Galler ve ABD'deki bilim insanları, kandaki bir proteinin, AstraZeneca aşındaki kilit bir bileşene karşı harekete geçtiğini ayrıntılarıyla gösterdi.
Çalışmayı yapan ekibe göre bu durum, tehlikeli olabilecek kan pıhtısı oluşumuna yol açabilen, bir zincir reaksiyon başlatıyor.
Bu zincir reaksiyona bağışıklık sisteminin de katıldığı değerlendiriliyor.
AstraZeneca aşısı milyonlarca insana uygulandı ve ölüme yol açan kan pıhtısı vakasına çok nadir rastlandı.
İngiltere'de aşı tavsiye kurulu, önlem olarak 40 yaş altına alternatif aşılar önermeye başladı.
Yapılan çalışmalarda pıhtılaşmanın görüldüğü vakaların yaklaşık üçte ikisi kadın olduğu tespit edildi. Hayatını kaybedenlerin de 18 ila 79 yaşında olduğu verilendirildi.
Bilim insanları, AstraZeneca aşısı ile nadir kan pıhtısı vakalarını birleştirdiklerinden bu yana, bu durumun nedenini araştırıyordu.
Cardiff'teki ekibe, cevapları bulabilmesi için acil hükümet fonları sağlandı.
AstraZeneca'nın sözcüsü, tam bir açıklamanın henüz ortaya konulmadığını, bu çok nadir yan etkiyi ortadan kaldırmak için araştırmanın sürdüğünü söyledi.
Nadir kan pıhtısı olayların araştıran ekibin elinde iki ipucu vardı.
Bunlardan birincisi, vakalara belirli bir aşı teknolojisinde rastlanmasıydı. İkincisi ise kan pıhtısı görülen kişilerde, kanlarındaki proteine saldıran sıra dışı trombosit faktör 4 antikoru bulunmasıydı.
Araştırmacılar, AstraZeneca aşısında bağışıklık oluşturmak için kullanılan adenovirüsün, kan pıhtısı ile ilişkisi olduğunu düşünüyordu. Bu nedenle moleküler seviyedeki ayrıntıları gözlemleyebilmek için süper mikroskoplardan yararlandılar.
Yaptıkları çalışma, adenovirüsün dış cephesinin, trombosit faktör 4 proteinini mıknatıs etkisiyle kendisine çektiğini ortaya koydu.
Cardiff Üniversitesi'nden Alan Parker, bu durumu şöyle açıklıyor:
"Adenovirüsün aşırı negatif bir yüzeyi var. Trombosit faktör 4'ün ise aşırı pozitif bir yüzeyi var. Bu nedenle ikisi birbirlerini çok iyi tamamlıyorlar"
Parker, bu durumun yalnızca tetikleyici olduğunu sonrasında birçok aşama daha yaşanması gerektiğini de söyledi.
Bilim insanları sonraki aşamanın "hedef şaşırmış bağışıklık" olduğunu düşünüyor ancak bu henüz kanıtlanmış değil.
Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmaya katılan bilim insanları, vücudun, yapıştığı adenovirüs ile bir olduğunu sanarak, trombosit faktör 4 antikorununa saldırmaya başladığını değerlendiriyor. Bu reaksiyon sonrası antikorların kana salındığını ve faktör 4 ile birleşince tehlikeli kan pıhtıları oluşturdukları düşünülüyor.
İngiltere'de 50 milyondan fazla kişiye uygulanan AstraZeneca aşısı, bu şekilde yalnızca 73 ölüm ile ilişkilendiriliyor.