Çeneleri ilgilendiren bozukluklar (alt çenenin önde ya da geride olması gibi) genellikle genetiktir. Bu durumda hastanın yaşına göre tedavi planlaması yapılır. Eğer hasta ergenlik dönemindeyse ve üst veya alt çenesini ilgilendiren sorunu var ise ortodontik yöntemlerle tedavi edilebilir. Hasta yetişkinse şiddetli iskeletsel bozukluklar ortodonti-cerrahi işbirliği ile tedavi edilir.
Uzun süre yalancı emzik ya da biberon kullanma, parmak emme, tırnak yeme, vb. gibi alışkanlıklar da ortodontik bozuklukları da beraberinde getiriyor. Ortodontik bozuklukların erken dönemde tedavi edilmesi çok önemlidir. Erken dönemde fark edilen çene yapısı basit bir aprey kullanımı ile tedavi edilebilir. Böylece olası iskelet bozukluğunun da önüne geçilmiş olur.
Üst çenedeki iskeletsel darlık ortodontik apareyler yardımıyla tedavi edilebilir. Bazen birey çene kemiği boyutlarını anne, diş boyutlarını da babadan alabilir veya bu durumun tersi de olabilir. Eğer çene büyük, diş küçükse dişler aralıklı olur veya bu durumun tersi görülür. Dilin normalden büyük olması, ağızda çekilmiş diş boşluklarının olması da dişlerin aralanmasına sebep olur.
Çene kemiği küçük, dişler büyükse dişler çeneye sığamaz ve çapraşıklık oluşur. Bununla birlikte erken veya geç süt dişi kayıpları da çapraşık dişlerin oluşmasına yol açabilir. Her süt dişinin bir düşme zamanı vardır. Örneğin, 9 yaşında düşmesi gereken bir süt dişi 7 yaşında düşerse ağızda bulunan diğer dişler bu boşluğa doğru kayar. Oradan çıkması gereken diş kendine yer bulamaz. Bu durum diş ve çene bozukluklarını beraberinde getirir.
Yazının başında da bahsettiğim gibi tedavi hastanın yaşına, çenenin ve dişlerin yapısına göre değişiklik gösterir. Çene geriliği problemlerib11-13 yaş aralığında twin block, forsus gibi apareyler ile 6-7 ay içerisinde düzeltilebilir. Yetişkin yaşlarda ise bu durumu düzeltmek için cerrahi işlem gerekir.
Gelişim dönemindeki çocuklarda çene travmalarına neden olabilecek kaza ve düşmeler, çenenin yanlış gelişimine neden olabilir. Çocukların bu tür kazalardan korunması önemlidir. Hastanın çene yapısından dolayı fiziksel zorluk yaşıyor olması ya da fiziksel görüntüsü nedeniyle hoşnutsuz olması durumlarında ortodontiste başvurması önerilir.