Her araç, önceden belirlenmiş periyotlarla muayeneden geçirilmelidir. Bu muayene işlemi araç sahibinin sorumluluğundadır. Muayeneden geçmeyen araç trafikte ciddi risklere neden olabileceği gibi can ve mal kaybına da sebebiyet verebilir. Araçların muayenelerinin düzenli olarak yaptırılması bu yüzden son derece önemlidir.
Trafik düzenlemeleri ve kuralları gereği aracın muayeneden geçmesi gereken süre aşıldığında araç sürücüsüne araç muayene cezası yansıtılır. Araç muayenesi yaptırmama cezası genel olarak idari para cezası olarak uygulanır.
Trafiğe çıkılan aracın belli zamanlarda belli muayenelerden geçmesi gerekir. Bu muayene tarihlerinde işlem yaptırılmazsa araç sahibine idari para cezası yansıtılır. Muayene işlemleri gerçekleştirilmeden önce herhangi bir borcun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Kontrol işlemi Gelir İdaresi Başkanlığına ait resmî internet sayfasından yapılabilir. Muayenesiz araç kullanma cezası tutarı 2023 yılı için 951 TL'dir.
Seyir esnasında bir trafik polisi çevirmesinde kullanılan aracın muayene süresinin geçtiği tespit edilirse muayenesiz olan araç ceza alır. Trafik ekipleri muayenesiz olduğunu tespit ederlerse ve araç yedi günlük süreç içinde muayene ettirilmezse bağlanma riski vardır. Muayene süresi geçtiği trafik ekipleri tarafından tespit edilen, araç sahibine tanınan bir haftalık süre içinde muayenesiz bir şekilde yeniden trafiğe çıkan araç muayeneden bağlanır ve trafikten men edilir. Araç için belirlenen muayene periyodunu geçtiği an araç sahibi cezaya tabi tutulur.
Muayenesiz araç kullanma cezası tutarı her yıl yenilenmektedir. Yeni ve güncel rakamlar Trafik Genel Müdürlüğüne ait resmi internet sitesinde yayınlanır. Bir aracın muayene için belirlenen günde muayene edilmeyerek gününü geçirmesi cezaya tabi tutulur. Aracın muayene süresi bir gün bile geçse ceza yaptırımı söz konusudur. Bir gün sonra trafik ekiplerine yakalanan araç sahibine bir aylık gecikme cezası kesilir.
Gecikmenin devam ettiği her ay için kesilen muayene cezası tutarına yüzde beş oranında faiz uygulanır. Muayene sırasında araca ait ruhsatın ibraz edilmesi gerekir. Ruhsatı bulunmayan araç için muayene işlemi başlatılamaz. Araç LPG ya da CNG’li ise aracın üzerinde bulunması gereken etiketin okunabiliyor olması da önemlidir. ayrıca yakıt sistemi için montaj belgesi de işlemlerden önce hazır bulundurulmalıdır.