Astigmatın nedeni halk arasında bilgisayar ekranına bakmak olarak görülüyor ancak bu rahatsızlık yeni doğan bebekler de bile görülebiliyor. Astigmat genelde genetik bir göz rahatsızlığıdır. Kişide doğuştan vardır ve yoğun bilgisayar kullanımı astigmat oluşumunun sebebi değil, var olan kusurun sadece bir tetikleyicisidir. Bu yüzden bu rahatsızlığın ne olduğunu iyice bir anlamak gerekiyor. Sizin için astigmat nedir sorusunu araştırdık. Astigmat belirtleri ve tedavisini de yazımızda bulabilirsiniz.
Astigmat, korneanın şeklindeki bozukluktan kaynaklanan bir göz rahatsızlığıdır. Çoğunlukla tedavi edilebilen bir hastalık olan astigmat, uzak ya da yakın görmede netlik kaybına neden olur. Astigmat gözün ön yüzeyinde (kornea), mercekte, gözün içinde birbiriyle uyumsuz kıvrımların belirmesiyle meydana gelir. Bu kıvrımlar normalde yuvarlak bir top gibi olması gerekirken astigmatta yüzey yumurta biçimini alır ve bu da tüm görüş mesafelerinde netlik kaybına sebep olur.
Astigmat, doğumdan itibaren görülür ve bazen hipermetrop (yakını görememe) ya da miyop (uzağı görememe) hastalıklarıyla beraber de oluşabilir. Diğer görüş bozukluklarıyla karıştırılabildiğinden tespit edilmesi güçleşebilir. Her yaştan bireyde görülebilen astigmat, yaş ilerledikçe daha da artar. Bu nedenle yaşla birlikte astigmat derecelerinde de artış gözlemlenir.
Hastalığın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazı astigmat hastalarında herhangi bir semptom belirmezken bazılarında hepsi bir arada görülebilir. Bebekler, net göremediklerinin farkında olmayacaklarından dolayı astigmat ve diğer olası göz hastalıkları için muayene olmaları gerekir. İlkokul çağındaki çocuklar da astigmat nasıl görür bilemeyeceklerinden kendilerinde bir görüş bozukluğu olduğunun farkına varamazlar. Bu nedenle bebekken astigmat hastası olmayan çocuklarda ileriki yaşlarda da görülebilme ihtimali olduğundan dolayı eğitim hayatları boyunca rutin kontrolleri ihmal edilmemelidir.
Astigmatın en yaygın görülen belirtisi görüşte netlik kaybıdır. Hangi mesafeden olursa olsun kişi, objeleri net göremez. Özellikle ışık kaynağına bakıldığında ışık huzmelerini parçalanıyormuş gibi görür.
Retinadaki şekil bozukluğundan kaynaklı olarak göze giren ışınların düzgün şekilde dağılmaması hastanın geceleri görmekte zorluk çekmesine sebep olur. Az ışıklı ortamda objeleri seçemediği gibi yürümekte bile zorlanabilir.
Gözbebeğinden içeri giren ışık miktarının ayarlanamamasından dolayı hasta bu kontrolü gözlerini kısarak gerçekleştirmeye çalışır. Işık oranını ayarlayarak net görmeye çalışan hasta bilgisayar başındayken dahi gözlerini kısma ihtiyacı hisseder.
Sayılan tüm sebeplerin bir sonucu olarak kişide baş ağrısı meydana gelir. Net görememe, ışık orantısızlığı ve buna bağlı sürekli gözlerini kısma ihtiyacı astigmat hastalarının sabit baş ağrısı çekmesine neden olur.
Düzenli (regüler) ve düzensiz (irregüler) olmak üzere iki astigmat türü bulunur. Astigmat hastalığının türüne göre tedavi yöntemi değişiklik gösterir. Düzenli astigmat en yaygın görülen türdür ve gözlük kullanımı hastalığın kontrol altında tutulması için yeterli gelebilir. Ancak daha nadir görülen düzensiz astigmatta göz yapısını düzenleyici kontakt lens kullanımı gerekir. Tedaviye geçilmeden önce hastaya astigmat testi yapılarak astigmat derecesi tespit edilir.
