Antik Kentin Taşlarından Osmanlı Topları Için Gülle Yapılmış

MEHMET BAYER - Ezine ilçesine bağlı Dalyan köyü yakınında bulunan Alexandria Troas Antik Kenti'ndeki taşlardan, Osmanlı Devleti'nin son döneminde toplarda kullanılmak amacıyla gülleler yapıldığı tespit edildi. Kazı Grubu Başkanı ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Öztepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Alexandria Troas'a, 1726 yılında Chevalier de Clairac adlı önemli bir seyyahın geldiğini söyledi. Bu gezginin, şimdi kazı yaptıkları bölgeleri görüp buna ilişkin bilgileri not ettiğini belirten Öztepe, "Clairac'tan sonra Fransız gezgin ve arkeolog Charles Texier, 19'uncu yüzyılın sonlarında buraya geldiğinde mermer ve granitten gülle yapılmakta kullanılan çeşitli tezgahların varlığından bahsetmiştir" dedi. Öztepe, 18 ve 19'uncu yüzyıllarda kentin kaderine terk edildiğini, bu nedenle Dalyan köyünün bulunduğu alanda küçük bir yerleşimin başladığını ifade etti. Terk edilen bölgelerdeki mermer ve granitlerin, tezgahlarda top güllesi yapılmak üzere kullanıldığı bilgisini veren Öztepe, şöyle konuştu: "Çanakkale'deki bazı kalelerde ve kazı alanında bulunan granit ve mermer gülleler bu dönemde yapılmış, gemilere yüklenerek başka bölgelere taşınmış. Özellikle 19'uncu yüzyılda güllelerin oluşturulması için tezgahların yapıldığını, Fransız seyyahlar, seyahatnamelerine bilgi olarak kayda geçirmiş. Bu bölgedeki granitin içindeki kuvars oranı yüksek. Bunlar tezgahlarda yontularak güllelere çevriliyor. Çapları 25-30 santimetre dolayında. Bu gülleleri taşıyabilecek ya da atabilecek topların çapları büyük olmalı. Osmanlı gemilerinde kullanılmış toplar, bu gülleleri atabilecek çapa sahip değil. Bunlar büyük ihtimalle kara savaşlarında kullanılan toplar için imal edildi ve kale surlarının tahrip edilmesi amacıyla kullanıldı."