ARTVİN (İHA) - Artvin'de, Çoruh Nehri ve yan kolları üzerinde planlanan 7 barajdan 3'ünde inşaat çalışmaları hızla devam ediyor.
Türkiye'nin GAP'tan sonra en büyük baraj projesinin bulunduğu Artvin'de, önceki yıllarda temeli atılıp inşaatı devam eden Muratlı, Borçka ve Deriner barajları dışında ihalesi tamamlanan Artvin, Yusufeli, Bayram ve Bağlık isimli 4 barajın hidroelektrik santrali projesi bulunuyor. Barajların toplam maliyetleri ise 2 milyar 871 milyon 400 bin Amerikan Doları. Barajların toplam kurulu gücü 2 bin 84 megavat, yıllık toplam enerji üretimi de 6.3 milyar kilovat saat olarak planlandı. Barajlar üretime geçtiğinde Türkiye'nin enerjisine önemli oranda katkı sağlayacak.
TÜRKİYE'NİN 1., DÜNYANIN 4. BÜYÜK BARAJI: DERİNER İnşaatına 8 Ocak 1998 tarihinde başlanan ve 2007 yılında bitmesi planlanan Deriner Barajı'nın temelden yüksekliği 253, uzunluğu 706, genişliği ise 12-21 metre. Baraj, çift eğrilikli beton barajlar arasında Türkiye'de 1., dünyada ise 4. Deriner Barajı, 2 eğrili beton kemer baraj özelliğinde. Bin 969 metreküp su toplanacak olan barajda, yılda 2 milyar 118 milyon kilovat saat elektrik enerjisi üretilecek. Barajda 2006 yılı sonlarında su tutulmaya ve elektrik enerjisi üretilmeye başlanacak. Barajın inşaat sözleşme bedeli 711 milyon 431 bin 243 Amerikan Doları.
Barajın 11.6 metre çapında ve 937 metre uzunluğundaki derivasyon tüneli, 6 Kasım 2001 tarihinde tamamlandı. Baraj gövde kazıları ise Ağustos 2000'de başlatıldı.
Artvin-Erzurum, Artvin-Kars, Artvin-Ardahan arasındaki trafiği baraj inşaat sahası dışına çıkaran 23.5 kilometrelik varyant yolu, 2000 yılı ekim ayında tamamlandı.
BÖLGENİN İLK ŞALTERE BASILACAK BARAJI: BORÇKA BARAJI İnşaatına 1 Eylül 1999 tarihinde başlanılan ve 2005 yılında tamamlanması planlanan Borçka Barajı'nın sözleşme bedeli 192.8 milyon Amerikan Doları, artı 1 milyon 766 bin Avusturya Şilini olarak ihale edildi. Kil çekirdekli zonlu dolgu tipi inşa edilen barajın kret kotu 189 metre, maksimum işletme kotu 185 metre, kret uzunluğu 557 metre, temelden yüksekliği ise 146 metre. Çoruh Nehri üzerindeki barajlar içerisinde ilk olarak şaltere basılacak baraj olan Borçka Barajı. Borçka Barajı ve Hidroelektrik Santrali kret (gövde) kotu 188 metre, kret uzunluğu 557 metre, yüksekliği talvegten 86 metre, temelden 156 metre, toplam dolgu hacmi 7.79 metreküp olup, yıllık enerji üretimi ise bin 39 megavat. Biri 355, diğeri 351 metre olan 2 adet derivasyon tüneli bulunan barajda İnşaat çalışmalarının başladığı günden itibaren ortalama 600 kişiye iş imkanı sağlandı.
