Alerjisi olan kişiler genelde birden fazla şeye karşı hassasiyet gösteriyorlar. Bu reaksiyona neden olan etkenler sıklıkla polenler, ev tozu akarları, küf, hayvan dokularını oluşturan hücreler, gıda, ilaç ve böcek sokmaları olarak sıralanıyor.
Normal şartlarda bağışıklık sistemimiz mikroplarla savaşarak savunma sistemimizi ortaya koyuyor. Bununla beraber birçok alerjik reaksiyonda yanlış alarm bulunuyor. Genler ve çevresel etkenler bu durumdan sorumlu hale geliyor. Alerjik reaksiyonlar; burunda akma, hapşırma, kaşıntı, şişlik veya astım gibi çeşitli belirtilere neden oluyor. Aşırı duyarlılık olan anafilaksinin hayatı tehdit eden şiddetli bir alerjik reaksiyon olduğunu belirten Elab Laboratuvarları Uzman Dr. Tuğba Özülkü; “Doktor deri veya kan testi ile alerji etkenini belirler. Tedavisi ilaç, alerjen shotları ya da reaksiyona neden olan etkenlerden uzak durmak şeklindedir” dedi.
Alerjik Reaksiyonlar Nasıl Anlaşılır?
Alerjik reaksiyonlar hapşırma, akan burun ve ıslak gözlerle kendini belli ediyor. Bazı tip alerjik hastalıklardaki bu tip belirtiler genlerimizde başlayan bir reaksiyon zinciri sonucu immün sistemimizin cevabı haline geliyor. Bağışıklık sisteminin vücudumuzun kendisini nasıl savunacağını kontrol ettiğini açıklayan Dr. Özülkü; “Örneğin, polenlere karşı alerjimiz varsa, bağışıklık sistemimiz polenleri saldıran ya da alerjen olarak tanımlar. Bağışıklık sistemi aşırı reaksiyon gösterir ve Immunglobulin E (IgE) adı verilen antikoru üretir. Bu antikorlar hücrelere giderek alerjik reaksiyonlara neden olan kimyasalların salınmasına yol açar. Bu reaksiyonlar genellikle burunda, akciğerde, boğazda, sinüslerde, kulaklarda veya deride kendini gösterir” dedi. IgE’nin her bir tipi alerjenlerin her bir tipi için spesifik bir radar gibi olduğundan bazı insanlar sadece kedi tüyüne karşı alerjik olabiliyor. Neden etkenlere bazı insanların alerjik reaksiyon gösterirken diğerlerinin göstermediği henüz tam olarak anlaşılamıyor. Aile hikayesi en önemli faktör gibi görünüyor.
Sadece Amerika’da yaklaşık 50 milyon kişinin alerjik hastalıklar nedeniyle sıkıntı yaşadığı ve bu sayının gün geçtikçe arttığı konusunda önemli açıklamalar yapan Dr. Özülkü; “Alerji semptomları, immün sistemde başlayan bir seri zincir reaksiyonların sonucudur. Eğer ailede bir alerji hikayesi varsa, sizde alerjik hastalıklar için yüksek risk taşırsınız. Alerjik hastalıkların tipi; anaflaksi, solunum sistemi alerjileri, gıda alerjisi, deri alerjisi, ilaç alerjisi şeklindedir” diyor.
Alerjik Reaksiyonların Tanı ve Tedavisi Nedir?
Deri testi veya kan testi ile alerjik reaksiyonlara neyin neden olduğunu tespit etmenin önemini vurgulayan Özülkü “Önce alerjiyi neyin tetiklediği tanımlanır, ardından sizin için doğru olan tedavi planı oluşturulur. Birçok durumda, alerji shotları (immünterapi) etkili, masrafı az, uzun süre etkili tedavi şeklidir” diyerek konuyu açıklıyor. Ancak alerjik hastalığınız için henüz bir kür oluşturulamıyorsa, doktorunuz kendinizi daha iyi hissetmeniz için bir tedavi planı geliştirebiliyor.
Alerji Tipleri ve Belirtiler
- Mevsimsel alerjiler tipik olarak ilkbahar, yaz ve sonbaharda oluşuyor.
-Mevsimsel alerji belirtileri hapşırma, burunda akıntı ya da burunda gözde ve ağızda kaşıntı şeklinde kendini gösteriyor. Bu durum yıl boyu devam ediyorsa, ev tozu akarları, küf veya hayvan nedenli olabiliyor.
- Alerjik konjonktivit de ise gözlerde alerjenlerle reaksiyon sonucu kızarma, kaşıntı, şişme meydana geliyor.
- Atopik dermatit veya egzema da alerjene karşı reaksiyon deride oluşuyor. Belirtileri deride kaşınma, kızarma, soyulma şeklinde oluyor.
- Ürtiker kaşıntı ile karakterize ve kırmızı şişlikler geniş ya da dar alanda kümelenmeler gösteriyor. Ürtikeri başlatan genellikle yiyecek veya ilaçlar oluyor.
- Astım, öksürük, göğüs sıkışması, nefeste daralma ve hırıltılı solumayla karakterize kronik akciğer hastalığı olarak tanımlanıyor. Astım da alerji yetişkinlerden çok çocuklarda görülüyor.
- Gıda, ilaç ve böcek sokması anafilaksiyi başlatabiliyor. Anafilaksi de çeşitli alerjik reaksiyonlar çok hızlı biçimde, ılımlıdan şiddetli semptomlara kadar vücudun çeşitli bölümlerini etkiliyor.
- Anafilaksi belirtileri; sıcaklık, hararet, kabarıklıklar ya da kırmızı kaşıntılı kurdeşenler şeklinde ortaya çıkıyor. Diğer belirtileri; baş dönmesi, nefes darlığı, boğazda daralma, anksiyete, ağrı/kramp ve/veya kusma ya da diyare şeklinde oluyor. Şiddetli durumlarda kan basıncı düşüyor, bilinç kaybı ve şok yaşanıyor.
Sinüzit veya otitis media (kulak enfeksiyonu) da alerjik rinitin tetiklediği genel alerjik hastalıklar arasında yer alıyor. Çocuklarda çok sık yaşanan kulak enfeksiyonu tedavi edilmediği takdirde çocuğun konuşma ve dil yeteneğini engelleyebiliyor.