Bir kovanda en önemli arı ana arıdır. Eğer ana arı herhangi bir nedenle kaybolursa işçi arı olarak gelişim gösteren larvalardan ana arı yetiştirme eğilimi çoğalır. Bu nedenle altıgen işçi gözleri, geniş çan biçiminde ana yüksüklere dönüştürülür. Sayıları ise bir ile beş arasında değişkenlik gösterir. Kolonide yer alan ana arılar uzun süre değiştirilmezse koloniler kendi ana arılarını değiştirme işlemini kendileri yaparlar.
Ana arıların görünümleri daha uzun ve daha iridir. Diğer arılardan bu özellikleri ile ayrılırlar. Renkleri de diğer arılardan çok daha parlaktır. Hormonal kokular salgılarlar ve bu kokular fenomon adındaki kimyasal maddeler ile mümkün olur. Birkaç gün içinde çıkan ana arılar arı kovanında düzeni ve birliği sağlamakla görevlidirler. Oluşumlar belli bir süre içinde gerçekleşen ana arı gelişim evreleri tamamlanmalıdır. Ana arının kovandan çıkması yaklaşık olarak 15-16 günlük bir süreci izler. Arı kovanından ana arı çıkabilmesi için bazı süreçler bulunur. Bu süreçler ve durumlar şunlardır:
Süreçlerin ardından gelişimi tamamlanan ana arılar gözden çıktıktan bir süre sonra çiftleşme görevini yerine getirir. Gözden çıkmasından yaklaşık olarak 6 ya da 8 gün sonra çiftleşme uçuşuna çıkan ana ara çiftleşmeyi de havada iken gerçekleştirir. Yaklaşık olarak 8 ya da 10 erkek arı ile çiftleşen ana arının bu çiftleşmesi kontrol altına alınmalıdır. Bu amaçla kaliteli ana arı yetiştirmek için özel olarak seçilmiş olan izole bölgelerin seçilmesi çok önemlidir.
Ana arılar havada gerçekleştirdikleri çiftleşme işleminden sonra uçuştan eski yerine geri döner. Çıktığı kutuyu bulabilmesi ya da yanlış bir bölmeye girmemesi için kutuların önleri farklı renklerle ya da şekillerle belirlenmelidir. Ana memesinin dağıtımı kurtçuk aktarımı gerçekleştikten yaklaşık olarak 5 gün sonra ana memeleri kapanır. Pupa döneminde ve prepupa döneminde ana arıda 7, işçi arıda 12, erkek arılarda ise 15 günlük bir süreç gözlenir. Yumurtlamadan itibaren 8. günün sonunda arı larvası olan gözün ağzı kapanır.
Verimli bir ana yılda yaklaşık 250.000-300.000 yumurta bırakabilir. Yüksükler ışığa tutulduğu zaman ana arının canlı olup olmadığını tespit edebilmek mümkün olur. Yeni bir ana arı yumurta bıraktıktan yaklaşık olarak 16 gün sonra gözden çıkabilir. Ana arılar çiftleşme işlemi gerçekleştikten bir süre sonra yumurta bırakmaya başlarlar. Günde ortalama olarak 1000'den fazla yumurta bırakan ana arılar çiftleştikten sonra 3 ya da 4 gün sonra yumurta bırakabilir.