Deriner Barajı'nda da olduğu gibi DSİ tarafından baraj inşaatı için ortaya konulan en önemli hedeflerden ilki suyun derive edilmesi. Borçka Barajı'nda T1 ve T2 olarak adlandırılan 2 adet derivasyon tuneli inşa edildi. Çoruh Nehri sol sahilinde yapılan atnalı kesitli 2 derivasyon tünelinden ilki, T1 335 metre uzunluğunda , 7.50 santimetre iç çapında iken,T2 tüneli ise 351 metre uzunluğunda ve 7.50 iç çapı olmak kaydıyla yapımına 15 kasım 2000'de başlandı. T2 tünelinde yapılan ilk patlama ile başlayan çalışmalar, Deriner Barajı Hidroelektrik Santrali inşaatında olduğu gibi 6 Kasım 2001 tarihinde tamamlanarak nehrin derivasyonu tamamlanmış oldu.
Öte yandan baraj inşaatı nedeniyle zarar görecek olan Borçka -Artvin Karayolu'nun 8.5 kilometrelik bölümü inşaatına 2000 yılı ortalarında başlanarak çalışmalar son safhaya getirildi. Kısa bir zaman sonra yol ulaşıma açılacak ve böylelikle Devlet Su İşleri için ortaya konulan başka bir hedefe daha başarı ile ulaşılacak. Baraj inşaatı devam etmekte ve iş programına göre herhangi bir aksaklık yaşanmamakta olup, 69 ayda tamamlanacak Borçka Barajı ve Hidroelektrik Santrali, 2005 yılı başlarında su tutmaya başlayacak, aynı yılın sonlarında ise elektrik enerjisi üretimine geçecek.
TÜRKİYE'NİN ASFALT KAPLAMA İLK BARAJI: MURATLI Türkiye-Gürcistan sınırlarının çok yakınından geçen Çoruh Nehri üzerinde kurulmakta olan barajın sınıra uzaklığı yaklaşık 1 kilometre. Baraj, ilk asfalt kaplama baraj olma özelliğine sahip. Toplam 69 ayda tamamlanması planlanan bu barajın kurulu gücü 115 megavat, yıllık toplam enerji üretimi 444 bin 120 megavat saat. Bu baraj kapsamındaki kamulaştırma bedeli 35 trilyon lira.
1980'li yıllarda demir perde ülkeleri konumunda oldukları için güvenlik açısından yanına bile yanaştırılmayan Türkiye-Gürcistan sınırı Muratlı bölgesinde bu günlerde baraj inşaatı çalışmaları yapılıyor. Yapımına 1 Eylül 2001 tarihinde başlanan Muratlı Barajı ve Hidroelektrik Santrali, memba yüzü asfalt kaplamalı, kaya dolgu şeklinde olacak ve bu özelliğe sahip Türkiye'deki ilk baraj olacak. Kret kotu 100 metre, kret uzunluğu 240 metre, talvegten yüksekliği 44 metre, temelden yüksekliği 49 metre olurken, toplam dolgu hacmi 1.98 hekta metreküp ve maksimum su seviyesi 96 metre olacak. Sözleşme bedeli 78 milyon 115 bin 300 Amerikan Doları, artı 1 milyar 744 milyon 202 bin Avusturya Şilini. Barajın ilk olarak istimlak ve şantiye sahası yerleştirme işleri ile başlayan çalışmalarında şu anda bir yandan Muratlı-Borçka yolu genişletme çalışmaları, bir yandan da derivasyon tüneli çalışmaları yürütülüyor. Baraj çalışmaları inşaat programına göre seyrederken, programda herhangi bir aksaklık yaşanmazsa, baraj 69 ayda tamamlanacak ve yıllık elektrik enerjisi üretimi ise 444 GWh olarak gerçekleştirilecek.
