Ardahan'daki Cesetle Ilgili Tarihçi Görüşü: Rus Generale Ait

Deniz BAŞLI/ ARDAHAN (DHA)- ARDAHAN'da bir inşaatın temel kazısı sırasında bulunan ve Kars Müzesi'nde koruma altına alınan tabuttaki generalin Vasiliy Geyman'a ait olduğu yolundaki iddialar üzerine Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, "Rus Ordusu'nda görevli bu subayın tabutu üzerindeki haç işareti klasik haç işaretlerine benzemiyor. Bu genellikle Rumların ve Ortodoksların tercih ettiği bir haç grubudur. Bu da bir Rus Generali olduğu iddiasını daha çok güçlendiriyor" dedi. Yrd.Doç.Dr. Küçük, hijyen konusuna dikkat çekerek, "Kazı sırasında hijyenik şartlara dikkat edilmesi gerekir. Enfeksiyon hastalıkları açısından tehlike içeriyor. Bu nedenle dikkat edilmesi gerekir" uyarasında bulundu.
Ardahan’ın Karagöl Mahallesi'nde geçen 25 Nisan günü iş makinasıyla başlatılan temel kazısı sırasında üzerinde haç işareti olan 2 metre uzunluğunda, 90 santim yüksekliğinde bir tabut bulundu. Özel bölmedeki tabut çıkarıldıktan sonra Müze Müdürlüğünden uzmanlar tarafından yapılan incelemede Rus generale ait olduğu tahmin edilen tabut, Kars'a götürülerek koruma altına alındı, Ardahan'daki inşaat durduruldu. Sakalları, paltosu, çizmeleri aynen duran ve askeri kıyafetin apoletinde 3 yıldız ve 20 rakamı bulunan cesetle ilgili olarak Kars Müze Müdürü Necmettin Alp, Rus- Osmanlı Savaşında (1877- 1878) Kars'ı işgal eden, Ardahan'da vebadan ölen Tümgeneral Vasiliy German'a ait olabileceğini söyledi.
Kazı alanında incelemelerde bulunan Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, tabutun bulunmasından sonra Rusya ilimler Akademisinden Türkolog Prof. Dr. Dimitri Vasilya ile iletişim kurduğunu belirtti. Yrd. Doç. Dr. Küçük, bu konuda şunları söyledi:
"Türkoloğ Prof. Dr. Vasilya, gönderdiği e-postada cesedin 1877-1878 Osmanlı- Rus savaşında Kafkas Cephesi'nde görevli olan komutanlardan birisine ait olabileceğini, hatta bu komutanın isminin de 13 Nisan 1878 yılında veremden veya vebadan ölen Vasiliy Geyman'a ait olabileceğini tahmin ediyor. Osmanlının son döneminde, Cumhuriyetin ilk yıllarında Karagöl Mahallesindeki bu bölgeye Müslüman olmayanların mezarlığı anlamında 'Maşatlık' denirdi. Dolayısıyla Rus generalin gömülü olduğu alanın burada yaşayan gayrimüslimlere ait mezarlıkta bulunması gayet doğal. İsminin Vasiliy Geyman olduğu veya Rus Haber Ajansı Sputnik’in haberine göre de Josef Hurko olduğuna ilişkin iddialar var. Kalp Cerrahi Prof. Dr. Bingür Sönmez ise tabutun bulunduğu alanın bir odacık şeklinde olduğunu, bunun Rumların mezar gömme usulüne benzediğini belirtti. Tam olarak bu kişinin kim olduğunu kilise defterleri doğrulayabilirdi. Ancak bölgemizdeki kilise defterlerinden günümüze ulaşan pek bulunmuyor. DNA'ya bakılır, ya da ceset üzerinde bilimsel çalışma yapmak gerekir. Josef Hurko olduğuna dair bilgi ise doğruluk taşımıyor. Çünkü Josef Hurko, Balkan Cephesinde Rus ordusunda görev almıştır. Kafkas cephesinde savaşmamıştır. Rus Ordusu'nda görevli bu subayın tabutu üzerindeki haç işaretleri ise klasik haç işaretlerine benzemiyor. Bu genellikle Rumların ve Ortodoksların tercih ettiği bir haç grubudur. Bu da bir Rus Generali olduğu iddiasını daha çok güçlendiriyor."
'MEZARIN HAVAYLA VE TOPRAKLA İRTİBATI KESİLMİŞ'
Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Levent Küçük, tabutun çıktığı bölgeye meraklıların sürekli gidip geldiğini belirterek "Kazı sırasında hijyenik şartlara dikkat edilmesi gerekir. Enfeksiyon hastalıkları açısından tehlike içeriyor. Bu nedenle dikkat edilmesi gerekir. Tabuttaki Rus generalin cesedinin hava ile temas etmemesinden dolayı geçen 139 yıla rağmen bozulmamış olması dikkat çekiyor" diye konuştu.
Ardahan İl Kültür ve Turizm Müdür Vekili Efsal Alantar ise inşaat çalışmasının durdurulduğunu belirterek "1878 yılında bölge Rus işgali altında. Mezarın etrafı özel malzemelerle doldurulmuş, havayla ve toprakla irtibatı kesilmiş. Özel bölmeye tabut konmuş. Üniformasıyla, çizmeleriyle tabuta yerleştirilmiş. Üniformasında 20 rakamı ve üç yıldız var. Sanırım üç yıldız rütbesini, 20 ise çalıştığı alayın ismi" diye konuştu.