Yaşar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü öğrencisi dört genç, görme engelli arkadaşlarının yaşadığı problemlerden yola çıkarak onların günlük yaşamını kolaylaştırmayı amaçlayan bir sistem tasarladı.
Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü öğrencisi ve Engelli Öğrenci Birimi Temsilcisi Burak Oral, yaklaşık bir yıl önce görme engelli bir öğrencinin ders materyallerinde yaşadığı bir problemden yola çıkarak, sınıf arkadaşları Emre Köksal, Buse Güneş, Yağız Gazibaba ile birlikte bitirme projelerinde bu soruna çözüm üretmek için çalıştı. İnsanların gözleriyle fark ettiği çevresel faktörlerin bir kısmını görme engelli bireylere sesli geri bildirim vererek ve günlük hayatlarında fayda sağlayarak hayat kalitelerini artıran bir cihaz üretmeyi amaçlayan dört öğrenci, ülkemiz ve yurt dışında benzeri cihazları inceledi. Bu cihazların farklı özelliklerini birleştirmeyi ve piyasadaki cihazlarda bulunmayan özellikleri de sistemlerine eklemeyi hedefleyen öğrenciler, yapay zeka, makine öğrenimi ve görüntü işleme teknolojilerini kullanarak bir prototip üretti. Prototipte; “yaya trafik ışıklarının durumunu bildirmek, yüz tanıma, yaklaşan cisimlere karşı uyarı, para tanıma, basılı veya el yazısı olarak hazırlanmış yazıları okuma, önündeki ortamı betimleme” gibi özellikler bulunuyor. Yaşarlı gençler projeleriyle, 8. Genç Beyinler Yeni Fikirler Proje Pazarı ve Bitirme Projeleri Ortak Sergisinde, Türkiye Bilişim Derneği Özel Ödülünü de kazandı.
Arkadaşlarının yaşadığı sorun ilhamları oldu
Dr. Öğretim Üyesi Korhan Karabulut danışmanlığında hazırladıkları projenin ortaya çıkış süreci hakkında bilgi veren Burak Oral, “Ben de bedensel engelliyim ve 4 yıldır Engelli Öğrenci Birimi Temsilcisi olduğum için engelli öğrencilerin yaşadığı sorunlara şahit oluyorum. Geçen yıl görme engelli bir öğrenci arkadaşımız, fotoğraflar üzerindeki yazıları okuyan bir sistem olmadığı için yaşadığı bir problem sebebiyle birimimize başvurmuştu. Benim asıl dikkatimi çeken olay, görüntü işleme, bilgisayar görüşü gibi yapay zeka teknolojilerinin çok hızlı ilerlediği günümüzde, görme engellilerin bu tarz zorluk yaşadığını görmek oldu. Ufak bir araştırma sonucunda bu tarz sorunları çözmekte yardımcı olmak için yapılan cihazların çok yüksek fiyatlara sahip olması nedeniyle ülkemizde neredeyse hiç olmadığını fark ettim ve bu cihazlar da görme engellilerin günlük hayatta yaşadığı sorunların çok az bir kısmına çözüm üretiyordu. Sınıf arkadaşlarım Emre Köksal, Buse Güneş ve Yağız Gazibaba ile konuşup bitirme projemizde, görme engellilerin günlük hayatını kolaylaştırmayı hedefleyen bir yerli ürün oluşturmak istedik” dedi.
Sesle veya bileklikle kontrol edilebiliyor
Önce görme engellilerle toplantılar yapıp para tanıma, yolda karşılaştıkları problemler vb. diğer sorunlarını öğrendiklerini ifade eden Burak Oral, “Bu bilgiler ışığında ortaya çıkaracağımız ürünün ne gibi özelliklere sahip olmasına karar verdik ve bitirme projesi kapsamında ‘Virtual Eyes’ ismini verdiğimiz projemizin ilk fikri ortaya çıktı. Çalışmalarımız sonunda; yüz tanıma, kullanıcıya yaklaşan cisimlere karşı sensör yardımı ile uyarı verme, Türk Lirası tanıma, basılı veya el yazısı olarak hazırlanmış yazıları tanıyıp okuma, yaya trafik ışıklarının durumunu kullanıcıya bildirme, kullanıcının önündeki ortamı betimleme gibi özelliklere sahip bir prototip ortaya çıktı. Kullanıcı, bu özellikleri isterse hazırladığımız bileklik üzerindeki butonlar yardımıyla kullanabilirken isterse de sesli komutlar vererek kullanabiliyor. Bu özellikleri geliştirirken son zamanlarda tüm dünyada çok büyük bir ivme kazanmış olan yapay zeka modellerini, makine öğrenimi teknikleriyle oluşturduk. Bazı özelliklerimiz için tamamen bizim tasarladığımız modelleri kullanırken bazı özelliklerimiz için ise daha önce geliştirilmiş modelleri projemize uyarladık” diyerek ortaya çıkan prototiplerinin özelliklerini anlattı.
Projeleriyle ödül aldılar
Dört genç, bu yıl 8.’si düzenlenen 11 üniversitenin 14 ayrı yazılım ve bilgisayar mühendisliği bölümünden 100’ü aşkın akademisyen ve binden fazla öğrencinin katıldığı Genç Beyinler Yeni Fikirler Proje Pazarı ve Bitirme Projeleri Ortak Sergisinde de Türkiye Bilişim Derneği Özel Ödülünü kazandı. Projelerinin görme engelliler için fark oluşturabilecek bir ürün olmasının yanı sıra Türkiye’de yapay zeka modellerinin gelişiminde de rol alacağını umduklarını belirten Yaşarlı gençler, “Eğer projemizi gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğumuz desteği bulabilirsek, eklemek ve geliştirmek istediğimiz birçok özelliği şimdiden belirledik. Virtual Eyes’ın erişmesini istediğimiz en üst nokta ise görme engellilerin günlük hayatta yaşadığı sorunları olabildiğince ortadan kaldıran bir akıllı asistan olması” diye konuştu.