Parkinson hastalığında zamanı geri alan beyin pili tedavilerinin dünyadaki bir numaralı ismi olan Toronto Western Hastanesi Nöroşirurji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Andres Lozano; Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nin düzenlediği ‘Parkinson ve Diğer Hastalıklarda Beyin Pili Tedavisi Sempozyumu’na katılmak üzere İstanbul’a geldi. Beyin pili ameliyatlarını Türkiye’de başarıyla uygulayan Medical Park Bahçelievler Hastanesi Beyin Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh ile birlikte 7 Ekim 2009 Çarşamba günü düzenlenen sempozyuma katılan Prof. Dr. Lozano; beyin pilinin bugünkü uygulama alanlarının yanı sıra gelecekte önümüze açacağı ufukları da değerlendirdi:
Beyin pilini ilk ne zaman bir hastaya uyguladınız?
Eski versiyonları 1960’lı yıllardan beri kullanılıyordu. Ben yeni ve modern olanı ilk defa 1991 yılında kullandım. O zamandan bu yana da yaklaşık 500 ameliyat yaptım. Şu anda dünya üzerinde 60 bin civarında beyin pili takılmış hasta var. Bu rakama her sene aşağı yukarı 10 bin yeni hasta ilave oluyor…
Beyin pili parkinsonu nasıl tedavi ediyor?
Beyin pili, beyindeki belirli bölgelerdeki elektriksel bölgeyi baskılamak ya da artırmak için kullanılıyor. Radyonun sesini açıp kısmak gibi; iki yönde de bunu kullanabilmek mümkün. Beyin içerisinde hangi hastalığı seçtiğimiz veya hangi bölgeyi etkilediğimize göre, her iki yönde de değişik etkiler yaratarak sonuç alabiliriz. Parkinson hastalarında hareket problemlerini iyi etmek için kullanabiliyoruz.
Beyin pili sadece parkinson hastaları için mi kullanılıyor?
Parkinson hastalarında ve diğer hareket problemlerinde elde ettiğimiz başarılı sonuçlar nedeniyle parkinson dışında bazı hastalıklar konusunda da araştırmalar devam ediyor. Distoni dediğimiz aşırı vücut kasılmaları ile giden hastalıklarda da başarılı sonuçlar alabiliyoruz ve hastalara beyin pili ameliyatlarını uyguluyoruz. Özelikle tıbbi tedaviye cevap vermeyen, şiddetli ve yoğun ağrı çeken hastalar beyin pilinin tedavi grubu içinde önemli bir alan… Özellikle sara hastaları, şiddetli depresyon gibi psikiyatrik hastalıkları olan hastalar, beyinde belli bölgelerdeki problemleri nedeni ile hafıza ve hatırlama problemi olan hastaların tedavisinde beyin pili kullanımı yönünde çalışmalar başarılı olarak devam ediyor.
Hafıza ile ilgili çalışmalarınızı biraz daha detaylandırır mısınız?
İnsan beyninde hafızayı kontrol eden merkezlere elektrot yerleştirdiğimizde ve bu elektriği arttırıp eksilttiğimizde gördük ki; insanların hafıza ve hatırlama ile ilgili fonksiyonlarını etkileyebiliyoruz. Bazı hastalarda belirli beyin bölgelerine elektrik akımı verip artırdığımızda; insanların 30-40 yıl önceki bazı anıları hatırladığını, elektriği azalttığımızda da unuttuklarını ve bu bulguların her seferinde elektrik akımını tekrar arttırdığımızda tekrarlanabildiğini gördük. Bu elde ettiğimiz verilerle alzheimer hastalarında hafızayı geri çağırma konusunda yol alabilir miyiz diye çalışma başlattık.
Alzheimer hastalarına beyin pili takıldı mı bugüne kadar?
Evet; şimdiye kadar 55 ve 72 yaş arasında 6 alzheimer hastasını ameliyat ettik. 6 ameliyat da gayet iyi geçti ve hastalar olumsuz etki yaşamadı. Şu anda bu hastalardan elde ettiğimiz dataları toplayıp bilimsel istatistiklerin sonuçlarını topluyoruz. Muhtemelen üç ay içerisinde sonuçları bilimsel olarak yayınlayacağız.
Epilepsi tedavisi konusunda çalışmalar şu anda hangi aşamada?
ABD’deki birçok merkezle birlikte yapmış olduğumuz son çalışmada; her türlü tıbbi tedaviye rağmen bir ay içerisinde 5’ten fazla nöbet geçiren 140 hastanın yarısına beyin pili elektrodu yerleştirildik. Daha sonra pilleri açıp beyne elektrik akımı verdik, diğer hastalara ise elektrot yerleştirdik ama pil açılıp elektrik akımı verilmedi. Elektrik verilen epilepsi hastalarının nöbet sıklığının ve şiddetinin verilmeyen hastalara göre önemli ölçüde azaldığı tespit edildi. Büyük olasılıkla raporlamaları halen devam eden bu çalışma sonucunda epilepsi tedavisinde beyin pili uygulanabilirliliği ortaya çıkacaktır. Muhtemelen bir sonraki karşımıza gelecek olan uygulama da depresyon olacak.
Depresyon çalışmalarında başarı oranı nasıl?
Depresyon; dünya üzerinde en yaygın hastalıklardan bir tanesi ve oran olarak parkinson hastalarından 30-40 kat daha fazla görülüyor. Depresyonda insanın üzüntüsünde rol oynayan beyin bölgelerine elektrik akımı verdiğimizde o bölgedeki aşırı aktiviteyi baskı altına alabildiğimizi gördük. Şu ana kadar şiddetli, depresyonu olan ve tıbbi tedavi ile iyileştirilemeyen 35 hastayı ameliyat ettik. Bu hastaların hepsi elektro şok dediğimiz tedaviler de dahil her türlü tıbbi tedaviye cevap vermemiş hastalar. Bu hastaların yüzde 60’ında depresyonun çarpıcı bir şekilde azaltılabildiğini gördük. Şu anda ABD’de farklı merkezlerde toplam 200 hasta üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Muhtemelen önümüzdeki yıl bu çalışmalar sonlanmış ve depresyon tedavisinde beyin pili uygulamaları yaygın olarak kullanılmaya başlanmış olacak.
Beyin pilinin kullanıldığı diğer hastalıklar var mı?
Bugüne kadar dünya üzerinde üç obezite hastasına beyin pili takıldı. Çünkü yeme problemine bağlı hastalıklar da psikiyatrik hastalıkların da bir parçasıdır. Bu konuda da çalışmalar sürüyor. Ancak diğer hastalıklar gibi ümitli konuşmak için çok erken.
Araştırmalar bittiğinde Türkiye'de de uygulanabilir
Beyin pili ameliyatlarını Türkiye’de başarıyla uygulayan Medical Park Bahçelievler Hastanesi Beyin Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh da beyin pili araştırmalarında son derece umut verici noktalara doğru gidildiğini belirterek, "Özellikle Parkinson hastalarında hayat kalitesini ciddi ölçüde artıran beyin pili tedavisi Türkiye’de zaten hareket bozuklukları ve distoni hastalıklarının tedavisinde de başarıyla uygulanıyor. Prof. Dr. Andres Lozano’nun müjdelediği obezite, epilepsi, depresyon ve Alzheimer gibi hastalıkların tedavisinde beyin pilinden yararlanmak için ise yurtdışındaki araştırmaların sonuçlanmasını bekliyoruz. Beyin pilinin bu hastalıklardaki yararlılığı ve güvenilirliği ispatlandığında Türkiye'de de uygulayabiliriz" diye belirtti.