Emzirmenin başlatılması ve devamlılığı için anne sütünün sağılması, yararlı ve çok önemli bir basamaktır.
Annelerimizin; sütü sağma işlemini doğru bilmeleri ve gerektiğinde yapabilmeleri için sütlerini sağmalarını öğrenmeleri gerekir.
En kullanışlı yöntem sütü elle sağmaktır. Bunun için araca gerek yoktur.
Anne, istediği zaman ve her yerde bu işlemi yapabilir. İyi bir teknikle çok verimli olabilir.
Memeler yumuşak olduğunda sütü elle sağmak kolaydır. Memeler hassas veya şiş olduğunda daha zordur. Bu yüzden doğumdan 1 – 2 gün sonra anne, elle sağmayı öğrenmeli.
Birçok anne garip tekniklerle çokça süt sağabilmektedir. Eğer annenin kendi tekniği ona uygunsa ve verimli ise, bildiği yöntemle sütünü sağabilir.
Anne sütü anne sütüyle nasıl sağılır?
Öncelikle eller iyice yıkanmalı.
Rahat bir yere oturun ve kabı memenize yakın tutun.
Başparmağınız; meme başı ve areolanın (memenin etrafındaki kahverengi doku) üstüne, işaret parmağınızı ise memenin altına başparmağı hizasında yerleştirin. Diğer üç parmakla memeyi destekleyin.
Baş ve işaret parmaklarını yavaşça içe, göğüs duvarına doğru bastırın. (Fazla bastırmamaya dikkat edin, yoksa süt kanallarını tıkayabilirsiniz.)
Her iki parmak arasında kalan meme başı ve areola bölgesinde göğsünüze bastırın. ( Böylece areola arkasındaki süt sinüslerine de etki sağlanmış olunur)
Basıp bırakın, basıp bırakın.(Bu işlem acıtmamalı; acıtıyorsa uygulanan teknik hatalıdır).
İlk başta süt gelmeyebilir, ama birkaç kez bastırdıktan sonra süt damlamaya başlar; eğer oksitosin refleksi aktif ise süt hızla akar.
Areolanın YANLARINDAN da aynı şekilde bastırın ki; süt tüm bölümlerden boşalabilsin.
Deriye asla parmaklarınızı sürtmeyin. Parmakların hareketi yuvarlama gibi olmalıdır.
Meme ucuna asla bastırmayın.( Meme ucuna bastırma ya da meme ucunu çekme süt akımını sağlamaz.)
Bir memeyi 3-5 dakika, akım yavaşlayıncaya kadar sıkın. Ardından öteki memeyi sıkın, sonra işlemi tekrar edin.
Anne sütünün yeterli sağılması işlemi özellikle ilk birkaç gün (sütün az geldiği günlerde ) 20 – 30 dakika sürer. Sürenin kısaltılmaması önemlidir.
Sütü nasıl bir kaba sağmalısınız?
Geniş ağızlı bir fincan veya bardak seçin.Su ve sabunla yıkayın (Bunu bir gün önce de yapabilirsiniz).Kaba kaynar su koyun ve bir iki dakika bekletin.Kaynar su, mikropların birçoğunu yok eder.Sütü sağmadan hemen önce kabın içindeki suyu boşaltın.Ne kadar sıklıkta sağmalısınız?
Laktasyon'u ( sütün devamlılığını ) sağlamak;Düşük doğum ağırlıklı yenidoğanı beslemek için;Hasta yenidoğanı beslemek için;İlk gün, olanak varsa ilk 6 saat içinde süt sağılmaya başlanmalıdır.Önce sadece 1 – 2 damla kolostrum gelebilir; ama tıpkı hemen doğum sonrası bebeğin emmeye başlamasının yaptığı etki gibi, sağmak da süt üretiminin başlamasına yardımcı olacaktır.Süt sağılması bebeğin emeceği sıklıkta yapılmalıdır.Süt, geceyi de içerecek şekilde en az 3 saatte bir sağılmalıdır. Eğer süt sağma işlemi daha az yapılırsa veya işlemler arasındaki süre uzun olursa, süt üretimi yeterli olmayabilir.Hasta bebeği besleyecek sütü devamlı kılmak için:
Süt, bebeğin isteyeceği sıklıkta olacak kadar, en az 3 saatte bir sağılmalıdır.Birkaç haftadan sonra süt azalıyor gibi ise süt yapımını artırmak için;Birkaç gün çok sık (yarım – 1 saatte bir) ve gece boyunca en az 3 saatte bir olacak şekilde süt sağılmalıdır.Anne iş'te olduğu zaman bebeğine yeterli sütü bırakmak için;İşe gitmeden önce olabildiğince fazla süt sağmalı.Süt yapımının devamlılığını sağlamak için annenin çalışma yerinde de sütünü sağması önemlidir.Memede aşırı şişkinlik, dolgunluk veya iş'teyken süt akması gibi şikayetleri önlemek için:Bu belirtileri yok edecek kadar süt sağılmalıdır.
