Anadolu coğrafyası, İlk Çağ’da uygarlıkların göz bebeği olmuştur. Asya kıtasının en batısında yer alan coğrafi konumundan dolayı Küçük Asya ismiyle de anılmaktadır. Romalılardan sonra Anadolu ismini almıştır. Çünkü Romalılar buraya “Anatolia” demişlerdir. Anlamı ise güneşin doğduğu yer demektir. Dilimize ise Anadolu şeklinde çevrilmiştir.
İlk Çağ anadolu medeniyetleri nelerdir?
3 tarafı denizlerle çevrili Anadolu coğrafyası; su kaynaklarının verimliliği, iklim şartları, kolay ulaşım olanakları gibi nedenlerden dolayı uygarlıkların beşiği olmuştur. İlk Çağ’dan itibaren Anadolu'da kurulan uygarlıklar şunlardır:
- Hattiler
- Hititler
- Frigler
- Lidyalılar
- İyonyalılar
- Urartular
- Persler
Anadolu uygarlıkları özellikleri nelerdir?
Mezopotamya uygarlıkları, kuruldukları dönemler ve sahip oldukları özellikler ile birbirlerinden ayrılır. Bu medeniyetlerin özelliklerinden aşağıda kısaca bahsedilmiştir:
-
Hattiler: M.Ö. 2500 ila M.Ö. 1700 yılları arası yaşamışlardır. Bu kültüre ait en önemli eserler Alacahöyük’tedir. Hititler’i oldukça etkileyen bu uygarlık, ilk siyasi birliği kuran medeniyettir.
-
Hititler: M.Ö. 1700 ila M.Ö. 700 yılları arası varlıklarını sürdürmüşlerdir. Anadolu’ya Kafkaslardan geldiği tahmin edilen bu uygarlık, İlk Çağ medeniyetleri arasında en dikkat çekenlerden birisidir. Kapadokya bölgesinde kurulan bu uygarlığın başkenti Hattuşaş’tır. Krallık sistemi ile yönetilen uygarlık, aynı zamanda tarih çağlarına geçen ilk Anadolu medeniyetidir.
-
Frigler: M.Ö. 800 ila M.Ö. 676 yılları arası yaşamışlardır. Sakarya Nehri çevresinde kurulmuştur ve ekonominin temeli tarıma dayalıdır. Dini merkez Midas’tır, bereket tanrıçaları Kibele’dir.
-
Lidyalılar: M.Ö. 687 ila M.Ö. 546 yılları arası yaşamışlardır. Tarihte bilinen ilk parayı kullanan uygarlıktır. Bu nedenle ticaretin gelişmesine katkı sağlamışlardır. Feodal toprak sistemi uygulayan Lidyalılarda halk sınıflara ayrılmıştır. Orduları paralı askerlerden oluştuğu için kısa sürede yıkılmışlardır.
-
İyonyalılar: M.Ö. 1200i ila M.Ö. 676 yılları arası varlıklarını sürdürmüşlerdir. İzmir ila Büyük Menderes Nehri arasındadırlar. Yunanistan’dan Akalar gelip bu bölgede polis devletleri kurmuştur. Deniz ticaretinde çok gelişmişlerdir. Homeros’un İlyada ve Odesa destanı, İyonyalıların en önemli eseridir.
-
Urartular: Van Gölü çevresinde kurulan bu uygarlık, M.Ö. 900 ila M.Ö. 600 yılları arası yaşamıştır. Başkentleri Tuşpa’dır. Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Sık ormanlarla kaplı bir coğrafyada bulundukları için sürekli istilaya uğramışlardır. Ölümden sonra hayata inandıkları için mezarlıkları ev şeklindedir ve içinde eşyalar vardır.
-
Persler: Kökenleri 10. yy’a dayanır ve 13. yy’da hüküm sürmüşlerdir. Güney Asya’dan Anadolu topraklarına gelen bu medeniyet, Zerdüşt olarak anılmaktadır. Belli bir dönem İran’da yaşamış olan Persler, Lidya medeniyetini yıkmıştır.
Anadolu topraklarında yaşamış kaç uygarlık vardır?
Anadolu’da tarih boyunca çok sayıda medeniyet kurulmuştur. Özellikle İlk Çağ’da gözde coğrafyası ile öne çıkan Anadolu, yıllar boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. İlk Çağ’da Anadolu’da yaşadığı bilinen 7 medeniyet vardır. Bunlar M.Ö. 2000 ila M.Ö. 600 yılları arası Anadolu’da varlık göstermişlerdir. Sonrasında ise Anadolu topraklarında İskender İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu hüküm sürmüştür.
Mezopotamya’da yaşayan pek çok kavim olmuştur. Bunlar ise; Sümerler, Akadlar, Elamlılar, Babiller ve Asurlular’dır. Ege ve Yunan medeniyetleri ise Girit Meedeniyeti, Miken Medeniyeti, Yunan Medeniyeti, Finike Medeniyeti ve İbrani Medeniyeti şeklinde sıralanabilir. Bu sayılan medeniyetler, Anadolu topraklarında belli bir dönem kalmış ve bu toprakların kültürünü etkilemişlerdir.