Atatürk'ün çabalarıyla ülkemizde yetiştirilmeye başlanan ve dolayısıyla Atatürk çiçeği adını alan ponsetya, sütleğengiller familyasına mensuptur. Ana vatanı Meksika olup, buradan Avrupa ve Amerika'ya yayılmıştır. Ülkemizde Akdeniz ve Güney Ege bölgelerimizin kıyısındaki uygun yerlere dikildiğinde çevresine 1-2 metre yayılırken boyu da 2-4 metre kadar uzar.
Ponsetya, kışın yapraklarının bir kısmını döker. Geriye kalan yapraklarıyla hep yeşil kalabilen çalı biçimindeki bir bitkidir. Saksılara dikilerek kap çiçeği olarak da değerlendirilebilir. Ponsetya çiçeğinin asıl rengi kırmızı olup, günümüzdeki genetik değişimler nedeniyle farklı renk tonları da görülür. Bakımı zormuş gibi görünse de püf noktalarına dikkat edildiğinde uzun süreler yaşayabilir.
Saksının altında fazla suyun rahatlıkla akmasını sağlayan delikler ve bir tabla olması gerekir. Atatürk çiçeği saksı değişimi ilk yıl yapılmasa da olur. Bitkinin ikinci yılından sonra artık yılda bir kez olmak üzere saksının değişimi yapılarak kullanılan saksının bir numara büyüğüne geçilir. Böylece büyüyen ponsetya çiçeğinin köklerinin rahat etmesi sağlanır. Saksı değiştirilirken, bitki özenle yerinden sökülerek diğer saksıya uygun toprak eklenerek dikilir.
Atatürk çiçeği toprağının yumuşak, geçirgen ve torf bakımından da oldukça zengin olması gerekir. Bu toprakları yapı marketler veya çiçekçilerden rahatlıkla temin edebilirsiniz. Süs bitkisi toprağı olarak da bulunabilir. Bu toprak mineral bakımından zengin olup, zararlı maddelerden arındırılmıştır. Diğer bitkilerde olduğu gibi ponsetya çiçeği de topraktaki vitamin ile minerali bir yıl içinde tüketeceğinden, senede bir kez toprağına vitamin ve mineral takviyesi yapılması gerekir.
Atatürk çiçeği sulanması mevsime göre değişiklik gösterir.
Ponsetya çiçeğinin doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir. Sıcaklığın en çok 19 derece ile en az 10 derece kadar olduğu bir ev ortamı bitkinin sağlıklı bir şekilde yetişmesi için uygundur. Atatürk çiçeği yaprakları dökülüyor ise çiçeğin bulunduğu ortam gereğinden sıcak olabilir. Bundan dolayı serin bir yerde tutulması gerekir. Fakat sıcaklık değeri 10 derecenin altına düşmemelidir. Çünkü bitki fazla soğuğu sevmediğinden bu kez de donma problemi söz konusu olabilir. Çiçeğin pencere önünde tutulması çiçek için daha iyi olur. Böylece hem çok sevdiği ışığı rahatça alması sağlanır hem de bitki serin bir ortama maruz kalır.
Ponsetya çiçeği, ilkbahar gelince yapraklarını dökmeye başlar. Dökülen yaprakların saksıdan uzaklaştırılması gerekir. Atatürk çiçeği budama işlemiyle birlikte daha uzun ömre sahip olabilir.
Bu çiçeğin toprağının değişimi nisan, mayıs gibi ilkbahar aylarında yapılır. Toprağı değiştirilirken değiştirilecek olan saksının biraz daha büyük olmasına dikkat edilir. Toprağı da mineralli ve de torf açısından zengin olmalıdır.
Bahar aylarına doğru ponsetya çiçeği yapraklarını dökmeye başlar ve artık budama vakti gelir.
1. Atatürk çiçeği daldan çoğaltma
Atatürk çiçeği dalından tutar mı? Budama yapılarak alınan dallar ile bitkinin tekrar çoğaltılması sağlanır. Sıcaklığın 17 derece olduğu bir ortamda bu dallar mineral ve torf bakımından zengin olan toprağa dikilir. Dikilen bitkinin fazla suya boğulmaması gerekir. Toprağı her gün kontrol edilmeli ve gerekirse püskürtme şeklinde sulanmalıdır. Böylece bitkinin köklenmesi sağlanarak yeni bitkilerin oluşabilmesi için ortam hazırlanmış olur.
2. Atatürk çiçeği dal çeliği ile çoğaltma
Dal çeliği ile çoğaltma işleminde ilkbaharın başında bitki kökünden bölünür ya da yaz başlarında bitkinin köküne yakın olan bölümünden alınan dal çeliği dikilir. Çelikler nisan, mayıs aylarında genç sürgünlerden 10 cm kadar uzunluğunda tepe çeliği tarzında alınır. Bu çeliklerden yetişmiş olan bitki yıl sonuna doğru 15-20 cm uzunluğunda olur. Alınan bu çelikler öz suyu akmasın diye kömür tozuna batırılır. Eşit miktarda olan kum ve turba karışımına dikilir. Sıcaklığın 18-21 derede olması gerekir. Çelikler burada 25-30 güne kadar köklenir ve sürgün vermeye başlar.
3. Atatürk çiçeği tohumu ile çoğaltma
Atatürk çiçeği tohum ile de üretilebilir. Tohumla yapılan çoğaltma işlemi olgun olan tohumların ilkbahar mevsiminde soğuk olan yastıklara ekilmesiyle olur. Filizlenen tohumlar daha sonra buradan alınarak çiçek kaplarına dikilir.
Atatürk çiçeği bakımında dikkat edilmesi gerekenler arasında, aşırı sıcağa ve soğuğa maruz bırakılmaması ve güneş ışınlarına direkt temasının önlenmesi yer alır. Peki Atatürk çiçeğine neler zarar verebilir?