Aspir, papatyagiller familyasının çiçekli bir uzun gün bitkisidir. 50 - 100 cm uzunluğundaki bu çiçek "haspir", "kır safranı", "boyacı aspiri" olarak da adlandırılır. Öncelikle Aspir bitkisinin tohumlarından %30 ila %45’lik elde edilen aspir yağı yemeklik yağ olarak kullanılabilecek linoleik asit bulundurur. Aynı zamanda bu bitkisel yağı sabun, cila veya vernik gibi kullanılabilir. Doymamış yağ asitleri açısından da zengin olan aspir yağı bilinçli tüketildiği takdirde faydaları olan bir yağdır.
Aspir çiçeği tohumlarından üretilen aspir yağı, ayçiçeği yağına bağımlılığı azaltmak için 2008 yılından sonra devlet desteğiyle Trakya taraflarında üretimini artırmıştır bir yağdır. Aspir çiçeği haziran sonu, temmuz başı civarı çiçek açmaya başlar. Çiçekleri turuncudan sarı tonlarına veya beyaza doğru yönelim gösterir. Sarı renkteki aspir çiçeği safran bitkisine benzer görünür. Bu yüzden aspir ‘"yalancı safran" olarak da adlandırılır. Aspir çiçeğinin renkli yaprakları tekstil ve gıda boyası olarak kullanılır, tohumlarından da yağ elde edilir. Köken olarak Arap Yarımadasına ait olan aspir, Türkiye’ye de yayılmış ve yabani olarak görülme sıklığı fazladır.
Aspir yağı kullanımı yaygınlaşmasıyla insanlar üzerindeki faydaları ve zararları tartışılmaya başlanmıştır. Aspir yağı, aspir çiçeğinden elde edildiğinden dolayı alerjik reaksiyonlara sebebiyet verebilir. Sağlıklı bir insanın bile günlük aşırı tüketimi asla tavsiye edilmez. Aspir yağının tansiyona etkisi büyük olabileceğinden herhangi bir tansiyon hastasının doktor gözetimi dışında kullanması sağlık problemlerini beraberinde getirebilir. Aspir yağı günlük bir tatlı kaşığı kullanımı ile tavsiye edilir. Doğal yağlardan biri olduğu için ısıtılarak değil soğuk kullanımı, suyla karıştırılarak veya salatalara katılarak kullanımı tavsiye edilir. Aspir yağının fazla tüketiminde ya da yanlış tüketiminden doğabilecek zararlar:
Aspir yağının tansiyona etkisi nedeniyle özellikle hipertansiyon hastalarının aspir yağını kullanmaması gerekir. Doktor kontrolü dışında aspir yağı kullanımının sağlığa zararları dokunabilecek kişiler:
Doğal yağların düzenli ve yeterli kullanımı metabolizmaya iyi gelir. Aspir yağı da yemeklerde ve çeşitli gıdalarla alınımı yeterli düzeyde olduğunda metabolizma problemine iyi geldiği yaygın olarak bilinir. Aspir yağı sindirim sisteminin hızlı çalışmasını sağlar. Böylelikle hazımsızlık ve kabızlık benzeri metabolizma problemlerine yardımcı olabilir. Fakat yine aynı şekilde yeterli bilimsel araştırma eksikliği vardır. Bilinçsizce, doktor kontrolü dışında kullanımı mide problemlerini tetikleyebilir.
Aspir yağı omega 3 ve omega 6 açısından zengin içeriklidir. Kan seviyelerini düzenleyerek tokluk hissiyatına yardımcı olur ve bu sayede zayıflamak için kullanılabilir. Uygun kullanımı için hazırlanan salataya 1 tatlı kaşığı olmak üzere konularak tüketilmesi tavsiye edilebilir. Bitkisel içerikli bu yağ, genellikle ısıtılarak değil soğuk kullanılarak tüketilebilir. Düzenli egzersizler, yeterli beslenme ve uzman diyetisyen gözetiminde kullanımı aspir yağının zayıflamaya etkisini yükseltir.
Zayıflamak için aspir yağı kullanımı hakkında yeterli bilimsel çalışma olmadığından doktora danışmadan kullanılması tavsiye edilmez. Her sabah aç karnına 2 tatlı kaşığı aspir yağı içerek zayıflama yaygın olarak bilinse de bu kullanım tavsiye edilemez. Her sabah aç karnına 2 tatlı kaşığı içmenin zayıflattığına yönelik herhangi bir bilimsel araştırma söz konusu değildir. Bunun yanı sıra aspir yağının bilinçsizce tüketilmesi zayıflatmaktan ziyade vücuda gerektiğinden fazla yağ alımına sebebiyet verebilir. Herhangi bir rahatsızlık olmaması durumunda uzman bir diyetisyenin veya doktorun kontrolünde tüketilmesi en sağlıklı sonucu verebilir.
Aspir yağı kabızlık için nasıl kullanılır?
Aspir yağı metabolizmanın çalışmasını hızlandırır. Uygun ve yeterli kullanımında kabızlığa engel olur. Yani aspir yağı kabızlık için kullanılabilir. Doktorunuzun önerdiği miktarlarda ve zamanlarda aspir yağını kullandığınız takdirde kabızlık sorununu çözebilirsiniz.
Aspir yağının cilt ve saç bakımı için faydalarından da bahsedilir. Masaj yaparak yüze ve vücuda uygulanmasıyla ciltteki canlılığı artırabilir. Saçlarda kullanımı da yıkamadan sonra saç diplerine masajla kullanılabilir. Ancak bu yağın cilt için ve saç için kullanımında dermatologların herhangi bir açıklaması bulunmadığından doktora danışılmadan kullanılması tavsiye edilemez.