Aşırı sıcakların sağlık üzerine etkileri nedir? Aşırı sıcaklarda alınması gereken önlemler nelerdir?

Vücudumuz, sağlıklı bir şekilde işlev gösterebilmek için belirli bir ısı aralığında çalışmak zorundadır. Bu dengeyi korumak adına, çevresiyle etkileşime girerek ısı alır ya da ısı kaybeder. Ancak sıcaklıkların artmasıyla birlikte, vücut bu dengeyi sağlamakta zorlanabilir, bu da sıcak çarpması gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Sıcak çarpması, sadece ani ölümlere neden olmakla kalmaz, aynı zamanda uzun vadede kalıcı hasarlar da bırakabilir. Bu nedenle, aşırı sıcakların insan sağlığı üzerindeki etkileri, özellikle yaz aylarında büyük bir merak ve endişe konusu hâline gelmektedir. Bu kapsamda, "Aşırı sıcaklarda alınması gereken önlemler nelerdir?" sorusu da gündeme gelmektedir.

Aşırı sıcakların sağlık üzerine etkileri nedir?

Vücudumuzun sağlıklı bir şekilde işleyişini sürdürebilmesi için belirli bir sıcaklık aralığında kalması gerekir. Bu yüzden, çevremizle etkileşime girerek ısı alışverişi yapar ve sıcaklık dengesini korumaya çalışır. Vücut sıcaklığını düşürmenin en etkili yolu, ısıyı havaya yaymaktır. Bu yöntem, vücut ısımızın %65’ini dışarı atmamızı sağlar. Ancak sıcaklık yükseldiğinde, vücudun ısıyı havaya transferi zorlaşır ve bu da vücut sıcaklığının artmasına neden olur.

Terleme, soğuk ortamlarda bulunma veya soğuk nesnelerle temas gibi yöntemler vücut ısısının düşürülmesine yardımcı olabilir. Ancak uzun süre güneş altında kalmak veya yüksek sıcaklıktaki ortamlarda aşırı sıcakların sağlığa etkisi "sıcak çarpması" veya "güneş çarpması" olarak bilinen durumu ortaya çıkarabilir.

Vücut ısısının yükselmesi, protein ve yağ dokularını etkileyerek bu yapıların işlevlerini bozması aşırı sıcak havanın zararları arasındadır. Bu durum, tüm sistemlerin dengesini bozar ve ciddi sıcak çarpmaları ölümle sonuçlanabilir. Aşırı sıcak, hem fiziksel hem de ruhsal açıdan çeşitli etkiler yaratır. Ruhsal belirtiler arasında hâlsizlik, isteksizlik, sıkıntı hissi, dikkat dağınıklığı, tahammülsüzlük ve çabuk sinirlenme yer alır. Bu tür durumlar, günlük yaşam temposunu olumsuz etkiler ve iş verimliliğini düşürür.

Fiziksel belirtiler ise terli ve soğuk cilt, bitkinlik, susama hissi, kas krampları, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma ve koyu renkli idrar gibi semptomları içerir.

Aşırı sıcaklarda nelere dikkat edilmeli?

Aşırı sıcaklara karşı yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Mevsim koşullarına uygun, ince ve açık renkli giysiler tercih edin. Sentetik kumaşlardan kaçının ve pamuklu kıyafetlere yönelin. Pamuklu giysiler, vücudu serin tutarak terleme etkisini artırır.
• Günlük sıvı alımınızı 1,5-2 litre arasında tutun ve hava sıcaklığı arttıkça sıvı tüketimini artırın. Su, en iyi ve sağlıklı içecek tercihiniz olmalıdır.
• Meyve ve sebze ağırlıklı bir beslenme düzeni oluşturun. Öğünlerde ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının ve alkol tüketimini minimumda tutun.
• Günün en sıcak saatlerinde dışarıda bulunmaktan kaçının. Serin ve gölgeli alanlarda vakit geçirmeye özen gösterin.
• Kapalı alanlarda ve iş yerlerinde hava akımını sağlamak için ortamı ve pencereleri uygun şekilde düzenleyin. Bu, iç mekanların serin ve rahat kalmasını sağlar.

Kronik hastalıkları olan bireylerin ilaçlarını eksiksiz ve düzenli kullanmaları büyük önem taşır. Ayrıca, sıcak havaların etkilerini minimize etmek adına doktorlarına danışarak alınması gereken önlemler ve ilaç tedavilerini yeniden düzenlemeleri tavsiye edilir.

Çocuklar, yaşlılar ve hamileler özel dikkat gerektiren gruplardır. Bu bireylerin aşırı sıcaklardan etkilenme riskleri daha yüksektir ve sıcak çarpmasına daha kolay maruz kalabilirler. Örneğin, sıcak bir otomobilde kısa süreliğine bile olsa bir çocuğu yalnız bırakmak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, bu gruptaki kişilerin sıcak havalarda daha dikkatli gözlemlenmesi ve korunması gerekmektedir.

Bu sorundan etkilenen kişiler için şu acil önlemler önerilmektedir:

• Kişiyi hemen serin bir ortama taşıyın.
• Ayakları hafif yüksekte olacak şekilde yatırarak rahatlatın.
• Bol miktarda su verin; sporcuların içtiği ya da sıvı kaybını telafi eden içecekler de tercih edilebilir.
• Deriyi serinletmek için yelpazeyle veya spreyle soğutma uygulaması yapın; özellikle koltuk altı ve boyun bölgelerine soğuk suyla kompres uygulayın.

Eğer bu önlemler alındıktan sonra 30 dakika içinde iyileşme gözlemlenmezse, sıcak çarpması riski söz konusu olabilir ve acil tıbbi müdahale gerekebilir.