Ardahan'ın Karagöl Mahallesi’nde salı günü iş makinesi ile başlatılan temel kazısı sırasında üzerinde haç işareti olan bir tabuta rastlandı. İhbar üzerine sevk edilen polis, kazı alanı etrafında güvenlik önlemleri aldı ve Kars Müze Müdürlüğü’nden gelen uzmanlar sahada inceleme başlattı.
Ardahan’da sosyal medya üzerinden yayılan haber üzerine çok sayıda kişi tabutu görmek için inşaat alanına akın etti. Rus generale ait olduğu tahmin edilen tabut, incelemenin ardından Kars’a getirildi. İskelet üzerindeki çizme ve paltosunun çürümüş olduğu tabuttaki cesedin Hristiyan bir erkek askere ait olduğu belirlendi.
Kars Müze Müdürü Necmettin Alp, bu konuda şunları söyledi: "Müze Müdürlüğünden iki uzman arkeolog, Ardahan Kültür ve Turizim Müdürlüğü’nden personelin katılımıyla bir heyet huzurunda tabutun kapağı açıldı.
Tabutta muhtemelen Rus işgali döneminde yani 93 harbinden sonra 1878-1917 tarihleri arasında Ardahan’ın Rus işgalinde kaldığı tarihlerde Ardahan’da bulunan bir askeri birlikteki Rus subaya ait elbisesi ile üniformasıyla birlikte iskelet bulunmuş. Tabutun içerisinde başka da taşınır kültür varlığına rastlanmamıştır. İncelemeler tamamlandıktan sonra tabut, Cumhuriyet Savcılığı'nın talimatıyla tabut Emniyet Müdürlüğü ekiplerinin eşliğinde Kars Müzesi’ne getirildi. Yapılan incelemede tabutun uzunluğu 2 metre, yüksekliği 90 santim. Üzerinde haç işareti bulunan kapaklı tabutta subayın çizmeleri hiç yıpranmamış. Askeri üniformalı, sakallı bir Rus subaya ait. Apolette 3 yıldız ve 20 rakamı var. Rus subay bu general de olabilir. Rus subayının iskeletinin bulunduğu tabut mühürlenerek koruma altına alındı."
Rusya’dan ve Türkiye’den medyanın büyük ilgi gösterdiğine işaret eden Alp, şöyle devam etti: "Rus Haber Ajansı'ndan da aradılar. Ülkemizdeki bütün basın yayın kuruluşları da sürekli arıyorlar. Tabutun bulunması, gündem oluşturdu. Rus generale ait tabutu görmek isteyenler var. Öncelikle ilaçlama ve temizliğin yapılması gerekir. Gerekli adli süreç tamamlandıktan sonra genel müdürlüğümüzün izinleri ile teşhire çıkarıp sergileyebiliriz. Ama bu belli bir süreç istiyor, hemen olacak iş değil."
TÜMGENERAL VASİLY GEYMAN MI?
Üzerindeki giysilerinin saç ve sakalının bozulmadığı görülen iskeletin, Rus Tümgeneral Vasiliy Geyman'a (1877-1878) ait olabileceği düşünülüyor. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na general olarak katılan Geyman, 13 Nisan 1878'de Kars'ta vebadan ölmüştü.
Rus ajansı Sputnik'in Rus kaynaklardan yaptığı araştırmaya göre de tabut Rus Tümgeneral Geyman'a ait olabilir. Geyman, 1839 yılında orduda göreve başladı. Kafkasya'da askeri operasyonlara katıldı. Rusya tarihinde "Kafkasya'nın fatihi" olarak geçmiş.
1877-1878 yılında Türk-Rus savaşına general olarak katıldı, Kars, Ardahan bölgesindeki çatışmalarda Muhtar Paşa ve İsmail Paşa komutasındaki Osmanlı birliklerine karşı savaştı. Tarihi bilgilere göre, Geyman 13 Nisan'da 1878 yılında Kars'ta vebadan dolayı öldü.
Sputnik'in haberine göre Rus tarihi bilgilerde nerede toprağa verildiği konusunda bilgi yok. Sadece bir Rus sitesinde Geyman Ailesi hakkında yazılan bilgilerde Tümgeneral Vasiliy Geyman'ın Kars'ta 1878 yılında toprağa verildiği yazılıyor. Rusya'nın Kuzey Kafkasya bölgesinde generalin adına bir köy ve bir dağ var: Geymanovskaya Kozak köyü (Kuban bölgesi) ve Geyman dağı (Tuapse bölgesinde). Geyman'ın yeğeni Aleksandr Geyman'ın da Rus ordusunda tümgeneral rütbesiyle görev yaptığı biliniyor. Torunu Vasili Geyman da, Sovyet tarihçi akademisyen olarak tanınan bir isim.
"RUM KÖKENLİ BİR RUS SUBAYI OLABİLİR"
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, bulunan tabutla ilgili "Bu konuda Türkiye'de konuşabilecek uzman bulunması zor. Rusya'nın başkenti Moskova'da bulunan Rusya Askeri Tarih Arşivi'nden bilgi alınabilir" diye konuştu. Habertürk'ten Ümran Avcı'nın haberine göre 1914'te Osmanlı Rus Savaşı sırasında Sarıkamış'ta şehit olan Mehmetçikler anısına düzenlenen anma etkinliklerine sık sık katılan kalp cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez ise mezarı bulunan kişinin Rum kökenli bir Rus subayı olabileceğini söyledi. Defin şeklinin Rumların defni gibi olduğunu ifade eden Sönmez, "Rumlar odacık gibi gömüyorlar çünkü" dedi.