Türkiye'nin yaşadığı kriz ortamına rağmen inşaat çalışmalarında aksama meydana gelmeyen Deriner Barajı inşaatında bugüne kadar yaklaşık bin 200 kişiye iş imkanı sağlandığı, yaklaşık 3 yıldır süren inşaat çalışmalarında ortalama bin kişinin istihdam edildiği bildirildi. Vali Selahattin Akyurt, krize rağmen işçi çıkarmayan ve çalışmalarını aksatmayan Deriner Barajı'nda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün ortaya koyduğu en önemli hedeflerden varyant yolun bitirilerek ulaşıma açılması ve Çoruh Nehri'nin derive edilmesi hedeflerine başarı ile ulaşıldığını bildirdi. 6 Kasım 2001'de gerek Deriner Barajı'nda gerekse de Borçka Barajı'nda baraj inşaatları için hayati önem taşıyan derivasyon tünellerinin tamamlanarak nehrin tünellerden akıtılmasının sağlandığını anlatan Vali Akyurt, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez aynı nehir üzerinde aynı gün iki derivasyon tüneli açılışı yapıldığını ifade etti.
"ARTVİN BARAJLAR ŞEHRİ OLACAK" Artvin Valisi Selahattın Akyurt, Artvin ili ile özdeşleşmiş olan; yıllık ortalama 5.9 milyar metreküp akış hacmine sahip, 431 kilometre uzunluktaki Çoruh Nehri'nin tam anlamıyla barajlar şehri olacağını belirtti. Vali Selahattin Akyurt, 410 kilometresi Türkiye sınırında akan, Bayburt Mescit dağlarından doğarak Gürcistan'ın Batum şehrinde denize dökülen Çoruh Nehri'nin yılda yaklaşık 5.8 milyon metreküp rusubat taşıması ile ülkenin en fazla erozyona uğrayan nehri konumunda olduğunu anlattı. Toplam düşü bin 420 metre ile Türkiye'nin en hızlı akan nehri Çoruh Nehri'nin ana kolu üzerinde 10 adet baraj ve hidroelektrik santrali ve yan kollar üzerinde 17 adet baraj ve hidroelektrik santrali inşa edileceğini kaydeden Vali Selahattin Akyurt ,"27 adet tesisten yılda 10.3 milyar kilovat saat enerji üretimi gerçekleştirilecek. Artvin ili sınırları içerisinde, mansaptan menbaya doğru Muratlı, Borçka, Deriner Artvin, Yusufeli Hidroelektrik Santrali ile Berta çayı üzerinde Bayram ve Bağlık barajları olmak üzere 7 proje bulunuyor. 3 adedinin yapımına başlanan ve inşaatları tüm hızıyla sürmekte olan toplam 7 adet tesisin bitirilerek üretime başlamalarıyla birlikte yılda 6.3 milyar kilovat saat elektrik enerjisi üretilecek. Üretilecek olan bu enerji Çoruh Nehri havzasında üretilecek toplam enerji miktarının yüzde 64'üne tekabül etmektedir. Bu rakam aynı zamanda Türkiye'de üretilmekte olan elektrik enerjisinin yüzde 5'ine karşılık olmaktadır. Böylesine önemli değere sahip bulunan Çoruh Projeleri inşaatlarında ilk adım Deriner Barajı'nda atılarak 8 Ocak 1998 tarihinde baraj şantiyesi Salkımlı Köyü'nde kuruldu ve 26 Nisan 1998'de başta 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel olmak üzere Gürcistan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile başbakanlar ve diğer yetkililerin katıldığı törenle inşaat çalışmalarına start verildi. Yaklaşık bir yıl sonra Borçka ve Muratlı barajlarının da temelleri atılarak çalışmalar hızla devam ediyor, böylece Artvin halkının Barajlar Şehri rüyası gerçeğe dönüşecektir" dedi.
