Arkeolojik Kazılarda "ince Eleyip Sık Dokumak" Için Sistem Geliştirdiler

BURAK AKAY - Bilkent Üniversitesi'nde öğrenim görürken Bilim, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan tekno girişim desteği alıp şirket kuran Can Koçak'ın, bir arkadaşıyla arkeolojik kazılar için geliştirdiği "elektronik elek", en küçük buluntuları bile şeklini bozmadan ayırma özelliğiyle uzmanların işini kolaylaştırıyor. Üniversitenin Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü'nden mezun olan Koçak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, öğrenciliği sırasında 4'üncü ve son sınıfta bakanlığın tekno girişim konusunda destek verdiğini öğrendiğini söyledi. Programa başvurduğunu ve onay verilmesinin ardından hazırladığı "Düşünce Destekli Tekerlekli Sandalye Projesi"nin kabul görmesiyle şirket kurduğunu belirten Koçak, şöyle devam etti: "Daha sonra mobil yazılımlar yaparak Ar-Ge çalışmalarımız için bütçe topladık. O şekilde de büyüdük. Devamında elektronik cihazlar üretmeye başladık. Yeni yaptığımız bu cihaz, arkeolojik alanlarda yapılan eleme faaliyetleri için geliştirildi. 'Elektronik elek' sistemini yaparken mekanik konusunda eksik yanlarımız olduğu için üniversiteden sınıf arkadaşım Gökçe Ecin'den yardım aldım. Eleğin mekanik kısmını o, elektronik kısmını ben yaptık. Şu anda kablosuz sensör ağları, insansız hava araçları, masaüstü CNC makineleri gibi konularda Ar-Ge çalışmaları yapan bir şirketiz. Bu konularda ilerliyoruz. Ürünümüz çok iyi tepkiler aldı." -Hedefi, cihazı güneş enerjisiyle çalıştırmak Elektronik eleği geliştirmeden önce sahip olması gereken özellikleri belirlediklerine değinen Koçak, tasarımı bu doğrultuda şekillendirdiklerini dile getirdi. Sistemi ilk kez Çanakkale'deki Parion Antik Kenti'nde uyguladıklarını ifade eden Koçak, "Ürün çok beğenildi. Buradaki işleri çok daha hızlandırdığını anladık" dedi. Koçak, çok küçük detayları düşünerek oluşturdukları sistemin avantajlarına değindi. Cihazın altına el arabasının sığabildiği bilgisini veren Koçak, şunları kaydetti: "Ürünün, her türlü güç kaynağından çalışabilmesi gibi özellikleri var. Gelecekte bu eleğin güneş enerjisiyle çalışmasını sağlayacak bir projemiz de var. Bu sayede her türlü arkeolojik kazıya katkı verebilecek. Aynı zamanda elek, katlanabilen bir yapıya sahip. Örneğin kazı alanlarında, kocaman elekler kullanılıyor. Cihazımız katlanabildiği için çok küçük ve hafif bir ürünü taşıyıp istedikleri yere kurup orada kullanabilecekler. Bu tipte bir yenilik getirdiğimizi düşünüyorum. Parion'daki kazı ekibi bize çok yardımcı oldu. Biz de ürünü denedik. Cihazın ilk testini de yapmış olduk. Zaten bu test çok önemliydi. Çünkü testi kendi başımıza yapamayacağımız için ve alanda daha bir sonuç alabileceğimiz için şimdi biliyoruz ki bu cihaz gerçekten çalışan ve işe yarayacak bir ürün." -"Tüm eserleri rahatlıkla toplayacak bir sistem" Parion Antik Kenti Kazı Heyeti Başkan Yardımcısı ve Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ertuğ Ergürer ise kazılarda çıkan toprağın mutlaka elenmesi gerektiğini bildirdi. Bazı buluntuların bu eleme sırasında çıkabildiğini vurgulayan Ergürer, şöyle konuştu: "Bazı küçük buluntular, küreğin ya da toprağın içine karışıp kaybolabiliyor. Elle kontrol edilse bile bunu elek kullanmadan anlayamıyoruz. O nedenle bu cihaz, hayal ettiğim bir şeydi. Hep 'Böyle bir sistem olsa' dediğim bir konuydu. Arkadaşlar bu düşüncemi gerçekleştirmiş. Normalde böyle elekler kullanıyoruz ama işin başında en az 4-6 kişi bulunması gerekiyor. Bu tabii ki bir iş kaybına yol açıyor. Bu elek sayesinde bir işçi, bir de arkeoloji öğrencisiyle hiçbir buluntuyu kaçırmadan tüm eserleri rahatlıkla toplayacak bir sistem oluşturulmuş."