NAZLI YÜZBAŞIOĞLU - Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığının (YTB) geçen yıldan itibaren uygulamaya koyduğu "Anadolu Haftasonu Okulları Projesi", birçok ülkenin benzer programlarında olduğu gibi yurt dışında yaşayan gençlerin kendi kültüründen kopmadan bulundukları ülkelerle uyumlu, donanımlı ve aktif bireyler olmalarını hedefliyor.
YTB, Türkiye'nin, büyük çoğunluğu Almanya, Hollanda, Belçika, Fransa ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde olan ve yaşadıkları toplumların önemli birer unsuru haline gelen vatandaşlarının kendi kültürleri ile ikamet ettikleri ülkeler arasında güçlü bağlar kurması amacıyla projeler yürütüyor.
Türkiye'nin yurt dışında 6,5 milyon vatandaşı olması dolayısıyla hazırlanan destek programlarından biri de yurt dışında devam ettikleri okullarda yeterli düzeyde Türkçe dil ve kültür dersleri alamayan Türk çocukları ve gençler için hazırlanan "Anadolu Haftasonu Okulları Projesi".
Uygulandığı ülkelerde demokratik sivil toplum kuruluşlarıyla ortaklaşa gerçekleştirilen proje kapsamında gençler, ana dilleri ve kültürlerine ilişkin dersler alıyor. Gençler, bunların yanında tarih, sanat ve müzik gibi alanlarda donanımlarını artırma fırsatı yakalıyor.
"Anadolu Haftasonu Okulları Projesi" ile gençlerin hem içinde bulundukları hem de köken olarak geldikleri toplumun temel dinamiklerini, yapılarını yakından tanımalarını ve toplumlar arası iş birliği ve karşılıklı anlayışın tesis edilmesinde önemli roller üstlenmesini hedefleniyor.
Programla ikamet ettikleri ülkelerin toplumlarına uyum sağlayan gençler, bir yandan da kendi kültürlerinden kopmayarak Türkçelerini geliştirerek uyum süreçlerini sürdürüyor.
- "Anadolu Haftasonu Okulları Projesi"ne dünyadan benzer örnekler
YTB'den alınan bilgiye göre, yurt dışında yaşayan Türk gençlerinin akademik başarılarının artırılması ve yaşadıkları toplumlara daha nitelikli bireyler olarak uyum sağlamaları için yürütülen "Anadolu Haftasonu Okulları Projesi"nin dünyada da örnekleri var.
Benzer diaspora çalışmalarından biri, Hollanda'nın NOB (Yurt Dışında Hollandaca Eğitimi Vakfı/Nederlands Onderwijs in het Buitenland) aracılığıyla 1980'den itibaren yurt dışında yaşayan Hollandalı çocuk ve gençlere sağladığı ana dil ve kültür eğitimi imkanı.
NOB'un nisanda yayınlandığı rapora göre, 2017-2018 eğitim yılında 118 ülkede 198 okulda 13 bin 430 Hollandalı ve Flaman çocuğa okul saatlerinde veya okul saatleri dışında Hollandaca dil ve kültür eğitimi verildi. Kuzey Amerika kıtasında 15, Güney Amerika kıtasında 24, Avrupa'da 96, Afrika'da 23, Asya kıtasında 36 ve Okyanusya'da da 4 okula sahip NOB'a bağlı 198 okuldan 6'sı ise Türkiye'de bulunuyor.
Fransa'nın başkenti Paris'te, 200 öğrencinin Hollandaca anadil ve kültür eğitimi aldığı "Lycee International" okulunda, çocukların Hollanda kültürünü öğrenmeleri ve muhafaza etmeleri amacıyla düzenli kültürel etkinlikler yapılıyor.
Ayrıca, NOB'un internet sayfasında yer alan, Nijerya'nın Lagos kentindeki Uluslararası Hollanda Okulu (NISL) yetkilisinin demecine göre 50 senelik okulda Aziz Nikola eğlencesi ve Hollanda kralının doğum günü (Koningsdag) kutlamasının yanı sıra bu yıl yetişkinlere de Hollandaca dersi verilmeye başlandı.
Bu alanda çalışmalar gerçekleştiren bir diğer ülke Yunanistan ise, 1990'lı yıllarda yurt dışında yaşayan 105 bin Yunan çocuk ve gencine Yunanca öğretimi için yurt dışında 2 bin öğretmen görevlendirdi ve yıllık 60 milyon avro harcadı.
Halen yurt dışındaki Yunan vatandaşları için öğretmen görevlendirmeye devam eden Yunanistan'ın finansal desteğiyle Almanya'da Yunanca eğitimi veren birçok okul bulunuyor.
Almanya'nın yürüttüğü benzer diaspora çalışmalarına ise Alman Dışişleri Bakanlığının Yurtdışı Kültür ve Eğitim Politikası çerçevesinde yürüttüğü çok katmanlı sistem örnek teşkil ediyor.
Dünyada 72 ülkede 140 okulu bulunan Almanya, hem dünya genelindeki 14 milyonluk diasporasına hem de diasporasının yaşadığı ülkelerin genç nesline bu okullar vasıtasıyla ulaşıyor.
Almanya'dan sonra ikinci büyük diasporaya sahip İrlanda'nın yurt dışında yaşayan yaklaşık 70 milyon vatandaş ve soydaşı olduğu belirtiliyor.
Yurt dışında yaşayan İrlandalılar için "Irish Abroad Unit" adında bir devlet birimi ve "İrlanda Diaspora Fonları" bulunan İrlanda, 2010'dan bu yana "Eve Dönüş Eğitim Programı" düzenliyor.
Bu program kapsamında, İrlandalı göçmenlerin çocukları ya da torunlarına, üniversite eğitimlerinin bir dönemini, bir yılını ya da tümünü İrlanda Teknoloji Enstitülerinden birinde geçirebilme fırsatı sunuluyor. Öğrenciler, AB dışından gelen öğrencilere uygulanan standart eğitim ücretlerinin yüzde 40'ı oranında yapılan indirimden faydalanabiliyor. Bu öğrencilere, eğitim süreleri boyunca İrlandalı ailelerin yanında konaklama fırsatı sunularak İrlanda kültürüyle olan bağlarının da kuvvetlenmesi amaçlanıyor.
Portekiz ise İngiltere'de yaşayan yaklaşık 200 bin Portekiz kökenli vatandaş için 1970'li yıllardan bu yana Portekizce dersleri verilmesini sağlıyor. Londra'da 1987 yılında Portekiz Eğitim Dairesi açan Portekiz, İngiltere'de yaşayan Portekiz kökenli çocukların dil eğitimi ve çift dilli eğitimi almalarından yana.
Yurt dışındaki diasporası 60 milyondan fazla olduğu tahmin edilen Çin de yurt dışında yaşayan vatandaşları için eğitim kampları ve kültürel hareketlilik programları düzenliyor.