"BARAJLAR ARTVİN İÇİN UMUT" Çoruh Nehri üzerindeki baraj inşaatlarında iş programına göre aksaklık yaşanmadığını anlatan Vali Selahattin Akyurt, inşaatına başlanmayan ve kredi görüşmeleri son aşamaya getirilen Artvin ilindeki diğer baraj inşaatlarına da bu yıl içinde başlanmasının hedeflendiğini bildirdi. Vali Akyurt, yapımına başlandığında 270 metre yüksekliğinde olacak dünyanın ve Türkiye'nin en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali ile Artvin Barajı ve Hidroelektrik Santrali ile Berta Çayı üzerindeki Bayram ve Bağlık barajlarının bitirilmesi ile Türkiye ekonomisine büyük oranda katkı sağlanacağını ifade etti. Vali Akyurt, barajların Artvin için bir umut olduğunu belirterek, "Barajlarda bugün itibariyle yaklaşık bin 800 kişiye iş imkanı sağlarken, bitirildiğinde sağlayacağı 700 dolaylarındaki istihdam rakamı ile turizmin gelişmesi ve balıkçılığın yaygınlaşması ile birlikte Artvin'in gelişmesine imkan sağlayacaktır. Barajlarla birlikte açılacak diğer iş kolları ile Artvin'in en önemli sorunu olan göçü durdurması beklenen Çoruh Projelerinin gelecekte barajlar şehri Artvin, Türkiye'nin en fazla ziyaret edilen ili olacak ve böylelikle ilin sosyo-kültürel alanda gelişmesini sağlayacaktır" diye konuştu.
"RAFTİNG PARKURU YOK OLACAK" Artvin Belediye Başkanı Dr Emin Özgün de, "Oluşturduğumuz yeni belediye yönetimiyle bizler Artvinli'ye taahhüt ettiğimiz çalışmaların bir çoğunu yaşama geçirdik. Çoruh Nehri üzerindeki yapılanmalarla oluşacak baraj gölleriyle, Artvin'in ilçeleriyle diğer illerle bağlantısı kesilmekte, ulaşım ağı kaosa düşmektedir. Gerek ulaşım, gerekse baraj gölü altında kalacak olan yerleşim yerlerindeki insanlarımızın yeni yerleşim yerleri, çözüm bekleyen çok önemli bir sorun olarak karşımızdadır. Yeni imar alanlarının, altyapının oluşturulması anlamında ülkenin en zor, en sıkıntılı yeridir. Artvin kuruluşundan bugüne dek hep aynı amaca ve yakınlarına yayılan Artvin il merkezi, gelecekte Çoruh Nehri'nin güney doğu yamacına doğru yayılmak durumundadır " dedi.
Başkan Özgün, şöyle dedi: " Bu doğrultuda Artvin ve Artvinli'yi bekleyen çok önemli sorunlar bulunmaktadır. Yeni yerleşim alanlarının planlanması, üretilmesi için ciddi bütçeler gerekmektedir. Artvin sınırları içerisinde doğaya, flora ve faunaya zarar vermeden ekonomik gelişme sağlayacak yatırımların planlanmasından yanayız. Gelecekteki hiçbir Artvinli'nin göçmek zorunda kalmadığı, göçenlerin geri döndüğü Artvin'de barajlarıyla, yollarıyla, ekonomik altyapısıyla yaşanır, çağdaş bir kent yapısıyla ve tüm ilçeleriyle mutlu, sağlıklı, güler yüzleri sevgiyle gülen Artvinlilerle bir arada olmak amacımızda olduğumuzu belirtmek isterim" şeklinde konuştu.
Başkan Özgün, baraj ve hidroelektrik santrallerinin olumsuz etkilerini de şöyle sıraladı: "Baraj gölleri 15 bin hemşehrimizin arazilerini yok edecektir. Bu arazilerde bugün Artvin için çok önemli olan sebzecilik, meyvecilik, ilçemiz ile vadideki pek çok yerleşim yeri sular altında kalacaktır. Yüksek akış hızı ve yatağının özellikleriyle dünyada, Zambezi Nehri'nden sonra ikinci sırada yer alan Çoruh Nehri ve nehir yatağını çevreleyen kayalıklar içindeki derin kanyonlar bir daha görülmeyecektir. Baraj gölleri şu anda Çoruh vadisindeki yolların tamamına yakınını yok edecektir. İspir, Çamlıkaya, Kılıçkaya, Yusufeli, Demirkent ve Artvin'e kadar uzanan rafting parkuru yok olacaktır."