Doktora gitmeden önce internet üzerinden yapabileceğiniz bazı görüş testleri de vardır. Ancak bunlar kesin bir tanı koymaktan uzaktır. Yalnızca gözlerinizin durumuyla ilgili size bir fikir vererek doktora gidip gitmeyeceğinize karar vermenizi sağlar. Bu tip testleri uygulamayı düşünüyorsanız özellikle göz hastanelerinin sitelerinde yer alan testleri yapmanız daha sağlıklı sonuçlar almanızı sağlayabilir.
Astigmat tedavisinde en yaygın olarak kullanılan yöntem gözlük kullanılmasıdır. Düşük dereceli astigmatların ilerlemesini ya da bilgisayar gibi tehlikeli ışık saçan cihazlarla yoğun vakit harcayan kişilere koruyucu camlara sahip gözlükler reçete edilerek astigmat kontrol altında tutulur.
Astigmat nasıl düzelir sorusunun yanıtlarından biri de ortokeratoloji yöntemidir. İrregüler astigmatta görülen gözdeki şekil bozukluğu için gözlük yeterli gelmez. Gözdeki cisimsel bozukluğu giderebilmek için, göze ön kısmından baskı uygulayacak sert yapıdaki kontak lensler kullanılır. Bu lensler genel olarak gece yatarken kullanılır ve sabah çıkarılır. Ancak ihtiyaç duyulması halinde gün içerisinde de kullanılması da önerilebilir.
Astigmat geçer mi sorusunun yanıtı olan ameliyat, bu rahatsızlığın tedavisinde son çözüm olarak tercih edilir. Eğer gözlük kullanımı ve gece lensleriyle astigmat kontrol altına alınamadıysa cerrahi müdahale gerekebilir. Bu ameliyatla, lazer ya da küçük bıçaklar yardımıyla kornea yeniden şekillendirilir ve hasta astigmattan tamamen kurtulur.
0,50 - 1,00 arası: Bu derecelerdeki astigmat belirgin bir rahatsızlığa sebep olmaz. Tedaviye ya da gözlük kullanımına ihtiyaç duyulmayabilir ancak rutin kontroller yapılarak ilerlemesi engellenir.
1,00 - 4,00 arası: Hipermetrop ya da miyopla birlikte görülen bu astigmat derecesinde gözlük kullanımı gerekir. Yaşa bağlı diğer göz hastalıkları ve astigmat derecesinin kontrolü için her ay düzenli olarak göz doktoruna gidilmelidir.
4,00 ve üzeri: Yüksek seviye astigmat hastalarının gözlük kullanımını kesinlikle ihmal etmemesi gerekir. Doktor tarafından gerekli görülmesi halinde cerrahi müdahaleye başvurulabilir. Ayrıca bu hastalar bilgisayar kullanımı yoğun olan işlerde çalışıyor ya da ışık kaynağı fazla olan ortamlarda bulunuyorlarsa rutin doktor kontrolüne gitmeleri şarttır.
Gözün ön yüzeyinde kornea, arka yüzeyinde mercek adlı iki kıvrımlı bir bölüm bulunur. Sağlıklı bir gözde bu kıvrımlar bir araya geldiğinde futbol topu biçiminde bir şekil oluşturur. Ancak astigmat durumunda bu kıvrımlar basıklaşarak yumurta benzeri bir biçim alırlar. Bu kıvrımsal bozukluk, göze giren ışığın düzenlenip net bir görüntü oluşmasını engeller. Astigmat ayrıca başka göz rahatsızlıklarıyla birleşik halde de görülebilir.
Korneanın gereğinden fazla kıvrılması sonucunda gözünüzün normalden uzun hale gelmesiyle oluşur. Görüntü retina merkezinde odaklanmak yerine retinanın hemen önünde odaklanır. Bu da uzak cisimlerin dağınık görünmelerine sebep olur.
Korneanın kıvrımının azalması ve gözün yuvarlak biçimini kaybederek daha dik bir şekil alması nedeniyle olur. Bu durumda ışık, gözün arka bölümünde odaklanmayı başaramaz ve bu da yakındaki objelerin bulanık görünmesine neden olur.
Bu iki göz hastalığı tek başına görülebileceği gibi kontrol altına alınmazlarsa astigmata sebep olabilirler.