En az dört yıllık bir lisans bölümü mezuniyetinden sonra araştırma görevliliği, tercih edilen mesleklerden bir tanesidir. Üniversitede akademisyen olmak isteyenlerin öğretim üyesi olma yolunun başlangıcı buradan geçer. Akademisyenlik yoluna adım atmak için ise bazı kriterler yerine getirilmelidir. Peki, araştırma görevlisi nasıl olunur?
Öncelikle bu göreve başvurabilmeniz için lisans mezunu olmanız ve not ortalamanızı biraz yüksek tutmanız gerekir. Ortalamanızı ne kadar yüksek tutarsanız üniversitede akademisyen olmaya bir adım daha yaklaşmış olursunuz! Genelde istenilen en düşük not ortalaması 2.50 olmak ile birlikte kendinizi garantiye almanız açısında mutlaka not ortalamanızı 3.00 üzerinde tutmanız önem taşır. Yüksek lisans puanı sizi akademisyenliğe daha fazla yakınlaştıracaktır.
Üniversite ilanlarında olmazsa olmaz kriterlerden birisi de Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) puanıdır. Her yıl, yılda üç defa olmak üzere gerçekleştirilen daha çok genel kültür ve yetenek seviyesini ölçen bir sınavdır. Sınav tarihleri ÖSYM tarafından ilan edilir ve adaylar buna göre sınavlara girer.
Genelde üniversiteler ALES şartını en az 70 puan olarak belirlerler. Bu yine üniversitelere göre değişir. Akademisyen olmak istiyorsanız en az 70 sınırını bilerek sınava çalıştığınızda, hayallerinize daha da yaklaşacağınızı göreceksiniz. Üniversiteler ALES puanının yüzdesini alarak hesaplama yapacakları için buradan da ne kadar yüksek puan alırsanız sizin için daha iyi olacaktır.
İngilizce bilmeden akademisyen olunmaz! Bunun için üniversiteler ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS) veya YDS’den daha kolay olduğu düşünülen Yükseköğretim Kurumları Yabancı Dil Sınavı’ndan (YÖKDİL) alınan puanı da kadro alımı esnasında değerlendirmeye alır. Bu iki sınavdan birine girmeniz yeterli olacaktır. Genelde istenilen puan barajı 65 olduğu için en az bu puanı almaya çalışmalısınız. Üniversiteden üniversiteye istenilen dil puanı değişir. Bu yüzden üniversite sayfalarından takip etmeniz gerekir. Eğer yeterli İngilizce eğitimi almadıysanız mutlaka bir kursa yazılmanızda fayda var. Dil puanı da diğer adayları eleme açısından size artı puan kazandıracaktır.
Üniversiteler her yıl gerekli gördükleri kadrolar için ilana çıkar. Bu ilanlarda gereken özellikler ve yapılacak sınavların tarihlerine ilişkin bilgiler sizlere sunulur. Üniversiteler kadro alımlarında adayları yazılı ve sözlü sınava tabi tutar. Akademisyen olmak için üniversiteler tarafından yapılan yazılı ve sözlü sınavlardan yeterli puanları almanız gerekir. Bu sınavlardan ne kadar yüksek puan alırsanız asil olarak sıralamada yer alma şansınız artacaktır. Bütün alınan puanlar ve sınavların sonuçlarına göre üniversitelerin enstitüleri tarafından asil ve yedekler açıklanarak belli bir sıralama dahilinde araştırma görevlisi alımı gerçekleştirilir.
Yüksek lisans yaparken üniversitelerin belirlediği kriterlere uygunsanız belirtilen kadro ilanlarına başvuru yapmanız yeterlidir. Kadro alım süreçleri yine aynı şekilde yüksek lisans öğrencisi için de geçerlidir. Yüksek lisans yaptığınız bölümün araştırma görevlisi açığı varsa bu alana başvuru yapmanız daha avantajlıdır. Hocalar ile uyumunuz ne kadar iyiyse kadroya alım süreciniz sizin için daha rahat olur.
Yurt dışında çalışmaya karar verdiyseniz süreç biraz daha zorlaşıyor. Öncelikle çalışmak istediğiniz ülke ve üniversiteyi belirlemeniz gerekir. Bundan sonraki aşamalarda dil engeli önünüze çıkabilir. Çünkü gideceğiniz ülkede yabancı dil olarak İngilizcenin yanında kendi konuştukları dili bilmenizi de isteyebilirler.
Ayrıca bizde geçerliliği olan YDS ve YÖKDİL sınavlarının maalesef yurt dışında geçerliliği yoktur. Bu yüzden sizden Test of English as a Foreign Language (TOEFL) gibi İngilizce yetkinliğinizi ölçecek sınavlara girmenizi zorunlu tutabilirler. Bu tür sınavların uluslararası geçerliliği bulunmaktadır.
Sınav ücreti pahalı olduğu için alacağınız puanı garantileme açısından bir kursa yazılıp o şekilde sınava girmeniz daha mantıklı olur. Ayrıca Türkiye’den alınan lisans diplomasının yurt dışında geçerli olup olmaması sorun olabilir.
Yurt dışında akademisyen olma aşamasını daha sağlıklı sürdürebilmeniz için tercih ettiğiniz üniversite ile iletişime geçip kriterler hakkında bilgi edinmeniz gerekir. Görüştüğünüz üniversiteden olumlu yanıt aldığınız takdirde hem kariyeriniz hem de öz geçmişiniz için önemli katkıları olacak imkanlara sahip olabilirsiniz.