Milyonlarca çalışan ve emekli için en düşük maaşlar 6 aylık enflasyon oranını beklemeden belli oldu. Maaşlara yapılan düzeltmeler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından tek tek duyuruldu. Önce en düşük emekli aylığının 7.500 TL olduğu açıklanmıştı. Ardından kamu işçileri için yüzde 107’ye varan zam oranı ile en düşük maaş 15.000 TL olarak belirlenmiş ve en düşük memur maaşının ise Temmuz’da 22.000 TL’ye yükseltilmesine karar verilmişti. Şimdi ise en çok merak edilen geçtiğimiz yıl olduğu gibi Temmuz ayında netleşecek olan yeni asgari ücret oldu. Asgari ücrete ara zam ile birlikte özel sektör de birçok şirket şimdiden zam çalışmalarına başladı.
MYNET FİNANS
Ocak 2023 döneminde maaşlara yansıyacak 6 aylık enflasyon oranı refah payı hariç yüzde 15,40 olmuştu. Memur ve emekli ek artış ile yüzde 30’luk zam alırken asgari ücret Ocak 2023 için yüzde 54,7 artışla net 8.506 liraya yükseltilmişti. Yeni asgari ücreti belirlemek için Asgari Ücret Tespit Komisyonu Haziran ayında yeniden bir araya gelecek.
Komisyon bu toplantıda 2023 yılının ikinci yarısında uygulanacak yeni asgari ücreti belirleyecek. Enflasyon rakamlarının altında bir artış oranının olmayacağı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından dile getirilen asgari ücret Temmuz 2023 zammı için 6 aylık enflasyon ve refah payı ile birlikte yüzde 30-45 arasında bir artış yapılması masada seçenek olarak bulunuyor.
Nisan ayı enflasyonu ile SGK ve Bağ-Kur emeklisi için 4 aylık kesinleşen zam oranı yüzde 15,21 olurken, memur ve memur emeklisi içinse yüzde 13,08 olarak hesaplandı. Merkez Bankası'nın Nisan ayı Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre yapılan hesaplamada ise 6 aylık enflasyonun yüzde 21,13 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Yeni asgari ücretin ise 10-12 bin lira aralığında olması tahmin ediliyor.
Öte yandan Temmuz ayında asgari ücrete zam ile birlikte çalışanların maaşlarına vergi ayarı da yapılması gündemde. Yeni düzenleme ile beraber ücretler üzerindeki vergiler yeniden belirlenerek çalışanların gelirlerini artırıcı uygulamalar hayata geçirilecek. Bu kapsamda TÜRK-İŞ ve TİSK'in görüşleri alınarak taslak çalışmalar yapıldığı ifade ediliyor.
Seçimlerin ardından kim seçilirse seçilsin vatandaşın alım gücünün büyük oranda yükseltileceği ifade edilirken asgari ücretin üzerinde maaş alanların zam oranlarına ilişkin şirketler de şimdiden hazırlıklara başlamış durumda. Türkiye’de asgari ücret ile çalışanlar için bir kanun bulunurken asgari ücretin üzerinde çalışanlar için bir kanun bulunmuyor. Asgari ücret, Tespit Komisyonu’nun belirlediği ölçüde yükselebilirken, asgari ücretin üstünde maaş alanlar için işverenin rıza gösterdiği oranda artış söz konusu.
Özellikle iş sözleşmelerinde yaptıkları düzenlemeler ile asgari ücretin üzerinde ücret ödemeyi taahhüt eden bir kısım işverenler yeni yılda uygulayacakları zam politikası konusunda sorun yaşamamak için ek sözleşmeler yaparak ve işçinin onayını alarak daha düşük ücret zam oranı belirleme yoluna gidiyorlar. Böyle bir artışın yapılması durumunda işverenler bu miktarda bir artışı yapabilmeleri için eğer sözleşmelerinde “personelin ücretinde yapılacak artış oranı asgari ücret artış oranından az olamaz” şeklinde bir düzenleme bulunuyorsa mutlaka İş Kanunu m.22 kapsamında prosedür uygulamak zorunda kalıyor. Aksi halde, işçi sözleşme şartlarının uygulanmamasını gerekçe göstererek İş Kanunu m.24/II-e’ye dayanarak haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi ise asgari ücretin üzerinde kazananlar için zam oranlarının en az enflasyon oranı kadar arttırılmasını tavsiye ediyor. Yargıtay’ın söz konusu kararından da anlaşılacağı üzere, işçi asgari ücretten yüksek bir ücretle çalışıyorsa, işveren işçiye düzenli zam yapmasa dahi en azından enflasyon farkını ücretine yansıtmalı, esasen işveren bu halde işçinin maaşına zam yapmış sayılmayacak, sadece satın alma gücü yönüyle çalışanın ilk işe girişindeki ücretini korumuş olacaktır. Ancak bu husus içtihadı birleştirme kararı niteliğinde değildir.
Uzmanlar da asgari ücretin üzerinde çalışanların da zam oranlarının en az enflasyon oranlarında artması gerektiğinin altını çizerken, bu durumun düzeltilmesi için asgari ücret yönetmeliğini bir madde daha eklenmesi gerektiğini ifade ediyor.