Meme ucu'nun cildini sağlıklı tutmak için:
Banyo veya duştan sonra bir damla süt sağıp meme ucunu bu damlayla ovunuz.
Meme pompaları
Eğer elle sağmak zor geliyorsa, anne bir el pompası kullanabilir.
1.Lastik pompa;
Memeler yumuşak olduğunda bu pompa çok kullanışlı değildir.Temizlenmeleri zordur.Lastik bölümde süt toplanabilir ve özellikle bunun temizlenmesi zordur.Oluşan bu süt kalıntılarına çoğu kez mikroplar bulaşır.En çok tercih edildiği durum, elle sağmanın zor olduğu zamanlarda, şişkinliği azaltmak amacıyla kullanılır.Bu pompalar genelde "Meme Rahatlatıcı” diye bilinir.Bebeğe süt toplamak için uygun değillerdir.
2. Enjektör pompa;
Lastik pompalardan daha etkilidir. Temizlenmesi ve sterilize edilmeleri daha kolaydır.
Enjektör pompa nasıl kullanılır?
Ağız kısmındaki lastiğin iyice bükülebilir durumda olduğundan emin olun.Huni kısmını meme ucunun üstüne yerleştirin.Hava sızıntısı olmayacak şekilde tüm çevre derisine sıkıca temas ettiğinden emin olun.Dış silindiri aşağıya çekin, meme ucu huninin içine doğru çekilecektir.Dış silindiri bırakıp sonra tekrar aşağıya çekin; 1-2 dakika sonra süt akmaya başlar ve dış silindirde birikir.Süt akması durunca, lastiği gevşetin, sütü boşaltın ve olayı tekrarlayın.
3. Süt sağmak için ılık şişe methodu
Meme ucunun sert, göğsün çok hassas olduğu durumlarda elle sağmak zor olabilir.
Bu metotla memenin aşırı şişkinliğine bağlı şikayetler önlenir.
Uygun bir şişeye ihtiyacınız var:
Şişe, cam olmalı, plastik değil;
1-3 litre hacminde olmalı, 700ml'den küçük hacimli olmamalıdır.
Ayrıca şunlara ihtiyacınız olacak:
Bir tas sıcak su ( şişeyi ılıtmak için );
Şişenin ağzını soğutmak için biraz soğuk su;
Ilıtmaya başlamak için şişenin içine biraz sıcak su dökün. Sonra şişeyi tamamına yakın sıcak su ile doldurun. (ÇABUK DOLDURMAYA KALKMAYIN YOKSA ŞİŞE ÇATLAYABİLİR.)
Şişeyi biraz bekletin ki cam ısınsın.
Şişeyi kumaş parçası ile tutun ve sıcak suyu tekrar tasa dökün.
Şişenin Ağzını Soğutun.
Şişenin hem içini hem dışını soğuk su ile soğutun.
DİKKAT! EĞER ŞİŞENİN AĞZINI SOĞUTAMAZSANIZ MEME BAŞI DERİSİNİ YAKABİLİRSİNİZ.
Şişenin ağzını meme başına değdirin. Tüm deriye dokunun ki havanın girebileceği boşluk kalmasın.
Şişeyi sıkıca tutun. Birkaç dakika sonra şişe soğur; yumuşak bir emiş yapar, bu da meme başını şişenin ağzının içine çeker.
Isıtma; oksitosin refleksine yardımcı olur, süt akmaya ve şişeye dolmaya başlar.
Süt aktığı sürece şişeyi tutmayı sürdürünüz.
Sütü boşaltın ve gerekiyorsa işlemi tekrar edin ya da işlemi öteki meme için tekrarlayın.
Bir süre sonra memedeki akut ağrı azalır; böylece elle sağma ya da emzirme mümkün olur.