• Etmek, olmak gibi yardımcı fiillerden biriyle kurulmuş olanlar
• Bir araya gelirken iki kelimeden hiçbiri ya da ikinci kelimenin anlam değişikliğine uğramamış olması
• Hayvan, bitki, eşya türlerinden biriyle oluşturulanlar
• Olgu ya da durum bildiren kelimelerden biriyle kurulanlar
• Yol ya da ulaşımla ilgili kelimeler